Πόσο αποτελεσματικά είναι τα εμβόλια στους ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό

Οι ιογενείς λοιμώξεις και ιδίως αυτές του αναπνευστικού συστήματος, όπως η γρίπη, η λοίμωξη από τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV) και η COVID-19,  προκαλούν σημαντική νοσηρότητα στον πληθυσμό.

Η ανάπτυξη εμβολίων για τους ιούς αυτούς έχουν αποδείξει σημαντικό όφελος,  μειώνοντας τη νοσηρότητα και τη θνητότητα. Ειδικά για τον RSV, τα προσφάτως αναπτυχθέντα εμβόλια έναντι της γλυκοπρωτεϊνης F του ιού προκαλούν ανάπτυξη υψηλών τίτλων εξουδετερωτικών αντισωμάτων εναντίον του. Προφυλάσσουν επίσης από την ανάπτυξη λοίμωξης το 83% των ανοσοεπαρκών ατόμων στα οποία δοκιμάστηκαν.

Ωστόσο ξεχωριστή ομάδα είναι οι οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς, δηλαδή όσοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό. Οι ασθενείς αυτοί κινδυνεύουν περισσότερο από τις ιογενείς λοιμώξεις απ’ ό,τι ο γενικός πληθυσμός. Επομένως, έχουν μεγαλύτερη ανάγκη για προφύλαξη έναντι των συγκεκριμένων ιών με τη χρήση του εμβολιασμού. Έως τώρα, όμως, δεν υπήρχαν δεδομένα για τη δραστικότητα των νέων εμβολίων για τον ιό RSV σε αυτούς.

Το ερώτημα αυτό εξέτασε πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση JAMA. Στη μελέτη εντάχθηκαν 38 ασθενείς, οι οποίοι εμβολιάσθηκαν για τον ιό. Πριν από τον εμβολιασμό τους και 4 εβδομάδες μετά από αυτόν υποβλήθηκαν σε αναλύσεις αίματος.

Οι περισσότεροι συμμετέχοντες ήταν μεταμοσχευμένοι. Οι υπόλοιποι έπασχαν από αυτοάνοσα νοσήματα για τα οποία ελάμβαναν ανοσοκατασταλτική αγωγή. Στην πραγματικότητα, σχεδόν οι τρεις στους τέσσερις συμμετέχοντες λάμβαναν τουλάχιστον δύο ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.

Τα ευρήματα

Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, ο εμβολιασμός αύξησε κατά 4,2 φορές τα επίπεδα των αντισωμάτων έναντι της πρωτεΐνης F του ιού στις 4 εβδομάδες μετά τη διενέργειά του. Αντίστοιχη ήταν και η αύξηση των επιπέδων των εξουδετερωτικών αντισωμάτων.

Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι υπήρξε ανάπτυξη ανοσολογικής απόκρισης έναντι του RSV, ακόμα και σε βαριά ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς. Ωστόσο το περίπου 40% αυτών των ασθενών δεν μπορούν να αναπτύξουν επίπεδα αντισωμάτων που θα τους προφυλάσσουν έναντι της λοίμωξης.

Το ποσοστό αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, εάν αναλογιστεί κανείς ότι σχεδόν το σύνολο των ανοσοεπαρκών ασθενών αναπτύσσει ικανούς τίτλους εξουδετερωτικών αντισωμάτων. Μάλιστα, η χαμηλή ανοσολογική απόκριση φαίνεται ότι συμβαίνει ιδιαίτερα μεταξύ των ασθενών που λαμβάνουν αναστολείς mTOR ως μέρος της αγωγής τους για πρόληψη απόρριψης του μοσχεύματος.

Παρότι η συγκεκριμένη μελέτη προέρχεται από ένα μόνο κέντρο στις ΗΠΑ, παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για την μερική κάλυψη των ανοσοκατεσταλμένων ατόμων από τα νεότερα εμβόλια έναντι του RSV. Είναι πιθανό ότι απαιτούνται περισσότερες δόσεις εμβολίου σε αυτή την ομάδα ασθενών, ώστε να ενισχυθεί η ανοσολογική απόκριση. Αυτό θα διερευνηθεί σε περαιτέρω μελέτες.

Τα ευρήματα της μελέτης συνόψισαν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Μιχάλης Λιόντος (επίκουρος καθηγητής Ογκολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (παθολόγος, καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (τ. πρύτανης ΕΚΠΑ, καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής)

Φωτογραφία: iStock