O Τραμπ είχε από παιδί εμμονή με τους δασμούς

Οσοι δεν ξέρουν καλά την πορεία του Ντόναλντ Τραμπ ίσως πιστεύουν ότι απλώς ξύπνησε ένα πρωί και του ήρθε στο μυαλό η λέξη «δασμοί». Δεν είναι έτσι, όμως. Η εμπορική πολιτική του ως προέδρου των ΗΠΑ δεν είναι παρά συνέχεια και εξέλιξη της φιλοσοφίας που είχε ως επιχειρηματίας, αλλά και πριν από αυτό, ως παιδί.

Το 1987, γράφουν οι Times του Λονδίνου, στα 41 του χρόνια, ο Τραμπ πλήρωσε για μια κρυφή δημοσκόπηση, προκειμένου να μετρήσει την υποστήριξη των ψηφοφόρων προς μια πιθανή υποψηφιότητά του για την προεδρία. Ηξερε ότι για να κερδίσει την υποστήριξη αυτή, χρειαζόταν ένα μήνυμα. Ετσι, στις 2 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους εμφανίστηκαν ολοσέλιδες διαφημίσεις στους New York Times, την Washington Post και τη Boston Globe, με τις οποίες ο νεοϋορκέζος επιχειρηματίας απαιτούσε «να πληρώσουν τα έθνη που υπερασπίζεται η Αμερική».

«Προς τον Αμερικανικό Λαό», ξεκινούσε το κείμενο της διαφήμισης. «Επί δεκαετίες, η Ιαπωνία και άλλα έθνη εκμεταλλεύονται τις ΗΠΑ». Η ανοικτή επιστολή του Τραμπ συνέχιζε, λέγοντας ότι η Αμερική θα μπορούσε να «καλύψει τα μεγάλα της ελλείμματα» χρεώνοντας άλλα έθνη για την προστασία του αμερικανικού στρατού.

Την ημέρα που δημοσιεύθηκε η διαφήμιση, ο Τραμπ είπε στον Λάρι Κινγκ ότι «πολλοί άνθρωποι έχουν βαρεθεί να βλέπουν άλλες χώρες να καταστρέφουν τις ΗΠΑ. Εχουμε μια υπέροχη χώρα και πίσω από την πλάτη μας, κάποιοι γελάνε μαζί μας λόγω της δικής μας βλακείας».

Δύο μήνες αργότερα, όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο του, «The Art of the Deal» (Η Τέχνη της Συμφωνίας), η ίδια φιλοσοφία είχε επικεντρωθεί περισσότερο στο εμπόριο παρά στην άμυνα: «Τρέφω μεγάλο σεβασμό για ό,τι έκαναν οι Ιάπωνες με την οικονομία τους, αλλά είναι συχνά πολύ δύσκολο να συνεργαστείς μαζί τους», έγραφε σε ένα κεφάλαιο για τους «νέους αγοραστές» πολυτελών ακινήτων στη Νέα Υόρκη.

«Σπάνια χαμογελούν και είναι τόσο σοβαροί, που δεν κάνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα διασκεδαστική», συνέχιζε. «Ευτυχώς, έχουν πολλά χρήματα να ξοδέψουν και φαίνεται να τους αρέσουν τα ακίνητα. Αυτό που είναι ατυχές είναι ότι εδώ και δεκαετίες έχουν γίνει πλουσιότεροι, σε μεγάλο βαθμό εις βάρος των ΗΠΑ, με μια ιδιοτελή εμπορική πολιτική που οι πολιτικοί ηγέτες μας δεν μπόρεσαν ποτέ να κατανοήσουν πλήρως ή να αντιμετωπίσουν».

Η άποψη του Τραμπ ότι υπάρχουν έθνη που «ληστεύουν» την Αμερική, όπως και η ιδέα του να τα υποχρεώσει να πληρώνουν έναντι της αμυντικής βοήθειας των ΗΠΑ και του προνομίου να έχουν εμπορικές συναλλαγές με την Αμερική, αποκρυσταλλώθηκαν όταν μπήκε για πρώτη φορά στην πολιτική.

Ο Τόνι Σουόρτς, συν-συγγραφέας του «The Art of the Deal», ο οποίος έγραψε το βιβλίο ύστερα από εκατοντάδες ώρες συνομιλιών με τον Τραμπ, μεταξύ 1985 και 1987, λέει στους Times ότι η κοσμοθεωρία του προέδρου χτίστηκε με βάση την ίδια προσέγγιση μηδενικού αθροίσματος που ακολουθούσε πάντα και στις επιχειρήσεις: ή κερδίζεις ή χάνεις· κυριαρχείς ή υποτάσσεσαι. Καθώς σκεφτόταν να γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Τραμπ οραματίστηκε τη συμπεριφορά της χώρας ως προέκταση της δικής του. Εβλεπε τη γενναιοδωρία προς τους εμπορικούς εταίρους ως αδυναμία και την απήχησή τους στους αμερικανούς καταναλωτές ως προσωπική προσβολή. Ο ίδιος ήθελε απλώς να κερδίζει, με κάθε κόστος.

«Ο Τραμπ έχει περάσει τη ζωή του νιώθοντας θύμα», είπε ο Σουόρτς. «Αυτό που πιστεύει είναι ότι κάθε φορά που δεν κυριαρχεί εντελώς, κάποιος τον ξεσκίζει. Ο κόσμος, σήμερα, πληρώνει το τίμημα του τρόπου με τον οποίο εκείνος πέρασε τα παιδικά του χρόνια».

Για να υποστηρίξει αυτόν τον ισχυρισμό, ο Σουόρτς θυμίζει στους Times ένα σχόλιο που έκανε ο Τραμπ σε έναν άλλο βιογράφο του, τον Μάικλ Ντ’ Αντόνιο, το 2014. «Οταν κοιτάζω τον εαυτό μου στην πρώτη δημοτικού και κοιτάζω τον εαυτό μου τώρα, βασικά είμαι ο ίδιος. Η ιδιοσυγκρασία δεν είναι τόσο διαφορετική», είχε πει ο Τραμπ.

Η ζωή του εξελίχθηκε σε μια συνεχή μάχη για να είναι ο αρχηγός της παιδικής χαράς.

Οταν άρχισε να διερευνά σοβαρά τις πιθανότητές του να γίνει πρόεδρος, το 1987, ο Τραμπ προσέλαβε τον δημοσκόπο Νταγκ Σεν για να καταγράψει το κλίμα στο εκλογικό σώμα. Ο Σεν, όπως γράφει στο βιβλίο του «Power: The 50 Truths – The Definitive Insider’s Guide» (Εξουσία: Οι 50 Αλήθειες – Ο Απόλυτος Οδηγός), ανακάλυψε τότε ότι ελάχιστοι άνθρωποι ήξεραν ποιος είναι ο Τραμπ. Το τηλεοπτικό ριάλιτι «The Apprentice», που τον έκανε διάσημο, δεν προβλήθηκε παρά 16 χρόνια αργότερα.

Ετσι, σε ομιλία του στο Νιου Χάμσαϊρ, ο Τραμπ αρνήθηκε ότι είχε φιλοδοξίες για τον Λευκό Οίκο. Σε άλλη ομιλία του, όμως, στον Ροταριανό Ομιλο του Πόρτσμουθ, την επομένη ημέρα της Μαύρης Δευτέρας του Χρηματιστηρίου, στις 19 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, η κοσμοθεωρία του Τραμπ αποκαλύφθηκε πλήρως, γράφουν οι Times:

«Θα πρέπει να προχωρήσουμε σε μείωση φόρων», είπε. «Θα πρέπει να υποχρεώσουμε την Ιαπωνία και τη Σαουδική Αραβία και όλες αυτές τις χώρες που κυριολεκτικά μας ξεζουμίζουν, να πληρώσουν για το έλλειμμά μας των 200 δισ. δολαρίων».

Σήμερα το έλλειμμα είναι 1,8 τρισ. δολάρια και ο Τραμπ πιστεύει ότι οι δασμοί μπορούν να το εκκαθαρίσουν και να του ανοίξουν τον δρόμο για να επαναλάβει τις περικοπών φόρων που εισήγαγε στην πρώτη θητεία του.

Ο Τραμπ δεν έθεσε υποψηφιότητα για την προεδρία το 1988, αλλά καθώς η οικονομική ισχύς της Ιαπωνίας αυξανόταν, σημειώνουν οι Times, τόσο ενισχυόταν και η άποψή του ότι μόνο οι δασμοί ήταν η απάντηση. Εκείνη τη χρονιά είπε στην Οπρα Γουίνφρεϊ: «Αν πας στην Ιαπωνία αυτή τη στιγμή και προσπαθήσεις να πουλήσεις κάτι, ξέχασέ το, Οπρα. Απλώς ξέχασέ το. Ερχονται εδώ, πουλάνε τα αυτοκίνητά τους και τα βίντεό τους και στέλνουν στο διάολο τις εταιρείες μας».

Ο Ντ’ Αντόνιο είπε πώς ο Τραμπ θαύμαζε πολύ τον Λι Αϊακόκα, τον πρόεδρο της Chrysler που αναβίωσε την εταιρεία απέναντι σε ένα μπαράζ ιαπωνικών εισαγωγών, με μια διάσημη διαφημιστική καμπάνια και το σλόγκαν «The pride is back» (Η υπερηφάνεια επιστρέφει).

Το 1988 ο Τραμπ προσπάθησε να αγοράσει, σε δημοπρασία, το πιάνο που χρησιμοποιήθηκε στην ταινία «Καζαμπλάνκα». Εχασε από μια ιαπωνική εταιρεία. Αμέσως μετά, είπε σε έναν τηλεοπτικό ρεπόρτερ: «Πιστεύω πολύ στους δασμούς. Η Αμερική καταληστεύεται. Πρέπει να επιβάλουμε δασμούς, πρέπει να προστατεύσουμε αυτή τη χώρα».

Ο βασικός στόχος του Τραμπ άλλαξε, καταλήγουν οι Times, καθώς η οικονομία της Ιαπωνίας άρχισε να παραμένει στάσιμη, ενώ εκείνη της Κίνας άρχισε να ανεβαίνει, όταν ο Μπιλ Κλίντον ενέκρινε, το 1999, την ένταξη της χώρας αυτής στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.

Δύο μήνες μετά την έναρξη της απίθανης εκστρατείας του για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων το 2015, ο Τραμπ είπε στο Fox News: «Θα πάρω τα χρήματά μας πίσω από την Κίνα και οι Κινέζοι θα αρχίσουν να μας συμπαθούν. Τώρα η Κίνα μας εκμεταλλεύεται, φτιάχνουν περιουσίες στην πλάτη μας και δεν τους αρέσουμε καν».

. . .