Το άτμισμα μπορεί να προκαλεί αλλαγές στα γονίδια, δείχνει νέα έρευνα

Το άτμισμα μπορεί να προκαλεί αλλαγές στα γονίδια των κυττάρων, παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται στα κύτταρα των καπνιστών, αναφέρουν ευρωπαίοι επιστήμονες.

Οι αλλαγές αυτές, που είναι γνωστές ως επιγενετικές, εντοπίστηκαν τόσο σε κύτταρα που εκτίθενται απ’ ευθείας στον ατμό ή στον καπνό (π.χ. στο στόμα), όσο και σε απομακρυσμένα σημεία του σώματος (π.χ. τράχηλος).

Τα ευρήματα αυτά δεν σημαίνουν ότι το άτμισμα ενέχει τους ίδιους κινδύνους με το κάπνισμα. Υποδηλώνουν, όμως, ότι μπορεί να έχει επιπτώσεις στην υγεία οι οποίες δεν είναι ακόμα γνωστές.

«Η παρούσα μελέτη είναι η πρώτη που εξετάζει τον αντίκτυπο που έχουν το κάπνισμα και το άτμισμα σε κύτταρα, πλην του αίματος», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Dr. Chiara Herzog, υπολογιστική βιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ, στην Αυστρία.

Οι επιγενετικές αλλαγές

Οι επιγενετικές αλλαγές είναι μεταβολές στην έκφραση των γονιδίων. Αυτές δεν σχετίζονται με «δομικές» τροποποιήσεις του DNA, δηλαδή με μεταβολές στην αλληλουχία των βάσεών του, αλλά με άλλες διεργασίες.

Στις επιγενετικές αλλαγές συμπεριλαμβάνεται η μεθυλίωση, κατά την οποία προστίθεται μία μεθυλική ομάδα (μεθυλομάδα) σε διάφορα μόρια, όπως το DNA, οι πρωτεΐνες κ.λπ. Η μεθυλίωση του DNA είναι η συχνότερη μορφή μεθυλίωσης. Επηρεάζει την γονιδιακή έκφραση (συχνά την καταστέλλει) και κατ’ επέκτασιν την λειτουργία των κυττάρων.

Οι επιγενετικές αλλαγές μπορεί να προκληθούν από σειρά παραγόντων, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται:

• Η γήρανση
• Το στρες
• Η έκθεση σε ορμόνες ή χημικά
• Άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες

Τα χημικά του συμβατικού τσιγάρου είναι γνωστό ότι προκαλούν (και) μεθυλίωση του DNA. Η νέα μελέτη και άλλες προγενέστερες υποδηλώνουν ότι και το άτμισμα ενδέχεται να την επιφέρει.

Η νέα μελέτη

Η νέα μελέτη βασίσθηκε στην ανάλυση περισσοτέρων από 3.500 δειγμάτων που είχαν ληφθεί από το σάλιο, τις παρειές (εσωτερικά τα μάγουλα), τον τράχηλο ή το αίμα καπνιστών και ατμιστών. Οι ερευνητές από την Αυστρία, τη Βρετανία, τη Γερμανία και την Τσεχία εξέτασαν σε αυτά την μεθυλίωση του DNA.

Τα ευρήματά τους δημοσιεύονται στην ιατρική επιθεώρηση Cancer Research. Επιγενετικές αλλαγές εντοπίστηκαν στα κύτταρα καπνιστών και ατμιστών. Μάλιστα ορισμένες από αυτές παρατηρούνται και σε προκαρκινικά ή καρκινικά κύτταρα στους καπνιστές.

Ωστόσο το εύρημα αυτό δεν σημαίνει ότι το άτμισμα προκαλεί καρκίνο, τόνισε η Dr. Herzog. «Παρατηρήσαμε ότι οι ατμιστές έχουν παρόμοιες επιγενετικές αλλαγές στα κύτταρα των παρειών με εκείνες που βλέπουμε και σε καπνιστές», εξήγησε. «Χρειάζονται περαιτέρω μελέτες για να δούμε εάν αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την πρόβλεψη του καρκίνου στους ατμιστές».

Οι συγκεκριμένες επιγενετικές αλλαγές από το άτμισμα παρατηρήθηκαν ακόμα και σε ανθρώπους που είχαν χρησιμοποιήσει περιορισμένο αριθμό ηλεκτρονικών τσιγάρων. «Η κοινώς αποδεκτή άποψη είναι ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι λιγότερο επιβλαβή από τα συμβατικά», είπε η Dr. Herzog. «Δεν μπορούμε όμως να πούμε ότι είναι απολύτως ασφαλή. Είναι σημαντικό να διερευνήσουμε τους πιθανούς μακροπρόθεσμους κινδύνους από τη χρήση τους».

Το κάπνισμα συμβατικών τσιγάρων είναι κύρια αιτία πολλών μορφών καρκίνου. Ετησίως κοστίζει τη ζωή σε περισσότερα από 8 εκατομμύρια ανθρώπους. Το ένα έκτο από τους ανθρώπους αυτούς ήταν παθητικοί καπνιστές.

Το άτμισμα μπορεί να είναι χρήσιμο για την διακοπή του καπνίσματος, αλλά δεν συνιστάται σε ανθρώπους που ουδέποτε κάπνισαν.

Φωτογραφία: iStock