Τα πιο συνηθισμένα λάθη που κάνουμε στη χρήση τους

Ως φαρμακοποιός και ερευνήτρια, η δρ Antoinette Coe μελετά πώς μπορεί να βελτιωθεί η χρήση και η ασφάλεια των φαρμάκων.

Η Coe, επίκουρη καθηγήτρια κλινικής φαρμακευτικής στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν στο Ανν Άρμπορ, δίνει χρήσιμες συμβουλές, απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις για λογαριασμό της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (American Heart Association).

Ποια είναι τα πιο συχνά λάθη που κάνουν οι άνθρωποι με τα φάρμακά τους;

Ένα πολύ συνηθισμένο πρόβλημα έχει να κάνει με τον τρόπο λήψης των φαρμάκων. Ξεχνούν, για παράδειγμα, να τα πάρουν ή δεν τα παίρνουν τη σωστή ώρα, παίρνουν πάρα πολλά ή πολύ λίγα φάρμακα ή παίρνουν φάρμακα που μπορεί να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, συμπεριλαμβανομένων φαρμάκων που χορηγούνται χωρίς συνταγή, φυτικών προϊόντων και συμπληρωμάτων διατροφής.

Πώς μπορούν να προκύψουν προβλήματα με τη φαρμακευτική αγωγή;

Συχνά, η επικοινωνία παίζει μεγάλο ρόλο. Για παράδειγμα, όταν ένας επαγγελματίας υγείας συμβουλεύει τον ασθενή πώς θα πάρει ή θα παίρνει ένα καινούργιο φάρμακο με τρόπο που δεν είναι σαφής, ο ασθενής μπορεί να μην καταλάβει τις οδηγίες.

Ποιες είναι οι ανησυχίες για τους ηλικιωμένους;

Οι ηλικιωμένοι ενήλικες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο με τα φάρμακα. Μπορεί να έχουν πολλαπλές χρόνιες παθήσεις, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε πολύπλοκα σχήματα φαρμακευτικής αγωγής, με αποτέλεσμα αυξημένο κίνδυνο πιθανών αλληλεπιδράσεων μεταξύ φαρμάκων ή μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας σε ό,τι αφορά την τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής.

Επίσης, οι ηλικιωμένοι μπορεί να έχουν αλλαγές στη λειτουργία του ήπατος ή των νεφρών, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μεταβολίζει και απομακρύνει τα φάρμακα από τον οργανισμό.

Οι διαταραχές της όρασης ή της ακοής μπορεί να προκαλέσουν δυσκολίες με την ανάγνωση των συνταγών ή την ακρόαση των οδηγιών. Η αρθρίτιδα μπορεί να δυσχεραίνει το άνοιγμα των φιαλιδίων. Η γνωστική έκπτωση μπορεί να κάνει πιο δύσκολο για τους ηλικιωμένους να θυμούνται πώς ή πότε να παίρνουν τα φάρμακά τους. Το κόστος των φαρμάκων μπορεί επίσης να αποτελεί μεγάλο πρόβλημα.

Υπάρχει μεγαλύτερη ανησυχία για τα φάρμακα για την καρδιά;

Τα καρδιολογικά φάρμακα μπορεί να αποτελέσουν πηγή προβλημάτων, ιδίως μεταξύ των ηλικιωμένων που λαμβάνουν πολλά φάρμακα. Τα φάρμακα μπορεί να έχουν παρενέργειες, όπως ζάλη ή κόπωση, ή να πρέπει να γίνουν προσαρμογές της δοσολογίας που απαιτούν παρακολούθηση και επικοινωνία με τους γιατρούς.

Τι είδους ερωτήσεις πρέπει να κάνουν οι άνθρωποι σχετικά με τα φάρμακά τους και ποιον πρέπει να ρωτούν;

Ο ασθενής θα πρέπει να κατανοεί τι θεραπεύει κάθε φάρμακο και πώς και πότε πρέπει να το παίρνει, συμπεριλαμβανομένου του αν πρέπει να το παίρνει μαζί με φαγητό.

Μεταξύ άλλων, πρέπει να ρωτά τον γιατρό του:

– Για ποιο λόγο του δίνει αυτό το φάρμακο;

– Ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες και τι πρέπει να κάνει αν εμφανιστούν;

– Πόσο καιρό πρέπει να παίρνει αυτό το φάρμακο;

– Υπάρχει κάτι που πρέπει να αποφεύγει κατά τη λήψη αυτού του φαρμάκου;

Μπορεί επίσης να ρωτήσει τον φαρμακοποιό του:

– Πώς πρέπει να παίρνει αυτό το φάρμακο;

– Μήπως αυτό το φάρμακο αλληλεπιδρά με άλλα φάρμακα που παίρνει;

– Υπάρχουν παρενέργειες για τις οποίες θα πρέπει να ανησυχεί;

– Τι πρέπει να κάνει εάν χάσει μία δόση;

– Πού πρέπει να φυλάει αυτό το φάρμακο: στο ψυγείο ή σε θερμοκρασία δωματίου;

Τι πρέπει να κάνουν ασθενείς και φροντιστές για να αποφύγουν τα φαρμακευτικά λάθη

Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα είναι οι άνθρωποι να έχουν έναν ακριβή και ενημερωμένο κατάλογο όλων των φαρμάκων που παίρνουν, συμπεριλαμβανομένων των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, των φαρμάκων που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή, των φυτικών φαρμάκων και των συμπληρωμάτων διατροφής, και να τον μοιράζονται με τους γιατρούς που τους βλέπουν.

Ένα άλλο χρήσιμο πράγμα είναι να προμηθεύονται όλα τα φάρμακά τους από ένα φαρμακείο, αν είναι δυνατόν, ώστε ο φαρμακοποιός να γνωρίζει τα φάρμακά τους και να μπορεί να ελέγξει για αλληλεπιδράσεις ή επικαλύψεις φαρμάκων.

Οι άνθρωποι θα πρέπει να ρωτούν τον φαρμακοποιό, τον γιατρό ή άλλο μέλος της ομάδας υγειονομικής περίθαλψης εάν οι οδηγίες για τα φάρμακα δεν είναι σαφείς.

Η σωστή αποθήκευση των φαρμάκων και η φύλαξή τους μακριά από τα παιδιά είναι επίσης σημαντική.

Ποιες συμβουλές δίνετε σε φίλους ή συγγενείς όταν τους ζητείται να βοηθήσουν στην επίλυση προβλημάτων με τη φαρμακευτική αγωγή κάποιου ασθενούς;

Η συμβουλή μου είναι να σιγουρεύονται ότι έχουν μια λίστα με όλα τα φάρμακά τους, τις δόσεις, τον τρόπο λήψης τους, τον λόγο για τον οποίο τα παίρνουν και ποιος τους τα συνταγογράφησε. Θα πρέπει να κρατούν τη λίστα αυτή μαζί τους, π.χ. στο πορτοφόλι τους, για να την έχουν μαζί τους σε όλα τα ιατρικά ραντεβού τους.

Και αν ξεχνούν να παίρνουν τα φάρμακά τους όπως τους έχει πει ο γιατρός, να εξετάσουν το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσουν ένα ειδικό κουτί για τα φάρμακα, ένα ξυπνητήρι υπενθύμισης ή μια εφαρμογή στο τηλέφωνό τους.

Φωτογραφία: iStock