Hχορύπανση: Η Αθήνα αιχμάλωτη των ντεσιμπέλ

Γράφει ο Κωνσταντίνος Κουσκούκης, Καθηγητής Δερματολογίας – Αφροδισιολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο.

Η εκτεταμένη έκθεση σε υψηλά επίπεδα θορύβου συνδέεται με διαταραχές ύπνου, κατάθλιψη, προβλήματα ακοής, υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα και διαβήτη. Οι επιπτώσεις είναι ακόμα πιο έντονες για όσους πάσχουν ήδη από χρόνια νοσήματα. Παράλληλα, ο έντονος και συνεχής περιβαλλοντικός θόρυβος επηρεάζει τις γνωστικές λειτουργίες των παιδιών, δυσχεραίνοντας τις μαθησιακές τους ικανότητες και τη δυνατότητά τους να συγκεντρωθούν.

Έρευνα στην Αθήνα το 2018 έδειξε ότι το 52% του πληθυσμού εκτέθηκε σε θόρυβο 65-70 ντεσιμπέλ κατά τη διάρκεια της ημέρας και το 30% σε θόρυβο άνω των 70-75 ντεσιμπέλ. Κατά τη διάρκεια της νύχτας το 49% του πληθυσμού εκτέθηκε σε θόρυβο 60-65 ντεσιμπέλ και το 3,2% σε 70-75 ντεσιμπέλ. Συγκριτικά η Ευρωπαϊκή Ένωση (55 dB κατά τη διάρκεια της ημέρας και 50 dB για τη νύχτα) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (53 dB κατά τη διάρκεια της ημέρας και 45 dB για τη νύχτα).

Το ηχητικό σκηνικό της καθημερινότητάς μας στις περισσότερες γειτονιές της Αθήνας, μπορεί εύκολα να οδηγήσει έναν πολίτη σε απόγνωση, με την κατάσταση να επιβαρύνεται και τις νυχτερινές ώρες με την δυνατή μουσική των καφέ και μπαρ, καθώς κα τις φωνές των θαμώνων.

Η ηχορύπανση της Αθήνας αποτελεί ένα διαρκές πρόβλημα με το οποίο οι κάτοικοί της έρχονται αντιμέτωποι σε καθημερινή βάση, ωστόσο –όπως προέκυψε από την πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου- η χώρα μας δεν έχει καταθέσει, ως όφειλε βάσει της οδηγίας 2002/49/ΕΚ, στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) στοιχεία για τη χαρτογράφηση των επιπέδων θορύβου εδώ και μια δεκαετία, ενώ όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποχρεούνται από το 2002 να υποβάλλουν κάθε πέντε χρόνια στον ΕΟΠ στρατηγικούς χάρτες ηχορύπανσης.

Το 18% των Αμερικανών χρησιμοποιεί συσκευές ή εφαρμογές λευκού θορύβου, ενώ σχεδόν οι μισοί χρησιμοποιούν ανεμιστήρα τη νύχτα, ή μια γεννήτρια ήχου στην κρεβατοκάμαρα και ακουστικά ύπνου που στέλνουν λευκό θόρυβο στα αφτιά.

Ο όρος «λευκός θόρυβος» χρησιμοποιείται συνήθως για να περιγράψει ηχητικά υπόβαθρα διαφόρων συχνοτήτων. Ο ροζ θόρυβος ακούγεται σαν απαλή βροχή. Ο καφές θόρυβος μοιάζει με βουητό αεροπλάνου. Ο πραγματικός λευκός θόρυβος μοιάζει με παράσιτα ραδιοκυμάτων.

Επιβάλλεται ιδιαίτερο βάρος να δοθεί στον πολεοδομικό σχεδιασμό, στην οργάνωση της κυκλοφορίας και στη δημιουργία κινήτρων και υποδομών προκειμένου οι κάτοικοι να μην χρησιμοποιούν το αυτοκίνητό τους, αλλά τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή το ποδήλατο.

Η ενίσχυση της μόνωσης των κτιρίων, η ρύθμιση και τήρηση ορίων ταχύτητας και η χρήση ηχοαπορροφητικής ασφάλτου αποτελούν επίσης πολύ αποτελεσματικές λύσεις. Είναι πολύ σημαντικό να προστατεύονται και, αν είναι δυνατόν, να επεκτείνονται οι ήσυχες γειτονιές και να μην καταστρέφονται στον βωμό της αστικής ανάπτυξης, καθώς δεν θα μετριάσει απλώς τα επίπεδα θορύβου, αλλά θα έχει θετικό αντίκτυπο στην ατμοσφαιρική ρύπανση και κατ’ επέκταση στην υγεία των πολιτών, θα μειώσει τον κίνδυνο πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων και θα συμβάλλει στην αύξηση της φυσικής δραστηριότητας.

Τεχνολογικά, το σύστημα μπορεί να βασιστεί σε σταθμούς μέτρησης θορύβου που χρησιμοποιούν αισθητήρες ήχου για τη συνεχή καταγραφή δεδομένων, διασυνδεδεμένους μέσω του Διαδικτύου των Πραγμάτων (Internet of Things), προκειμένου να αποστέλλονται τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο. Παράλληλα, η χρήση τεχνικών μηχανικής μάθησης (ΑΙ) θα μπορούσε να επιτρέψει την ανάπτυξη αλγορίθμων πρόβλεψης θορύβου και τη βελτιστοποίηση πολιτικών μείωσης της ηχορύπανσης.