Η ατμοσφαιρική ρύπανση βλάπτει σοβαρά τη λειτουργία του εγκεφάλου

Η μακροχρόνια έκθεση στην έντονη ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να βλάψει την υγεία του εγκεφάλου, προειδοποιούν βρετανοί επιστήμονες.

Αναλύοντας δεδομένα από εκατοντάδες εθελοντές ηλικίας άνω των 65 ετών διαπίστωσαν πως όσοι ζούσαν επί χρόνια σε περιοχές με υψηλά επίπεδα ρύπων, είχαν μειωμένες επιδόσεις σε τεστ αξιολόγησης των νοητικών λειτουργιών τους.

Οι ρύποι που σχετίζονταν εντονότερα με την έκπτωση των νοητικών λειτουργιών ήταν το διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2) και τα μικροσκοπικά αιωρούμενα σωματίδια PM2,5.

Το διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2) εκλύεται κυρίως από την καύση των καυσίμων. Το εκπέμπουν οχήματα όπως τα ΙΧ, τα φορτηγά και τα λεωφορεία, καθώς και τα εργοστάσια και μεγάλα μηχανήματα. Αντίστοιχα, τα PM2,5 συχνά προέρχονται από την καύση βενζίνης, πετρελαίου, ντίζελ ή ξύλου. Τα σωματίδια αυτά είναι τόσο μικρά, ώστε με την εισπνοή φτάνουν βαθιά μέσα στους πνεύμονες.

Τα νέα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στην ιατρική επιθεώρηση Journals of Gerontology Series A. Βασίζονται σε 1.127 εθελοντές και την έκθεσή τους στη ρύπανση την περίοδο 2008-2017.

Οι ερευνητές τους ζήτησαν να συμπληρώσουν ειδικά τεστ αξιολόγησης:

• Της μνήμης
• Της εκτελεστικής λειτουργίας (π.χ. προγραμματισμός, επίλυση προβλημάτων, προσαρμογή σε νέες συνθήκες)
• Της γλωσσικής ικανότητας
• Της γενικής νοητικής λειτουργίας

Κλήθηκαν, λ.χ., να σχεδιάσουν σχήματα, να ανακαλέσουν άμεσα ή όψιμα διάφορα πράγματα στη μνήμη τους, να μετρήσουν ανάποδα κ.λπ.

Τα ευρήματα

Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, οι συμμετέχοντες που εκτίθεντο στην εντονότερη ρύπανση στον τόπο κατοικίας τους, είχαν αισθητά χειρότερη γενική νοητική λειτουργία έναντι όσων εκτίθεντο σε μέτρια επίπεδα ρύπων.

Το ίδιο ίσχυε για την εκτελεστική λειτουργία και τη μνήμη τους. Η διαφορά ήταν ακόμα εντονότερη όσον αφορά την γλωσσική ικανότητα. Στην πραγματικότητα, όσοι ζούσαν στις περιοχές με την εντονότερη ρύπανση είχαν τις χειρότερες επιδόσεις απ’ όλους.

Η μελέτη έδειξε επίσης ότι οι πηγές των ρύπων ασκούν διαφορετικές επιδράσεις στην υγεία του εγκεφάλου. Η ρύπανση, λ.χ., από τις βιομηχανίες, τη θέρμανση και την καύση ορυκτών καυσίμων ή πετρελαίου  σχετιζόταν ισχυρά με τις φτωχές γλωσσικές επιδόσεις. Οι συμμετέχοντες, π.χ., δυσκολεύονταν εμφανώς να απαγγείλουν γρήγορα λέξεις.

«Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν είναι επιβλαβής μόνο για τους πνεύμονες και την καρδιά. Βλάπτει σοβαρά και την υγεία του εγκεφάλου, ιδίως όταν οι άνθρωποι εκτίθενται επί πολύ καιρό σε υψηλά επίπεδα», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Giorgio Di Gessa, λέκτορας Επιδημιολογίας & Δημόσιας Υγείας στο University College του Λονδίνου (UCL).

Και πρόσθεσε: «Το γεγονός ότι φαίνεται να πλήττει ιδιαιτέρως την γλωσσική ικανότητα πιθανώς υποδηλώνει ότι η ρύπανση ασκεί ειδική επίδραση σε μερικές νοητικές λειτουργίες».

Σε κάθε περίπτωση, η συνέχιση των προσπαθειών για περιορισμό των ρύπων στην ατμόσφαιρα, μπορεί να ωφελήσει τις νοητικές λειτουργίες, κατέληξε.

Φωτογραφία: iStock