Είναι αλήθεια ότι το χειμώνα είμαστε πιστοί και το καλοκαίρι πατάμε pause στη μονογαμία; Η ψυχολόγος απαντά

*Για το θέμα μιλά η Γεωργία-Χριστίνα Κανελλοπούλου, Ψυχολόγος – Οικογενειακή Σύμβουλος.

Ζούμε σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από ζεύγη αντιθέτων: Θετικό – αρνητικό, μέρα – νύχτα, χειμώνας – καλοκαίρι και τόσα άλλα. Ο διαχωρισμός αυτός επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωής μας και οι σχέσεις δεν αποτελούν εξαίρεση. Αρκούν μερικά δευτερόλεπτα για να αναλογιστεί κανείς πόσο διαφορετικά τείνουμε να συμπεριφερόμαστε τον χειμώνα συγκριτικά με το καλοκαίρι. Ο χειμώνας χαρακτηρίζεται από έννοιες όπως πρόγραμμα, ρουτίνα, πειθαρχία, εσωστρέφεια. Το καλοκαίρι, από την άλλη, στοιχειοθετείται από τις ακριβώς αντίθετες ιδέες: χαλάρωση, αποδόμηση, εξωστρέφεια. Η αντίθεση αυτή αντικατοπτρίζεται στην ερωτική διάθεση και τις σχέσεις, που είναι πολύ διαφορετικές τον χειμώνα από το καλοκαίρι.

«Η ερωτική διάθεση διαφέρει από εποχή σε εποχή κι αυτό είναι πλέον αποδεδειγμένο και βιολογικά. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, τα επίπεδα της σεροτονίνης, της χημικής ουσίας που μας προκαλεί ευχάριστα συναισθήματα είναι αυξημένα κι έτσι οι άνθρωποι είναι πιο χαλαροί και ανοιχτοί σε σεξουαλικές εμπειρίες. Είναι, επομένως, πιθανό να έχουν μεγαλύτερη επιθυμία για σεξ, φλερτ, ακόμη και ρίσκο», επισημαίνει η κυρία Γεωργία-Χριστίνα Κανελλοπούλου. Σύμφωνα, μάλιστα, με τα διαθέσιμα ερευνητικά στοιχεία, η ερωτική διάθεση ενισχύεται ανεξάρτητα από το αν οι άνθρωποι βρίσκονται ή όχι σε αποκλειστικές συντροφικές σχέσεις. Αυτό σημαίνει ότι η καλοκαιρινή περίοδος συνδέεται με αύξηση των απιστιών και μείωση της αφοσίωσης στη μονογαμική σχέση.

Το φαινόμενο αυτό περιγράφεται ευρέως στο Διαδίκτυο με τον όρο «summer shading». Ο όρος γεννήθηκε στην εφαρμογή γνωριμιών Wingman και σημαίνει πρακτικά ότι η ανάλαφρη διάθεση αυτής της εποχής ευνοεί τις γνωριμίες και περιθωριοποιεί τη διάθεση για δεσμεύσεις και υποσχέσεις. Αποκαλύπτει, ουσιαστικά, τις προθέσεις των δεσμευμένων που επιθυμούν να κάνουν για λίγο στην άκρη τον επίσημο δεσμό τους το καλοκαίρι ώστε να μπορέσουν να απολαύσουν ανέμελοι την ερωτική διάθεση της σεζόν και να είναι ανοιχτοί σε νέες εμπειρίες, διατηρώντας παράλληλα ζωντανή την προοπτική να επιστρέψουν αργότερα στο σταθερό τους ταίρι.

Με αυτόν τον τρόπο, οι άνθρωποι εξασφαλίζουν περισσότερο χρόνο για τον εαυτό και τις παρέες τους και, φυσικά, για όλα τα άλλα συναρπαστικά πράγματα που προσφέρει το καλοκαίρι. Στον αντίποδα, η σχέση μπαίνει σε παύση, για να έρθει και πάλι στο προσκήνιο το φθινόπωρο μόλις η ένταση του καλοκαιριού έχει πια περάσει και οι άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να επιστρέψουν στην ασφάλεια μιας γνώριμης «φωλιάς».

Σύμφωνα με έρευνα της Wingman, σχεδόν το 67% των χρηστών δηλώνει ότι είτε έχει κάνει, είτε έχει υποστεί summer shading. Σίγουρα υπάρχει κάτι στον ζεστό καιρό που μας κάνει να θέλουμε να απελευθερωθούμε από τις αναστολές, να νιώσουμε χαλαροί και να δοκιμάσουμε νέα πράγματα και εμπειρίες.

Τι αλλάζει όταν χειμωνιάζει

Τι γίνεται όταν ο ζεστός καιρός είναι πια παρελθόν και οι μέρες γίνονται πιο μικρές και πιο σκοτεινές; Οι ειδικοί εξηγούν ότι η ανάγκη για τρυφερότητα και ζεστασιά είναι κωδικοποιημένη στο DNA μας. Η αίσθηση του κρύου στο σώμα μας ενεργοποιεί την ανάγκη για «ζεστές στιγμές».

«Τους χειμερινούς μήνες, τα πράγματα αλλάζουν», διευκρινίζει η κυρία Κανελλοπούλου, εξηγώντας ότι πρόκειται για τη «θεωρία μεταφοράς του ενθουσιασμού. Τον χειμώνα, ο ενθουσιασμός μας μειώνεται ή μετατοπίζεται και περιορίζεται κυρίως στο σπίτι ή σε συγκεκριμένες δραστηριότητες ρουτίνας, καθώς μειώνονται οι κοινωνικές συναναστροφές και ο απεριόριστος χρόνος εκτός σπιτιού. Αυτό αποδεικνύεται συχνά ευνοϊκό για τις μονογαμικές σχέσεις, κάτι που αποτυπώνεται και στη συνήθη αύξηση των σεξουαλικών συνευρέσεων μεταξύ των συντρόφων. Παράλληλα, όμως, ενδέχεται να απουσιάζει το έντονο πάθος και όλο αυτό να καλύπτεται από μια ερωτική ρουτίνα ή ανία», εξηγεί.

Η απουσία ερωτικής διάθεσης μπορεί να ενισχυθεί και από άλλους παράγοντες που είναι πιθανό να συνυπάρχουν, όπως οι ψυχολογικές διακυμάνσεις και η εμφάνιση καταθλιπτικών συμπτωμάτων, φαινόμενα που εμφανίζονται συχνά κατά τη χειμερινή περίοδο, επηρεάζοντας, μεταξύ άλλων, και την ερωτική αυτοπεποίθηση των συντρόφων, κάνοντάς τους συχνά να αισθάνονται απόμακροι και μη ελκυστικοί. Αυτό μπορεί, με τη σειρά του, να οδηγήσει σε μια ερωτική απομόνωση.

Winter coating και cuffing

Είναι προφανές ότι ο καιρός κατέχει σταθερά σημαντική θέση στην ανθρώπινη εμπειρία και αλληλεπίδραση, κάτι που επηρεάζει τη μονογαμική συμπεριφορά και τη ροπή προς την απιστία. Μπορεί η εποχή να μοιάζει φαινομενικά ασύνδετη με αυτές τις συμπεριφορές, τα ερευνητικά στοιχεία όμως παρατηρούν πως οι άνθρωποι τείνουν να αναζητούν έναν μόνιμο σύντροφο τους ψυχρότερους μήνες του χρόνου. «Ψυχολογικά φαινόμενα, όπως το “winter coating” κάνουν την εμφάνισή τους. Είναι, για παράδειγμα, σύνηθες ένας άνθρωπος που αποτελούσε το ερωτικό ενδιαφέρον κάποιου την άνοιξη και μπορεί να εξαφανίστηκε το καλοκαίρι να κάνει την επανεμφάνισή του το φθινόπωρο», λέει η ειδικός.

Aλλο φαινόμενο είναι το «cuffing», όπου μια σχέση ξεκινάει το φθινόπωρο, με τα πρώτα κρύα, και διατηρείται μέχρι την άνοιξη. Τα παρατηρούμενα αυτά φαινόμενα ισοδυναμούν με μια αυξημένη τάση για απιστία κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Αυτό δεν σχετίζεται μόνο με τις ζεστές θερμοκρασίες ή με τη μεγαλύτερη κοινωνικοποίηση, αλλά και με κάτι άλλο: το καλοκαίρι τα ζευγάρια έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο, τον οποίο και περνούν μαζί. Εκεί, λοιπόν, έχουν την ευκαιρία να δουν καθαρότερα τα προβλήματα της σχέσης, τα μελανά της σημεία κι όλα αυτά που φοβούνται να συνειδητοποιήσουν κατά τη διάρκεια μιας έντονης σε ρυθμούς καθημερινότητας. Η συνειδητοποίηση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε εξωσυντροφικό φλερτ ή ακόμα και σε απιστία. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι πολλά διαζύγια, καθώς και θεραπείες ζευγαριών ξεκινούν το φθινόπωρο ή τον χειμώνα, εκεί όπου οι σύντροφοι, έχοντας περάσει περισσότερες κοινές και ανέμελες στιγμές μεταξύ τους, συνειδητοποιούν τι είναι αυτό που δεν τους ικανοποιεί όπως παλιά.

Προβλήματα κάθε εποχής

«Ανεξάρτητα, όμως, από τις εποχές, οι σχέσεις πάσχουν από ένα πολύ σημαντικό κομμάτι: την εξωτερίκευση των βαθύτερων συναισθημάτων, των αναγκών, των επιθυμιών, ακόμα και των σεξουαλικών φαντασιώσεων. Αν θέλουμε να κοιτάξουμε τη σχέση μας μέσα από το πρίσμα της εκάστοτε εποχής, καλό θα είναι να ξεκινήσουμε πρώτα από τον εαυτό μας, παρατηρώντας προσεκτικά πώς αλλάζουμε, πώς μεταμορφωνόμαστε σε κάθε εποχή, τι αναζητάμε, τι θέλουμε, πού βρίσκεται η ψυχολογική μας ευεξία. Αν ξέρω πώς βιώνω το καλοκαίρι μου και αντίστοιχα πώς ζω τους χειμερινούς μήνες, τι με αγχώνει, τι με φοβίζει και πώς προγραμματίζω την καθημερινότητά μου, μπορώ να το επικοινωνήσω στη σχέση μου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα άτομα που έρχονται στη θεραπεία και λένε πως δεν κάνουν κάτι με τον σύντροφό τους για να περνάνε καλά και ότι βαριούνται τον χειμώνα κάνοντας τις ίδιες, μεμονωμένες ασχολίες. Σε αυτή, λοιπόν, την περίπτωση, καλό είναι να αναλογιστούμε πού βρίσκεται η επιθυμία μας, τι θέλουμε πραγματικά να κάνουμε αυτό τον χειμώνα, πώς το διεκδικήσαμε και ποια αλλά εσωτερικά μας κομμάτια μας οδηγούν σε αυτή τη ψυχολογική δυσφορία που επηρεάζει την ερωτική μας σχέση, χωρίς να μπορούμε να διακρίνουμε εύκολα αν η σχέση δημιουργεί το δύσκολο εγώ ή το εγώ επηρεάζει τις σχέσεις», καταλήγει η κυρία Κανελλοπούλου.

Το θέμα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ygeiamou #12 που κυκλοφόρησε με ΤΟ ΘΕΜΑ την Κυριακή 27 Oκτωβρίου. 

Διαβάστε ακόμη:

Σχέσεις – Επτά χρόνια φαγούρας: Μύθος ή αλήθεια; 6 tips για να παραμείνετε μαζί

Το …«μαγικό» συστατικό που κρατά το ζευγάρι για πάντα μαζί

Σχέσεις: Επτά τοξικές συνήθειες που μπορούν να τις καταστρέψουν – Πώς να τις διορθώσουμε