Πώς αντιμετωπίζεται όταν δεν μπορεί να χειρουργηθεί

Παρά τις εξελίξεις στην πρόληψη και στην πρώιμη διάγνωση, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας παραμένει σημαντικό πρόβλημα υγείας, ιδίως στις ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρει ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί την τέταρτη συχνότερη κακοήθη νόσο στις γυναίκες παγκοσμίως. Ετησίως καταγράφονται σχεδόν 660.000 νέα περιστατικά, ενώ σχεδόν 350.000 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας του.

Όταν διαγνωστεί σε αρχικά στάδια, μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με ριζική χειρουργική επέμβαση. Αναλόγως με την περίπτωση μπορεί να γίνει και ακτινοθεραπεία.

Αρκετές γυναίκες, όμως, διαγιγνώσκονται με τοπικά προχωρημένη νόσο. Για να αντιμετωπιστεί ο τοπικά προχωρημένος καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να μην ενδείκνυται η χειρουργική επέμβαση. Σε τέτοια περίπτωση απαιτείται συνδυασμός άλλων θεραπευτικών παρεμβάσεων.

Στον τομέα αυτό έχουν επιτευχθεί σημαντικές θεραπευτικές εξελίξεις, αναφέρουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα Δρ. Μαρία Καπαρέλου (παθολόγος – ογκολόγος), Δρ. Μαγδαληνή Μήγκου (παθολόγος-ογκολόγος, επιμελήτρια ΕΣΥ), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (παθολόγος, καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (τ. πρύτανης ΕΚΠΑ, καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής).

Η καθιερωμένη θεραπεία

Η καθιερωμένη θεραπεία είναι η ταυτόχρονη χημειοακτινοθεραπεία. Περιλαμβάνει εξωτερική ακτινοβολία σε συνδυασμό με το χημειοθεραπευτικό φάρμακο σισπλατίνη και ακολούθως βραχυθεραπεία (χορήγηση ακτινοθεραπείας στον κόλπο της ασθενούς).

Η προσέγγιση αυτή αποτελεί την καθιερωμένη θεραπεία διότι μεγάλες,  τυχαιοποιημένες μελέτες έδειξαν πως η προσθήκη σισπλατίνης στην ακτινοθεραπεία:

• Αυξάνει την συνολική επιβίωση κατά 30-50%
• Βελτιώνει τον τοπικό έλεγχο της νόσου
• Μειώνει την πιθανότητα απομακρυσμένων μεταστάσεων

Εισαγωγική χημειοθεραπεία

Μία άλλη προσέγγιση που έχει μελετηθεί εκτενώς είναι η εισαγωγική χημειοθεραπεία, δηλαδή η χορήγηση χημειοθεραπείας πριν από την ταυτόχρονη χημειοακτινοθεραπεία.

Σύμφωνα με τη μελέτη INTERLACE, η εισαγωγική χημειοθεραπεία με δύο φάρμακα (συνδυασμός πακλιταξέλης, καρβοπλατίνης) πριν από την ταυτόχρονη χημειοακτινοθεραπεία:

• Μείωσε τον κίνδυνο θανάτου κατά 39%
• Αύξησε τη μακροχρόνια επιβίωση
• Μείωσε την πιθανότητα απομακρυσμένων μεταστάσεων

Προσθήκη ανοσοθεραπείας

Ο τοπικά προχωρημένος καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να αντιμετωπιστεί και με προσθήκη ανοσοθεραπείας με αναστολείς PD-1/PD-L1 στην καθιερωμένη χημειοακτινοθεραπεία.

Στη μελέτη KEYNOTE-A18, η προσθήκη πεμπρολιζουμάμπης στην ταυτόχρονη χημειοακτινοθεραπεία:

• Μείωσε τον κίνδυνο υποτροπής κατά 30%
• Βελτίωσε το διάστημα ελεύθερο νόσου σε ασθενείς με PD-L1 θετικούς όγκους

Σε εξέλιξη βρίσκονται κλινικές μελέτες για την περαιτέρω ενίσχυση της ανοσοθεραπείας στη θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Παραδείγματος χάριν, σε μία αρχική μελέτη συμμετείχαν 34 ασθενείς οι οποίες έλαβαν το διπλό αντίσωμα ΑΚ104 έναντι του PD-1/CTLA-4, σε συνδυασμό με ταυτόχρονη χημειοακτινοθεραπεία.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ποσοστό αντικειμενικής ανταπόκρισης 100%. Επιπλέον, το ποσοστό επιβίωσης χωρίς πρόοδο νόσου στους 12 μήνες ήταν 74,9%. Η θεραπεία ήταν γενικά καλά ανεκτή, με τις ανεπιθύμητες ενέργειες να είναι διαχειρίσιμες.

«Η ταυτόχρονη χημειοακτινοθεραπεία παραμένει η βάση της θεραπείας», τονίζουν οι ειδικοί. «Οι νέες προσεγγίσεις με εισαγωγική χημειοθεραπεία ή ανοσοθεραπεία ενδέχεται να βελτιώσουν τα αποτελέσματα σε επιλεγμένες ασθενείς. Οι τρέχουσες κλινικές μελέτες θα καθορίσουν την ιδανική στρατηγική συνδυαστικής θεραπείας στο μέλλον με στόχο τη βελτίωση της επιβίωσης και της ποιότητας ζωής των ασθενών με τοπικά προχωρημένο καρκίνο του τραχήλου της μήτρας».

Φωτογραφία: istock