Τι προκαλεί τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις; Νέα μελέτη ανατρέπει τα δεδομένα

Τα ανθεκτικά βακτήρια ήταν η κύρια αιτία που προκαλούσε τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις σε ασθενείς, όπως πίστευαν μέχρι σήμερα οι επιστήμονες. Ωστόσο μια νέα μελέτη έρχεται να ανατρέψει αυτά τα δεδομένα.

Σύμφωνα με τη νέα έρευνα που πραγματοποιήθηκε και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Science Translational Medicine», οι περισσότερες λοιμώξεις προκαλούνται από προηγουμένως αβλαβή βακτήρια που έφεραν ήδη οι ασθενείς στο σώμα τους πριν εισαχθούν στο νοσοκομείο.

Οι ερευνητές συνέκριναν τα βακτήρια στο μικροβίωμα με τα βακτήρια που προκαλούν πνευμονία, διάρροια και λοιμώξεις του αίματος και διαπίστωσαν πως αυτά τα «άκακα» βακτήρια, μετατρέπονται σε επικίνδυνα όταν νοσούμε και νοσηλευόμαστε.

Τα ευρήματα της μελέτης επιβεβαιώνουν τον αυξανόμενο αριθμό μελετών που υποστηρίζουν αυτήν την υπόθεση. Για παράδειγμα, δείχνουν ότι πολλές λοιμώξεις μετά από χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη προκαλούνται από μικρόβια που βρίσκονται ήδη στο δέρμα του ασθενούς.

Δείτε επίσης: Θλιβερή πρωτιά της Ελλάδας στην κατάχρηση αντιβιοτικών και στους θανάτους από ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις

Οι χειρουργικές λοιμώξεις είναι ένα επίμονο πρόβλημα

Μεταξύ των διαφορετικών τύπων λοιμώξεων που σχετίζονται με τη νοσηλεία στα νοσοκομεία, όσες εμφαίζονται μετά από μία χειρουργική επέμβαση είναι οι πιο επικίνδυνες, καθώς αποτελούν σημαντική αιτία επανεισδοχής στο νοσοκομείο και θανάτου.

Οι λοιμώξεις αυτές συμβαίνουν μετά από περίπου 1 στις 30 επεμβάσεις, συνήθως χωρίς εξήγηση. Αν και τα ποσοστά από άλλες ιατρικές επιπλοκές έχουν δείξει σταθερή βελτίωση με με τα χρόνια, τα δεδομένα που παρουσιάζει ο Οργανισμός Έρευνας και Ποιότητας Υγείας και τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ δείχνουν ότι το πρόβλημα δεν βελτιώνεται. Επιπλέον, η παγκόσμια αύξηση της αντοχής στα αντιβιοτικά προβλέπεται να αυξήσει τα ποσοστά λοίμωξης μετά από χειρουργική επέμβαση.

Η διεπιστημονική ομάδα πίσω από τη νέα μελέτη, θέλησε να κατανοήσει καλύτερα πώς και γιατί οι ασθενείς εμφανίζουν λοιμώξεις παρά την τήρηση των συνιστώμενων πρωτοκόλλων για την πρόληψή τους. Προηγούμενες μελέτες σχετικά με τις χειρουργικές λοιμώξεις εστίαζαν σε ένα μόνο είδος βακτηρίων και χρησιμοποιούσαν παλαιότερες μεθόδους γενετικής ανάλυσης. Ωστόσο, οι νέες τεχνολογίες έχουν ανοίξει το δρόμο για τη μελέτη όλων των ειδών βακτηρίων και την ταυτόχρονη εξέταση των γονιδίων τους που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.

Δείτε επίσης: Δημιούργησαν συνθετικό αντιβιοτικό που εξοντώνει τα πιο ανθεκτικά βακτήρια

Οι λοιμώξεις μετά από χειρουργείο στη σπονδυλική στήλη

Η ερευνητική ομάδα επικεντρώθηκε στις λοιμώξεις που προκύπτουν μετά από χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη για τρεις λόγους.

–Πρώτον, παρόμοιος αριθμός γυναικών και ανδρών υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση σπονδυλικής στήλης για διάφορους λόγους, πράγμα που σημαίνει ότι τα ευρήματα θα μπορούσαν να ισχύουν για μεγαλύτερη ομάδα ανθρώπων.

–Δεύτερον, για τη χειρουργική επέμβαση της σπονδυλικής στήλης δαπανώνται περισσότεροι πόροι υγειονομικής περίθαλψης από οποιοδήποτε άλλο είδος χειρουργικής επέμβασης στις ΗΠΑ.

–Τρίτον, η λοίμωξη μετά από χειρουργική επέμβαση της σπονδυλικής στήλης μπορεί να είναι ιδιαίτερα επώδυνη για τους ασθενείς, επειδή συχνά απαιτεί επαναληπτικές χειρουργικές επεμβάσεις και μακροχρόνια χρήση αντιβιοτικών.

Σε διάστημα ενός έτους, οι ερευνητές συνέλεξαν δείγματα από βακτήρια που ζούσαν στη μύτη, το δέρμα και τα κόπρανα 200 ασθενών οι οποίοι επροκειτο να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση της σπονδυλικής στήλης. Στη συνέχεια, παρακολουθήσαν αυτά τα βακτήρια για 90 ημέρες για να συγκρίνουν τα δείγματα με τυχόν λοιμώξεις που εμφανίστηκαν αργότερα.

Δείτε επίσης: «Ξεχασμένο» αντιβιοτικό μπορεί να καταπολεμά τις επικίνδυνες ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις

Τι έδειξαν τα ευρήματα της μελέτης

Τα ευρήματα έδειξαν ότι παρόλο που τα είδη των βακτηρίων που ζούσαν στο δέρμα της πλάτης των ασθενών διέφεραν αξιοσημείωτα μεταξύ των ανθρώπων, υπήρχαν ορισμένα σαφή μοτίβα. Τα βακτήρια που αποικίζουν το άνω μέρος της πλάτης γύρω από τον αυχένα και τους ώμους είναι παρόμοια με εκείνα της μύτης. Τα βακτήρια που συνήθως υπάρχουν στο κάτω μέρος της πλάτης είναι παρόμοια με εκείνα του εντέρου και των κοπράνων. Η σχετική συχνότητα της παρουσίας τους σε αυτές τις περιοχές του δέρματος δείχνει πόσο συχνά εμφανίζονται σε λοιμώξεις μετά από χειρουργική επέμβαση στις ίδιες συγκεκριμένες περιοχές της σπονδυλικής στήλης.

Το 86% των βακτηρίων που προκάλεσαν λοιμώξεις μετά από χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη ταυτίζονταν γενετικά με βακτήρια που έφερε ο ασθενής πριν από την επέμβαση. Ο αριθμός αυτός είναι εντυπωσιακά κοντά στις εκτιμήσεις προηγούμενων μελετών που χρησιμοποιούσαν παλαιότερες γενετικές τεχνικές οι οποίες επικεντρώνονταν στο βακτήριο Staphylococcus aureus. Σχεδόν το 60% των λοιμώξεων ήταν επίσης ανθεκτικές στο προληπτικό αντιβιοτικό που χορηγήθηκε κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, στο αντισηπτικό που χρησιμοποιήθηκε για τον καθαρισμό του δέρματος πριν από την τομή ή και στα δύο. Ο ερευνητές διαπίστωσαν πως η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά δεν εμφανίστηκε στο νοσοκομείο αλλά από μικρόβια με τα οποία ο ασθενής ζούσε ήδη εν αγνοία του.

Τα ευρήματα παρέχουν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την πρόληψη των λοιμώξεων και την υγειονομική φροντίδα. Εάν η πιο πιθανή πηγή χειρουργικής λοίμωξης – το μικροβίωμα του ασθενούς – είναι γνωστή εκ των προτέρων, αυτό δίνει στις ιατρικές ομάδες την ευκαιρία να προστατευτούν από αυτήν πριν από μια προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση. Τα τρέχοντα πρωτόκολλα για την πρόληψη των λοιμώξεων, όπως τα αντιβιοτικά ή τα τοπικά αντισηπτικά, ακολουθούν ένα ενιαίο μοντέλο, αλλά η εξατομίκευση θα μπορούσε να τα κάνει πιο αποτελεσματικά.

Πηγή: Science Alert / Φωτογραφία iStock