Τι είναι η καρδιομεγαλία και πώς αναπτύσσεται στους κορυφαίους αθλητές

Αίσθηση προκάλεσε η είδηση πως εξετάζεται το ενδεχόμενο να έπασχε από καρδιομεγαλία ο αδικοχαμένος ποδοσφαιριστής της Εθνικής Ελλάδος και του Παναθηναϊκού Τζορτζ Μπάλντοκ. Πώς είναι δυνατόν να την εκδήλωσε ένας κορυφαίος αθλητής και τι συνέπειες μπορεί να έχει;

Όπως εξηγούν οι αθλητικοί καρδιολόγοι Dr. Tamanna Singh και Dr. Michael Emery από την Cleveland Clinic, στο Οχάιο, το μέγεθος των μυών είθισται να αυξάνεται όταν τους γυμνάζουμε κατ’ επανάληψιν (π.χ. όταν κάνουμε ασκήσεις με βάρη στο γυμναστήριο).

Αυτό συμβαίνει επειδή δυναμώνουν και προσαρμόζονται για να αντέξουν τις πιέσεις που τους ασκούμε με την γυμναστική.

Μερικές φορές το ίδιο συμβαίνει με την καρδιά, η οποία επίσης είναι μυς (καρδιακός μυς). Ειδικά στους κορυφαίους αθλητές που κάνουν πολλή, υψηλής εντάσεως προπόνηση, το αποτέλεσμα μερικές φορές είναι η διόγκωση της καρδιάς.

Η διόγκωση αυτή είναι η μεγαλοκαρδία (ή καρδιομεγαλία) που, στην περίπτωση των αθλητών, αποκαλείται και «καρδιά του αθλητή». Με τον όρο αφορά περιγράφεται η φυσιολογική διόγκωση που μπορεί να συμβεί καθώς η καρδιά προσαρμόζεται στην έντονη προπόνηση. Από μόνη της δεν είναι πάθηση ούτε ιατρική διαταραχή και δεν προκαλεί βλάβη.

Ωστόσο, η διογκωμένη καρδιά ενδέχεται να αποτελεί και σύμπτωμα σοβαρού υποκείμενου καρδιολογικού προβλήματος, όπως:

• Η υπερτροφική καρδιομυοπάθεια
• Η διατατική καρδιομυοπάθεια
• Η υπέρταση

Όταν λοιπόν οι κορυφαίοι αθλητές έχουν ενδείξεις διόγκωσης της καρδιάς τους, είναι σημαντικό ο γιατρός τους να εξετάζει αν είναι απλή καρδιομεγαλία ή υπάρχει υποκείμενο πρόβλημα, τονίζουν οι δύο αμερικανοί ειδικοί.

Ειδικά αν ένας αθλητής παρουσιάσει ύποπτα συμπτώματα, πρέπει να ελέγχεται επειγόντως. Τέτοια συμπτώματα είναι π.χ.:

• Λιποθυμία
• Υπερβολικό λαχάνιασμα/δύσπνοια
• Πόνος στο στήθος
• Ανεξήγητη μείωση των επιδόσεών του

Οι πιθανές επιπτώσεις στη λειτουργία

Όπως υποδηλώνει και ο όρος, η καρδιά που έχει καρδιομεγαλία είναι μεγαλύτερη από το φυσιολογικό. Τι σημαίνει όμως πρακτικά αυτό; Ότι μπορεί να έχει ασυνήθιστα παχύ τοίχωμα ή να είναι διεσταλμένη (τεντωμένη). Μπορεί επίσης να έχει αλλάξει ολόκληρη ή κάποια τμήματά της, σύμφωνα με τους ειδικούς.

Στους κορυφαίους αθλητές η καρδιομεγαλία συνήθως (αλλά όχι πάντα) δεν έχει επιπτώσεις στην λειτουργία της καρδιάς. Στους περισσότερους πάλλεται φυσιολογικά (ή και καλύτερα από το φυσιολογικό) και επιτελεί πολύ καλά τη λειτουργία της.

Όπως, όμως, έδειξε πρόσφατη μελέτη, σε έναν στους έξι κορυφαίους αθλητές παρατηρούνται ενδείξεις μειωμένης καρδιακής λειτουργίας. Η μελέτη διεξήχθη σε 218 νεαρούς αθλητές από την Αυστραλία και το Βέλγιο. Δημοσιεύθηκε στα τέλη του 2023 στην ιατρική επιθεώρηση Circulation.

Όπως ανακοίνωσαν οι ερευνητές, το 15,7% των συμμετεχόντων είχαν μετρήσεις της καρδιακής λειτουργίας που κανονικά εμπίπτουν στα όρια της καρδιοπάθειας! Μεταξύ των προβλημάτων που εντοπίστηκαν συμπεριλαμβάνονταν:

• Διόγκωση της καρδιάς
• Ακανόνιστος καρδιακής παλμός
• Αλλαγές στην αριστερή κοιλία της καρδιάς (είναι αυτή που εξωθεί οξυγονωμένο αίμα σε όλο το σώμα)

Το εκπληκτικό είναι πως η μειωμένη καρδιακή λειτουργία παρατηρήθηκε μόνον όταν αναπαύονταν. Όταν γυμνάζονταν, η καρδιά τους λειτουργούσε και καλύτερα από το φυσιολογικό!

Γενετικές αναλύσεις έδειξαν πως όσοι αθλητές έφεραν τα περισσότερα γονίδια για διατατική μυοκαρδιοπάθεια, είχαν 11 φορές περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν μειωμένη καρδιακή λειτουργία.

Ίσως λοιπόν είχαν γενετική προδιάθεση που τους οδηγούσε στην καρδιομεγαλία και τις άλλες αλλαγές. Το τι ακριβώς σημαίνει αυτό μακροπρόθεσμα, είναι κάτι που διερευνάται, καθώς συνεχίζεται η παρακολούθησή τους.

Φωτογραφία: iStock