Νέα γνώση για το πώς σχηματίζονται οι αναμνήσεις

Μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει την επιστημονική κατανόηση για το πώς οι άνθρωποι μαθαίνουν και σχηματίζουν αναμνήσεις, ιδιαίτερα μέσω της κλασικής και της συντελεστικής εξαρτημένης (συνειρμικής) μάθησης.

Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι ο εγκέφαλός μας εμπλέκεται σε έναν σκληρό ανταγωνισμό μεταξύ αυτών των δύο συστημάτων μάθησης και ότι μόνο ένα μπορεί να επικρατήσει ανά πάσα στιγμή.

…

Στη μελέτη τους, οι ερευνητές καταδεικνύουν αυτό το φαινόμενο στις μύγες των φρούτων. Όταν οι μύγες εκπαιδεύτηκαν να συσχετίζουν μια μυρωδιά με ένα τυχαία ηλεκτρικό σοκ (κλασική ρύθμιση) και επίσης να συνδέουν τις δικές τους ενέργειες με τη μυρωδιά και το σοκ (λειτουργική ρύθμιση), οι μύγες μπερδεύτηκαν και απέτυχαν να δείξουν μια ξεκάθαρη απόκριση στο σοκ.

Οι ερευνητές εξηγούν ότι οι άνθρωποι μαθαίνουν με διάφορους τρόπους. Ένα πολύ γνωστό παράδειγμα μάθησης είναι το διάσημο πείραμα του Ivan Pavlov, όπου ένας σκύλος μαθαίνει να συνδέει τον ήχο ενός κουδουνιού με το φαγητό. Αυτό το είδος μάθησης ονομάζεται κλασική εξάρτηση και περιλαμβάνει παθητικούς συσχετισμούς μεταξύ δύο ερεθισμάτων.

Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι μπορούν επίσης να μάθουν από τις δικές τους πράξεις: εάν μια συγκεκριμένη ενέργεια έχει θετικό αποτέλεσμα, μαθαίνουμε να την επαναλαμβάνουμε και αν μας βλάπτει, μαθαίνουμε να την αποφεύγουμε. Αυτός ο τύπος μάθησης ονομάζεται συντελεστική εξαρτημένη μάθηση και περιλαμβάνει ενεργητική συμπεριφορά.

…

Στη μελέτη που διεξήχθη σε μύγες φρούτων (Drosophila), ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ ανακάλυψαν ότι ο εγκέφαλος δεν μπορεί να μάθει χρησιμοποιώντας τόσο την κλασική όσο και την λειτουργική προετοιμασία ταυτόχρονα. Ο εγκέφαλος καταστέλλει ενεργά τον σχηματισμό και των δύο τύπων αναμνήσεων ταυτόχρονα, χρησιμοποιώντας αυτή τη στρατηγική για να καθορίσει ποια συμπεριφορά θα εκτελέσει.

Κατά τη διάρκεια του πειράματος, οι ερευνητές έμαθαν στις μύγες να συσχετίζουν μια μυρωδιά με ηλεκτροπληξία. Όταν χρησιμοποιήθηκε η κλασική προετοιμασία, οι μύγες έμαθαν να παγώνουν όταν μυρίζουν την ρυθμισμένη οσμή. Αντίθετα, όταν χρησιμοποιήθηκε η συντελεστική εξάρτηση, οι μύγες έμαθαν να φεύγουν από τη μυρωδιά για να αποφύγουν την ηλεκτροπληξία.

Οι μύγες δεν μπορούσαν να μάθουν και τα δύο μαθήματα μαζί και οι προσπάθειες διδασκαλίας και των δύο τύπων μάθησης ταυτόχρονα οδήγησαν σε καθόλου μάθηση. Επιπλέον, οι ερευνητές εντόπισαν τους μηχανισμούς του εγκεφάλου που δίνουν προτεραιότητα σε ένα είδος μάθησης έναντι του άλλου.

…

Αυτή η ανακάλυψη όχι μόνο αναδιαμορφώνει όσα γνωρίζουμε για την ανθρώπινη μάθηση, αλλά θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων στρατηγικών για τη θεραπεία των μαθησιακών διαταραχών. Κατανοώντας καλύτερα πώς σχηματίζονται οι αναμνήσεις σε άτομα με παθήσεις όπως η ΔΕΠΥ ή το Αλτσχάιμερ, ίσως μπορέσουμε να δημιουργήσουμε νέες θεραπείες. Είναι συναρπαστικό το γεγονός ότι ο εγκέφαλός μας επιλέγει μεταξύ διαφορετικών συστημάτων μάθησης για να αποφύγει τη σύγχυση -όλα αυτά χωρίς καν να το γνωρίζουμε.