Πόσο σοβαρές είναι και πώς αντιμετωπίζονται

Αύξηση των λοιμώξεων του αναπνευστικού παρατηρείται την άνοιξη, λόγω απότομων αλλαγών στις καιρικές συνθήκες. Κοινό κρυολόγημα και άλλες ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις μπορεί να επηρεάσουν την καθημερινότητα των ασθενών, προκαλώντας ταλαιπωρία που μπορεί να διαρκέσει αρκετές ημέρες.

Οι αναπνευστικές λοιμώξεις αποτελούν μία από τις πιο διαδεδομένες κατηγορίες νοσημάτων. Προκαλούνται από ιούς, βακτήρια, μύκητες και παράσιτα, και αντιπροσωπεύουν ευρύ φάσμα παθήσεων – κυμαίνονται από μία απλή φαρυγγίτιδα έως την πνευμονία.

Οι παθήσεις αυτές προσβάλλουν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους κάθε χρόνο και μερικές φορές (αλλά όχι πάντοτε) χρειάζονται αντιβιοτική αγωγή για να περάσουν.

«Παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί στην αντιμετώπισή τους τις τελευταίες δεκαετίες, η ανθεκτικότητα και η μετάλλαξη των μικροοργανισμών στα αντιβιοτικά αποτελούν αυξανόμενο πρόβλημα», αναφέρει η κυρία Χρυσούλα Λιάρου, διευθύντρια παθολόγος στο Μetropolitan Hospital. «Η ανεξέλεγκτη χρήση αντιβιοτικών, μάλιστα, έχει οδηγήσει στην εμφάνιση νέων παθογόνων παραγόντων και μεταλλάξεων. Είναι πλέον παγκοσμίως αποδεκτό, ότι η λήψη αυθαίρετης θεραπείας με αντιβιοτικά δεν οδηγεί στα επιθυμητά αποτελέσματα, καθώς η αντίσταση των μικροοργανισμών αυξάνεται».

Οι λοιμώξεις αναπνευστικού χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες: σε εκείνες του ανώτερου αναπνευστικού και σε εκείνες του κατώτερου.

Λοιμώξεις ανωτέρου αναπνευστικού

Οφείλονται συνήθως σε ιούς. Επηρεάζουν τον φάρυγγα, τον λάρυγγα, τις αμυγδαλές, προκαλώντας αντιστοίχως φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα και αμυγδαλίτιδα.

Άλλες συνηθισμένες παθήσεις του ανώτερου αναπνευστικού είναι η γρίπη, η ιγμορίτιδα και η ωτίτιδα. Στην ίδια κατηγορία ανήκει και η λοιμώδης μονοπυρήνωση.

Λοιμώξεις κατωτέρου αναπνευστικού

Αυτές επηρεάζουν την τραχεία και τους πνεύμονες. Είναι πιο σοβαρές και συνήθως προκαλούνται από βακτήρια. Μπορεί όμως να προκληθούν και από ιούς. Συχνά χρειάζονται νοσοκομειακή φροντίδα.

Παραδείγματα αυτών των λοιμώξεων είναι η πνευμονία, η τραχειΐτιδα, η τραχειοβρογχίτιδα, η βρογχίτιδα (οξεία και χρόνια) και η επιδείνωση της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ).

Τα πιθανά συμπτώματα

Τα συμπτώματα που προκαλούν οι λοιμώξεις του αναπνευστικού παρουσιάζουν διακύμανση, αναλόγως με την αιτία τους, την ηλικία και την γενικότερη υγεία του ασθενούς (αν λ.χ. έχει υποκείμενα νοσήματα).

Το κοινό κρυολόγημα προκαλεί αρχικά αίσθημα ξηρότητας στο στόμα και τη μύτη. Ακολουθούν ρινική καταρροή (συνάχι), υπεραιμία (κοκκίνισμα) οφθαλμών, βήχας και φτάρνισμα. Συνήθως δεν υπάρχει πυρετός.

Η γρίπη προκαλεί υψηλό πυρετό, έντονη κόπωση, πόνους στα οστά, στις αρθρώσεις και τους μυς. Συνηθισμένη επιπλοκή της είναι η πνευμονία.

Οι λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού (π.χ. τραχειοβρογχίτιδα, πνευμονία) προκαλούν κυρίως:

• Κατάπτωση
• Πυρετό
• Κεφαλαλγία
• Μυαλγίες
• Βήχα

Συχνά οι λοιμώξεις αυτές προσβάλλουν ταυτοχρόνως τον φάρυγγα και τον λάρυγγα, προκαλώντας αντίστοιχα συμπτώματα.

Η διάγνωση

«Είναι πάρα πολύ σημαντικό να γίνει σωστή διάγνωση της λοίμωξης, καθώς αυτή θα καθορίσει την κατάλληλη θεραπεία», τονίζει η κυρία Λιάρου.

Εκτός από τα συμπτώματα, η γενική κατάσταση του ασθενούς μπορεί να δώσει σημαντικές ενδείξεις. Παραδείγματος χάριν, η έντονη κόπωση, η ανορεξία και η μειωμένη δραστηριότητα ενδέχεται να υποδηλώνουν μικροβιακή λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού.

Αντίστοιχα, η διατήρηση της δραστηριότητας και του ενδιαφέροντος για φαγητό είναι συνήθως ενδεικτική της ιογενούς λοίμωξης, ακόμη και αν ο ασθενής παρουσιάζει υψηλό πυρετό.

Η εξέλιξη της νόσου επίσης παίζει κρίσιμο ρόλο. Ξαφνική επιδείνωση των συμπτωμάτων ενδέχεται να υποδηλώνει μικροβιακή λοίμωξη. Αντίστοιχα, εάν ένα μέλος της οικογένειας αρρωστήσει την ίδια περίοδο ή υπάρχουν περιστατικά λοίμωξης στον χώρο εργασίας, είναι πιθανόν να πρόκειται για ιογενή λοίμωξη.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, απλές εργαστηριακές εξετάσεις, όπως η γενική ανάλυση του αίματος, μπορούν να προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες. Η ύπαρξη, λ.χ.,  αυξημένου αριθμού λευκών αιμοσφαιρίων (κυρίως πολυμορφοπύρηνων) μπορεί να υποδείξει μικροβιακή λοίμωξη.

Επιπλέον, «η ακτινογραφία θώρακος και η κλινική εξέταση από τον γιατρό αποτελούν σημαντικά μέσα για τη διάγνωση», προσθέτει η ιατρός.

Πώς αντιμετωπίζονται οι λοιμώξεις του αναπνευστικού

«Ο βασικός στόχος της θεραπείας των λοιμώξεων είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων, όσο το ανοσοποιητικό σύστημα αντιμετωπίζει τη λοίμωξη. Πρώτη και πιο σημαντική προϋπόθεση είναι η ανάπαυση», συνεχίζει.

Στις ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού, συνήθως δεν υπάρχει καθορισμένη θεραπεία. Συχνά ο ασθενής ανακάμπτει από μόνος του μετά από μερικές ημέρες.

Οι πιο χρήσιμες θεραπείες που προτείνει η ιατρός σε αυτές τις περιπτώσεις είναι:

• Χορήγηση παυσίπονων αντιπυρετικών φαρμάκων, για τη μείωση του υψηλού πυρετού και την ανακούφιση των πόνων και των κεφαλαλγιών.
• Κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων υγρών για την αποφυγή αφυδάτωσης, ιδίως σε περιπτώσεις πυρετού.
• Διακοπή του καπνίσματος, καθώς οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού και οι πνευμονοπάθειες είναι συχνότερες και πιο σοβαρές στους ασθενείς που καπνίζουν

Η προστασία από αυτές

Ένα σημαντικό θέμα που αφορά τις λοιμώξεις του αναπνευστικού είναι η πρόληψη. Είναι δύσκολο να προλάβουμε μια λοίμωξη λόγω του μεγάλου αριθμού ιών που μπορούν να την προκαλέσουν και του γεγονότος ότι πολλοί εξ’ αυτών κυκλοφορούν ελεύθερα στο περιβάλλον. Ωστόσο, υπάρχουν συστάσεις που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού που προκαλεί τη λοίμωξη.

«Αρχικά απαιτείται προσοχή και επιμελής τήρηση των κανόνων υγιεινής. Σε περίπτωση λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, είναι σημαντικό να αποφεύγεται η πολύ κοντινή επαφή με άλλα άτομα και φυσικά η σωματική επαφή», τονίζει η κ. Λιάρου.

Πρέπει να πλένονται συχνά τα χέρια με σαπούνι και νερό, διότι πολλοί ιοί μεταδίδονται ακόμη και με την απλή χειραψία. Δεν πρέπει οι ασθενείς να μοιράζονται τα ίδια αντικείμενα υγιεινής (όπως πετσέτες) ή οικιακά σκεύη με άλλα άτομα.

Τα παιδιά που νοσούν από λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού δεν πρέπει να μοιράζονται τα παιχνίδια τους με άλλα παιδιά. Τα παιχνίδια πρέπει να πλένονται μετά τη χρήση τους.

Τέλος, η σωστή διατροφή με φρέσκα φρούτα και λαχανικά και η τακτική άσκηση, έχουν ευεργετικές επιδράσεις. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που γυμνάζονται πέντε ή περισσότερες ημέρες την εβδομάδα έχουν μειωμένο κίνδυνο να αναπτύξουν λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, σε σχέση με αυτούς που δεν γυμνάζονται ή γυμνάζονται λιγότερο. Ακόμα, δε, και αν νοσήσουν, τα συμπτώματα είναι πιθανότατα λιγότερο σοβαρά σε σύγκριση με αυτούς που γυμνάζονται λιγότερο.

Φωτογραφία: iStock