Act for Earth Summit: Επαγρύπνηση για την προστασία της Γης και του περιβάλλοντος

Ανάμεσα στα μεγαλύτερα προβλήματα που εντοπίζονται στον τομέα αυτό είναι η αστικοποίηση, η αποψίλωση των δασών και η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, που έχουν ως αποτέλεσμα να φτάνουν απομυζούν τον περιβαλλοντικό πλούτο, φτάνοντάς τον στα όριά του.

Ομιλητές του πάνελ ήταν ο αναπληρωτής διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Δρ. Βασίλης Κ. Καραστάθης, ο Διευθύνων Σύμβουλος της «Πράσινο Λάδι» και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της European Waste to Advanced Biodiesel Association, Γιώργος Κυριακόπουλος, η ιδιοκτήτρια και διευθύνουσα σύμβουλος της ECO HELLAS, Ελένη Μπαϊράμη, ο γενικός γραμματέας Δασών του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ευστάθιος Σταθόπουλος, η Δρ. Ξανθή Χαντζηστρούντζιου, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της Φύσης και moderator o δημοσιογράφος του CNN Greece, Ηλίας Μπενέκος.

Η σημασία της δασικής μεταρρύθμισης ενόψει μιας δύσκολης αντιπυρικής περιόδου

Στο πλαίσιο, λοιπόν, της συζήτησης με θέμα τη Γη, ο γενικός γραμματέας Δασών του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ευστάθιος Σταθόπουλος, μίλησε για τον τρόπο με τον οποίο η νέα δασική μεταρρύθμιση προστατεύει το «οξυγόνο» της χώρας μας, καθώς όπως τονίζει «φέτος ήταν ο πιο ξηρός χειμώνας, ο πιο άνυδρος, οπότε βρισκόμαστε σε επαγρύπνηση».

«Προχωρήσαμε στην μεταρρύθμιση αυτή διδαγμένοι από τα καταστροφικά καιρικά φαινόμενα, όπως ήταν οι πυρκαγιές του 2021, η πυρκαγιά της Δαδιάς στον Έβρο ή ακόμη και η κακοκαιρία «Daniel» στη Θεσσαλία»

Το πρώτο σημείο της μεταρρύθμισης αυτής, όπως εξηγεί, ο γενικός γραμματέας είναι οι διαχειριστικές μελέτες στα δάση, μια μελέτη που, όπως τονίζει ο ίδιος μέχρι και δύο μήνες, πριν το 49% των δασών της χώρας δεν διέθετε».

«Αυτό, όπως εξηγεί ο κ. Σταθόπουλος σημαίνει «να γνωρίζουμε ποιος κάνει τι στο δάσος, το κάθε δάσος να έχει συγκεκριμένα έκταση, ποιος το καθαρίζει, ποια είναι η βιομάζα του, τι ποσότητες πρέπει να αποτεθούν και πού».

Η δεύτερη διάσταση της μεταρρύθμισης είναι η δημιουργία ενός οργανωμένου, αντικειμενικού συστήματος απόληψης βιομάζας.

«Μια πολύ σημαντική αιτία για πολλές από τις πυρκαγιές των τελευταίων ετών είναι το γεγονός ότι πολλά από τα δάση επεκτάθηκαν άναρχα, με πολύ πυκνές συστάδες δέντρων, δέντρα τα οποία δεν καθάριζε κανείς, με βιομάζα η οποία ολοένα και περισσότερο σε όλο και μεγαλύτερες ποσότητες συγκεντρωνόταν και δεν αξιοποιούνταν, με αποτέλεσμα να συνιστά «σπίρτο» έτοιμο για να ανάψει φωτιά όταν τα καιρικά φαινόμενα διευκόλυναν.

Η τρίτη σημαντική διάσταση της μεταρρύθμισης αφορά, όπως εξηγεί ο ίδιος, τον συνδυασμό της γνώσης και της εμπειρίας των ανθρώπων που δρουν στο πεδίο, των δασικών υπηρεσιών, των εθελοντών δασοπυροσβεστών κ.ο. με την τεχνογνωσία και τα κεφάλαια του ιδιωτικού τομέα, με σκοπό αυτά να διατεθούν στον εξοπλισμό των πρώτων.

Πώς, όμως, χρηματοδοτείται το σημαντικό έργο των δασικών υπηρεσιών; Αναφερόμενος στα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και πως αυτά διοχετεύοντας στο έργο των δασικών υπηρεσιών, ο κ. Σταθόπουλος περιέγραψε το πριν και το μετά της κατάστασης του νευραλγικού ρόλου τους.

«Από το 1998 μέχρι και το 2021 κάθε δασική υπηρεσία (περίπου 85 συνολικά) λάμβανε 10-30 χιλιάδες ευρώ το χρόνο για να καθαρίζει τα δάση, να υιοθετεί πρακτικές πρόληψης και να καλύπτει και δικές της δαπάνες. Μέχρι και το 2025 που θα διαρκέσει το παρών πρόγραμμα «AntiNero» χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης μέσα σε 4 χρόνια και ειδικά από το 2023 έως και την λήξη του προγράμματος, διατίθεται ποσό περίπου 500.000 ευρώ».

Η σημασία συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για τους σεισμούς

Μιλώντας από την πλευρά του για τους σεισμούς, ο αναπληρωτής διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Δρ. Βασίλης Κ. Καραστάθης αναφέρθηκε στη σημασία των νέων τεχνολογιών έγκαιρης προειδοποίησης.

Αρχικά διευκρινίζει ότι «όταν μιλάμε για συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης αυτά δεν σχετίζονται με την πρόγνωση». Η «μάχη» που δίνεται με τον χρόνο αφορά την προσπάθεια «να προλάβουμε να προειδοποιήσουμε τους πολίτες για τα δεύτερα και δυνάμει πιο καταστροφικά σεισμικά κύματα».

Αναφέροντας ένας σχετικό παράδειγμα ο κ. Καραστάθης σημειώνει: «Αν ένα τρένο που τρέχει με 140 χλμ, όταν σημειωθεί ένας σεισμός μπορεί να εκτροχιαστεί πολύ εύκολα. Αν πάρει ένα σήμα 10 δευτερόλεπτα πριν και φρενάρει στα 30-40 χλμ την ώρα, έχουμε σώσει τους επιβάτες».

Σε πόσο χρόνο μπορούμε να έχουμε αυτό το μήνυμα που θα μας σώσει; «Αυτό εξαρτάται από την απόσταση. Δεν μιλάμε για λεπτά, μιλάμε για δευτερόλεπτα. Χρειάζεται η πιο προηγμένη τεχνολογία για να εντοπίσουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερο το ρήγμα. Με τα πρώτα κύματα που έρχονται γνωρίζουμε σε 1-2 δευτερόλεπτα το επίκεντρο, το μέγεθος και την σφοδρότητα του σεισμού» απαντά.

Ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι «το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο δημιούργησε ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης το οποίο δουλεύει τα τελευταία πέντε χρόνια άψογα και δίνοντας την δυνατότητα ο πολίτης να έχει στο κινητό του την ενημέρωση».

Μιλώντας για την σημασία προστασίας των μνημείων από τους σεισμούς επισημαίνει ότι οι τόποι αυτοί «έχουν επιβιώσει στο χρόνο, έχουν γλιτώσει επειδή δεν έχει γίνει μεγάλος σεισμός».

«Ορισμένα μνημεία όπως η Ακρόπολη έχει επιβιώσει και λόγω κατασκευής, είχαν μια πρωτοποριακή τεχνογνωσία. Η θεμελίωση και οι κολώνες απόσβεναν την σεισμική δόνηση».

Μάλιστα, αναφέρθηκε στο πρόγραμμα «ΑΣΠΙΔΑ», σύμφωνα με το οποίο «είχαμε υπολογίσει την σεισμική επικινδυνότητα για 3.000 μνημεία και βρήκαμε το πως θα κινούνταν ένα κτήριο. Το πρόγραμμα αυτό έχει συνεισφέρει προκειμένου να προληφθούν τυχόν καταστροφικές συνέπειες».

Το 55% του τηγανισμένου λαδιού παράγεται από τα νοικοκυριά

Από την πλευρά του, ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας «Πράσινο Λάδι» και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της European Waste to Advanced Biodiesel Association, Γιώργος Κυριακόπουλος μίλησε για το έργο της εταιρείας στην ανακύκλωση του τηγανισμένου λαδιού.

«Τα λάδια τα οποία προκύπτουν από το τηγάνισμα τα διαχειριζόμαστε με δύο τρόπους: Οι επιχειρήσεις εστίασης τα ανακυκλώνουν στο «Πράσινο Λάδι». Το 55% όμως προκύπτει από τα νοικοκυριά. Ή καταλήγουν στις αποχετεύσεις, δημιουργώντας μεγάλα προβλήματα στις αποχετεύσεις ή καταλήγουν στα σκουπίδια, καταλήγοντας στις χωματερές και τελικά στο υπέδαφος» τονίζει.

Πού καταλήγει το λάδι αυτό; «Σύμφωνα με νέα έρευνα του 2023, ένα λίτρο τηγανέλαιου μπορεί να υποβαθμίσει 1 εκατ. λίτρα στον υδροφόρο ορίζοντα ή στο υπέδαφος» αναφέρει χαρακτηριστικά ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας.

Ποια είναι, λοιπόν, η αποστολή της εταιρείας αυτή;

«Η αποστολή της εταιρείας «Πράσινο Λάδι» από λίγο πριν ξεσπάσει η πανδημία μέχρι και σήμερα είναι να πείσουμε τους πολίτες να μην πετάνε στο τηγανισμένο λάδι. Μπορείς να το πας σε συγκεκριμένα μέρη, όπως την AVIN και τη shell, αλλά και τα μεγαλύτερα σούπερμάρκετ. Σύντομα, εάν κάποιος έχει συλλέξει τρία μπουκάλια τηγανισμένο λάδι, θα μπορεί να μας καλέσει να το παραλάβουμε από το σπίτι του, χάρη σε μια νέα εφαρμογή» εξηγεί.

Ποιο είναι το έργο της «ECO Hellas»;

Από την πλευρά της, η ιδιοκτήτρια και διευθύνουσα σύμβουλος της ECO HELLAS, Ελένη Μπαϊράμη αναφέρθηκε στο πρώτο έργο βιοαερίου που ξεκίνησε στην Κρήτη, με την τοποθέτηση δύο μονάδων στην Ιεράπετρα και τη Σητεία.

«Η συνολική παραγωγή είναι περίπου στα 2 MWatt ηλεκτρικής ενέργειας και θα λειτουργούν στα μέσα του 2025».

Όπως εξηγεί η ίδια «παίρνουμε τα οργανικά απόβλητα από τις επιχειρήσεις και τα φυτά και τον κατσίγαρο, που παράγεται από τα ελαιοτριβεία. Παράγουμε πράσινη ηλεκτρική ενέργεια και θερμότητα την οποία δίνουμε σε ένα διπλανό πυρενελαιουργείο.

Με τον τρόπο αυτό οι επιχειρήσεις συμβάλλουν στην μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος και όπως επισημαίνει η ίδια «η τοπική κοινωνία έχει αγκαλιάσει την πρωτοβουλία αυτή».

Παράλληλα, η εταιρεία «ECO Hellas» πρόκειται να επεκταθεί στην περιοχή του Κάτω Νευροκοπίου για μια εγκατάσταση αεριοποίησης από βιομάζα, στην οποία χρησιμοποιώντας τα υπολείμματα των δασών της περιοχής θα παράγεται ηλεκτρική ενέργεια και θα δημιουργηθεί ένα δίκτυο τηλεθέρμανσης στην περιοχή.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συνδρομή από την Πολιτεία και ιδιαίτερα την Τοπική Αυτοδιοίκηση, είναι όμως σημαντική η δημιουργία μιας καμπάνιας ενημέρωσης των πολιτών.

Ο κίνδυνος ερημοποίησης στα Αστερούσια Όρη και τον Δέλτα του Νέστου

Τέλος, από την πλευρά της η Δρ. Ξανθή Χαντζηστρούντζιου, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της Φύσης μιλά για τον κίνδυνο ερημοποίησης, της έλλειψης νερού σε ορισμένες περιοχές της χώρας. Ο κίνδυνος ερημοποίησης προκύπτει από πολλούς παράγοντες, όπως η μειωμένη βροχόπτωση, η αποψίλωση της βλάστησης ως αποτέλεσμα της διάβρωσης του εδάφους.

Όπως επισημαίνει η ίδια, η Νότια Ευρώπη και η Μεσόγειος αποτελούν «hotspot» κινδυνεύουν περισσότερο από άλλες περιοχές. Στην Ελλάδα το φαινόμενο αυτό συνδέεται και με τον παράγοντας της μειωμένης γονιμότητας του εδάφους και την αύξηση της θερμοκρασίας κατά 20% περισσότερο στη Μεσόγειο από τον παγκόσμιο μέσο όρο, το πρόβλημα είναι άμεσο.

Τα Αστερούσια Όρη, για παράδειγμα υφίστανται έντονα την επίδραση της αλλαγής του κλίματος, έχουν μεγάλη διάβρωση, υψηλούς ρυθμούς εξάπλωσης γιατί τα καλοκαίρια έχουν μεγαλύτερη διάρκεια. Παράλληλα, εκεί εγκαταλείπονται πρακτικές όπως οι βαθμίδες, αυξάνοντας την διάβρωση του εδάφους

Στο Δέλτα του Νέστου γίνεται σημαντική απόληψη νερού από το υπέδαφος και εισέρχεται νερό από την θάλασσα που καθιστά το έδαφος πιο αλμυρό και άρα ακατάλληλο για να φιλοξενήσει ζωή.

Το έργο «LIFE PRIMED» στο Δέλτα του Νέστου που συντονίζεται από την ΕΕΠΦ, σκοπό έχει την προστασία της διατήρησης της πανίδας αλλά και των σημαντικών οικοτόπων της περιοχής.

Σημαντικό ρόλο στο έργο αυτό διαδραματίζουν οι τοπικές κοινότητες, που φαίνεται να είναι ιδιαίτερα δεκτικές να συνεισφέρουν, καταλήγει.

• Μπορείτε να κατεβάσετε το αναλυτικό πρόγραμμα του συνεδρίου εδώ.