Μηνιγγίτιδα: Τα συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοείτε

Απειλητική για τη ζωή σε σύντομο χρονικό διάστημα μπορεί να αποδειχθεί η μηνιγγίτιδα, εάν δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Γι’ αυτό τον λόγο έχει ζωτική σημασία να γνωρίζουμε τα συμπτώματά της.

Η μηνιγγίτιδα είναι φλεγμονή στους προστατευτικούς χιτώνες (λέγονται μήνιγγες) που περιβάλλουν τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Προκαλείται κυρίως από λοίμωξη από διάφορα βακτήρια, ιούς, μύκητες και παράσιτα, αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).

Οι περισσότερες λοιμώξεις μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Σε σπάνιες περιπτώσεις η μηνιγγίτιδα μπορεί να προκληθεί από άλλα αίτια (π.χ. τραυματισμούς).

Η πιο συχνή επικίνδυνη μορφή είναι η βακτηριακή μηνιγγίτιδα. Μπορεί να αποδειχθεί μοιραία εντός 24 ωρών. Για την αντιμετώπισή της είναι απαραίτητη η νοσηλεία στο νοσοκομείο για τουλάχιστον μία εβδομάδα, σύμφωνα με ειδικούς από το βρετανικό Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS).

Στη διάρκεια της νοσηλείας οι ασθενείς θα υποβληθούν σε θεραπεία, που συμπεριλαμβάνει χορήγηση αντιβιοτικών και υγρών από τη φλέβα και μάσκα οξυγόνου.

Αντιθέτως, η ιογενής μηνιγγίτιδα συχνά δεν απαιτεί νοσηλεία. Υποχωρεί μόνη της σε 7-10 ημέρες, με τον ασθενή να παραμένει σε πολλές περιπτώσεις σπίτι του. Πρέπει όμως να ξεκουράζεται και να παίρνει παυσίπονα και φάρμακα κατά της ναυτίας. Η ιογενής μηνιγγίτιδα σπανίως προκαλεί μακροχρόνια προβλήματα.

Οι ασθενείς με  βακτηριακή λοίμωξη συνήθως αναρρώνουν πλήρως, εφ’ όσον διαγνωστούν εγκαίρως. Μερικοί από αυτούς όμως απομένουν με σοβαρά μακροχρόνια προβλήματα, όπως:

• Μερική ή πλήρη απώλεια ακοής ή όρασης
• Προβλήματα μνήμης και συγκέντρωσης
• Επιληπτικούς σπασμούς
• Διαταραχές συντονισμού των κινήσεων, κινητικότητας, ισορροπίας
• Απώλεια άκρων (μπορεί να χρειαστούν ακρωτηριασμό)

Ποιοι κινδυνεύουν

Η μηνιγγίτιδα μπορεί να προσβάλλει άτομα κάθε ηλικίας. Ωστόσο κινδυνεύουν ιδιαιτέρως από αυτήν, ιδίως την βακτηριακή, όσοι συνωστίζονται με πολλά άγνωστα άτομα, όπως οι έφηβοι και οι φοιτητές, τονίζει η Βρετανική Αρχή Ασφαλείας της Υγείας (UKHSA).

Τα μικρόβια που προκαλούν συχνότερα τη βακτηριακή μορφή της είναι τέσσερα, σύμφωνα με τον ΠΟΥ:

• Ο μηνιγγιτιδόκοκκος (Neisseria meningitidis)
• Ο πνευμονιόκοκκος (στρεπτόκοκκος της πνευμονίας)
• Ο αιμόφιλος της ινφλουέντσας
• Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Β (Streptococcus agalactiae)

Τα βακτήρια αυτά ευθύνονται για περισσότερους από τους μισούς θανάτους λόγω μηνιγγίτιδας που καταγράφονται σε όλο τον κόσμο. Προκαλούν επίσης άλλες σοβαρές ασθένειες, όπως η σήψη και η πνευμονία.

Μην ξεχνάτε τα εμβόλια

Υπάρχουν αποτελεσματικά εμβόλια που προστατεύουν από τη μηνιγγίτιδα. Συνιστώνται σε ορισμένες ηλικίες ή/και πληθυσμιακές ομάδες. Συμβουλευθείτε τον γιατρό σας γι’ αυτά.

Τα συνιστώμενα στη χώρα μας εμβόλια ανά ηλικία αναφέρει επίσης το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολισμών Παιδιών & Εφήβων και το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων. Όσα αναγράφονται στα προγράμματα αυτά χορηγούνται δωρεάν, εφ’ όσον πληροί κάποιος τις αναγραφόμενες προϋποθέσεις.

Ωστόσο τα υπάρχοντα εμβόλια δεν προστατεύουν από όλες τις αιτίες της μηνιγγίτιδας. Επομένως κι αν ακόμα είστε εμβολιασμένοι, πρέπει να γνωρίζετε τα ύποπτα συμπτώματα.

Πώς εκδηλώνεται

Η πιο συχνή σοβαρή μηνιγγίτιδα είναι αυτή από μηνιγγιτιδόκοκκο. Στην αρχή θυμίζει βαριά γρίπη ή άλλη ίωση, καθώς προκαλεί πυρετό, έμετο, πόνους στο σώμα, γενικευμένη κόπωση και πονοκεφάλους. Ωστόσο ο ασθενής με μηνιγγίτιδα ή/και σήψη (σηψαιμία) εξαιτίας του μηνιγγιτιδόκοκκου θα παρουσιάσει επιδείνωση μέσα σε λίγες ώρες.

Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να ελέγχουμε τακτικά όποιον είναι άρρωστος. Αν δούμε γρήγορη επιδείνωση, πρέπει αμέσως να ζητήσουμε ιατρική βοήθεια.

Να κοιτάτε επίσης αν έχει κρύα χέρια ή πόδια, αν έχει έντονους πόνους στα άκρα και αν έχει χλωμό και κηλιδωμένο δέρμα. Αυτά τα συμπτώματα τείνουν να εμφανίζονται νωρίς στην πορεία της λοίμωξης.

Η μηνιγγίτιδα προκαλεί επίσης εξάνθημα στο δέρμα, το οποίο δεν «σβήνει» όταν το πιέσουμε με το πλάι ενός διαφανούς γυάλινου ποτηριού. Ωστόσο το εξάνθημα αυτό εμφανίζεται πιο αργά στην πορεία της λοίμωξης. Το ίδιο και η σύγχυση, το ντελίριο ή η υπνηλία που αναπτύσσουν οι ασθενείς. Αν δείτε τέτοιου είδους συμπτώματα, ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια.

Τα πιο σημαντικά συμπτώματα για τη μηνιγγίτιδα που πρέπει να έχετε το νου σας είναι:

• Πυρετός
• Πολύ δυνατός πονοκέφαλος
• Έμετος
• Δυσκαμψία στον αυχένα
• Δυσανεξία στο έντονο φως
• Δερματικό εξάνθημα
• Σύγχυση, ντελίριο
• Σοβαρή υπνηλία, απώλεια συνείδησης
• Σπασμοί

Τα πιο σημαντικά συμπτώματα για τη σήψη είναι:

• Πυρετός και ρίγη
• Σοβαροί πόνοι σε άκρα και αρθρώσεις
• Έμετος
• Πολύ κρύα χέρια και πόδια
• Ωχρό ή κηλιδωμένο δέρμα
• Γρήγορη αναπνοή
• Διάρροια και στομαχικές κράμπες
• Κόκκινο ή μωβ «μωλωπισμένο» ή κηλιδωμένο εξάνθημα στο δέρμα που δεν ξεθωριάζει όταν το πιέζετε με ένα γυάλινο ποτήρι
• Δυσκολία στη βάδιση ή την ορθοστασία
• Σοβαρή υπνηλία, απώλεια συνείδησης

Τι να κάνετε

Τα προαναφερθέντα συμπτώματα δεν εμφανίζονται όλα μαζί. Μπορεί να εκδηλωθούν μερικά και με οποιαδήποτε σειρά. Μπορεί επίσης να υπάρχουν διάφορα και από τις νόσους. Ωστόσο όποιος πάσχει από μηνιγγιτιδοκοκκική λοίμωξη συνήθως αρρωσταίνει βαριά μέσα σε λίγες ώρες. Επομένως καλέστε αμέσως τον γιατρό, εάν έχετε αμφιβολία ή σας ανησυχεί κάτι.

Αν τα συμπτώματα επιδεινώνονται, πάλι πρέπει να μιλήσετε με τον γιατρό σας. Η άμεση θεραπεία μπορεί να είναι σωτήρια, τονίζει η UKHSA.

Φωτογραφία: iStock