Κλίμα: Μόλις ζήσαμε την πιο καυτή δεκαετία στην Ιστορία

Οι ειδικοί για το κλίμα επιβεβαιώνουν: Το 2024 ήταν η θερμότερη χρονιά όλων των εποχών, με την παγκόσμια θερμοκρασία να ανεβαίνει για πρώτη φορά 1,5 βαθμούς πάνω από την προβιομηχανική εποχή.

Αλλά τα κακά νέα για το κλίμα δεν σταματούν εδώ: Η χρονιά που πέρασε «σφράγισε» την πιο καυτή δεκαετία των τελευταίων σχεδόν 200 χρόνων, όπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία του Διεθνούς Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO) που παραθέτουν οι New York Times.

Είναι η πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησε η τήρηση αρχείων, που καταγράφονται συνεχόμενα δέκα χρόνια υψηλών θερμοκρασιών.

Το 2024 η επιφάνεια του πλανήτη ήταν περίπου 1,55 βαθμούς Κελσίου θερμότερη από τον μέσο όρο της περιόδου 1850-1900.

Σύμφωνα με τον WMO, γράφουν οι New York Times, η πρόσθετη ενέργεια στην ατμόσφαιρα και τους ωκεανούς συνέβαλε στην πρόκληση καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα σε όλο τον κόσμο. Ακραία καιρικά φαινόμενα όπως ξηρασία, καταιγίδες και πυρκαγιές εκτόπισαν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους από τα σπίτια τους, αναφέρει η έκθεση.

Τα ατμοσφαιρικά επίπεδα των αερίων του θερμοκηπίου που απελευθερώνονται από την καύση ορυκτών καυσίμων συνεχίζουν να αυξάνονται. Σύμφωνα με την έκθεση, το 2024, η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα προσέγγισε επίπεδα που δεν έχουν σημειωθεί εδώ και τουλάχιστον δύο εκατομμύρια χρόνια.

Οι συγκεντρώσεις δύο άλλων σημαντικών αερίων του θερμοκηπίου, του μεθανίου και του οξειδίου του αζώτου, έφθασαν σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί τα τελευταία 800.000 χρόνια. Δεδομένου ότι οι Homo sapiens –οι σύγχρονοι άνθρωποι– εμφανίστηκαν πριν από περίπου 300.000 χρόνια, το είδος μας δεν έχει ξαναζήσει μια ατμόσφαιρα τόσο φορτωμένη με αέρια θερμοκηπίου που θερμαίνουν τον πλανήτη.

Με τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα το 2015, οι χώρες που την υπέγραψαν συμφώνησαν να προσπαθήσουν να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη σε 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Η υπέρβαση αυτού του ορίου μέσα στο 2024 δε σημαίνει ότι οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της συμφωνίας είναι απρόσιτοι – αλλά είναι σήμα αφύπνισης για τους κινδύνους που ελλοχεύουν για τη ζωή, τις οικονομίες και τον πλανήτη, αναφέρει ο WMO.

Η νέα έκθεση εκτιμά ότι η μακροπρόθεσμη αύξηση της θερμοκρασίας έφτασε τους 1,25 έως 1,41 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα – αν και τα περιθώρια λάθους για ορισμένες εκτιμήσεις την κάνουν να ξεπερνά ​​τους 1,5 βαθμούς. Οι συντάκτες εκτιμούν ότι πέρυσι το φαινόμενο Ελ Νίνιο και άλλοι παράγοντες προσέθεσαν 0,1 ή 0,2 βαθμούς προσωρινής θέρμανσης.

Το Ελ Νίνιο είναι ένα φυσικό φαινόμενο που τείνει να αυξάνει ελαφρώς τη συνολική θερμοκρασία επιφάνειας του πλανήτη. Ωστόσο, η ζέστη-ρεκόρ συνεχίστηκε και το 2025, παρότι σημειώθηκε μετάβαση του Ελ Νίνιο στο αντίθετο μοτίβο του Ελ Νίνια. Η αυξημένη θερμοκρασία είναι ιδιαίτερα εμφανής στους ωκεανούς, όπου οι βασικοί δείκτες της κλιματικής αλλαγής τώρα επιταχύνονται.

Οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει μέχρι στιγμής περίπου το 90% της πρόσθετης θερμότητας που έχει παγιδευτεί στην ατμόσφαιρα της Γης από τα αέρια του θερμοκηπίου. Η περιεκτικότητα των ωκεανών σε θερμότητα –μέθοδος μέτρησής της σε διαφορετικά βάθη– έφθασε επίσης σε υψηλό ρεκόρ πέρυσι. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, οι ωκεανοί θερμάνθηκαν περισσότερο από δύο φορές γρηγορότερα από ότι την τεσσαρακονταπενταετία 1960-2005, σύμφωνα με την έκθεση.

Οι αυξημένες θερμοκρασίες των ωκεανών είχαν καταστροφικές συνέπειες και για τη θαλάσσια ζωή. Μέχρι τον Απρίλιο του 2024, τα κοράλλια των θερμών νερών είχαν λευκανθεί σε κάθε ωκεάνια λεκάνη όπου αναπτύσσονται. Η παγκόσμια μέση άνοδος της στάθμης της θάλασσας έφτασε επίσης σε υψηλό ρεκόρ το 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης.

Η ταχύτητα με την οποία ανεβαίνουν οι θάλασσες έχει επίσης υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια: 4,7 χιλιοστά το χρόνο την τελευταία δεκαετία από το 2015 έως το 2024, σε σύγκριση με 2,1 χιλιοστά ετησίως από το 1993 έως το 2002, όπως αναφέρει η έκθεση του WMO, για τις μελέτες του οποίου συνεργάζονται διεθνώς 101 χώρες, μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ.

. . .