Πώς η γραφειοκρατία «σαμποτάριζε» τις δωρεές στο Δημόσιο

Δωρεές ιδιωτών στο δημόσιο. Σχολάζουσες κληρονομιές. Ιδρύματα. Είναι τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις όπου όποιος αναφωνήσει «δεν υπάρχει κράτος», κανένας , ακόμα και ο υπουργός Οικονομικών δεν θα μπορέσει να υποστηρίξει πως δεν είναι έτσι.

Είναι άλλωστε ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, ο οποίος παρουσιάζοντας χθες το σχετικό νομοσχέδιο με μεταρρυθμίσεις που φιλοδοξούν να κλείσουν αυτές τις ανοιχτές πληγές δεκαετιών, αναφώνησε μεταξύ άλλων «κάπου λες πρέπει να μπει ένα όριο», «κανείς δεν ξέρει που πρέπει να απευθυνθεί για να κάνει μια δωρεά στο δημόσιο» ή «κανείς δεν ξέρει ποια είναι η αξία των σχολαζουσών κληρονομιών».

Ο ίδιος άλλωστε διηγήθηκε κάποιες ιστορίες καθημερινής τρέλας όπως για παράδειγμα ότι το δημόσιο ενημερώνεται για τις σχολάζουσες κληρονομιές από τους απλήρωτους λογαριασμούς ενέργειας και κοινοχρήστων ή πως εάν σήμερα εμφανιστεί ένας ιδιώτης και θελήσει να χτίσει ένα σχολείο σε ένα νησί, το δημόσιο θα του πει εντάξει για να βάλει τα λεφτά του αλλά το κράτος με τις γνωστές γραφειοκρατικές διαδικασίες, θα τρέξει (με τη γνωστή ταχύτητα), προκηρύξεις , διαγωνισμούς, αναδόχους με αποτέλεσμα στο τέλος ο ιδιώτης, το πιθανότερο είναι να απηυδήσει ή το σχολείο να γίνει δέκα χρόνια μετά.

Στο νέο μοντέλο που παρουσιάστηκε, ο ιδιώτης θα μπορεί να τρέξει τη δωρεά από την αρχή έως το τέλος και να παραδώσει με το κλειδί στο χέρι το σχολείο στο δημόσιο. Σήμερα δεν γίνεται ούτε για αστείο. Για να ολοκληρωθεί μια δωρεά, υπάρχουν τέσσερα στάδια αποδοχής της με μέση διάρκεια τέσσερις μήνες. Πρέπει να περάσει από τον αρμόδιο υπουργό, από το Συμβούλιο Κληροδοτημάτων, το Γενικό Διευθυντή Δημόσιας Περιουσίας και στο τέλος –«κερασάκι» να βάλει την υπογραφή του και ο υπουργός Οικονομικών για την απαλλαγή της δωρεάς από ΦΠΑ!

Παράλληλα θα πρέπει να τηρούνται τουλάχιστον επτά διαφορετικές προϋποθέσεις για την υλοποίηση δωρεών σε χρήμα, με αποτέλεσμα πολλοί εν δυνάμει δωρητές να παίρνουν το καπελάκι τους και να αποχωρούν στο τέλος της ημέρας. Όχι πως δεν χρειάζεται έλεγχος. Πέρυσι, σύμφωνα με όσα διηγήθηκε ο Κωστής Χατζηδάκης, εμφανίστηκε «άνεργος» να θέλει να κάνει δωρεά 5 εκατ. ευρώ στο δημόσιο !

Για την αντιμετώπιση του τραγέλαφου της διαδικασίας αποδοχής δωρεών, το νομοσχέδιο προβλέπει τη δημιουργία μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας στην οποία ο δωρητής θα καταχωρεί τη δωρεά του, συμπληρώνοντας μια πρότυπη σύμβαση ή ανεβάζοντας μια δική του σύμβαση.

Ο αρμόδιος υπουργός στη συνέχεια ή ένας εξουσιοδοτημένος υπάλληλος θα αποδέχεται ή θα απορρίπτει την προσφορά. Όταν δε ο δωρητής, δίνει χρήματα με σκοπό την απόκτηση ενός αγαθού ή υπηρεσίας ή την εκτέλεση δημοσίου έργου, θα έχει τη δυνατότητα να καθορίσει πως θα επιλεγεί ο ανάδοχος. Παράλληλα, η Αρχή για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος θα έχει διαρκή και πλήρη πρόσβαση σε όλα τα δεδομένα και θα ενημερώνεται αυτόματα για δωρεές άνω των 500.000 ευρώ.

Για να ενισχυθούν οι δωρεές προβλέπονται και φορολογικά κίνητρα. Καταργείται ο φόρος για τις δωρεές προς κοινωφελή ιδρύματα (0,5%), καταργείται σε δύο δόσεις ο φόρος εισοδήματος 22% για τα ενεργά κοινωφελή ιδρύματα, επεκτείνεται η έκπτωση της δωρεάς από το φορολογητέο εισόδημα των δωρητών, η οποία ισχύει ήδη για τις δωρεές προς το δημόσιο, ώστε να καλύπτει και τις δωρεές προς ΝΠΔΔ και υπό μορφή αντικαταχρηστικής διάταξης, καθιερώνονται τεκμήρια (δαπάνες διοίκησης, χρήση ακινήτων ή πολυτελών οχημάτων από ιδρυτές ή συγγενείς) τα οποία θα βγάζουν στον αφρό περιπτώσεις όπου ιδρύματα όχι μόνο δεν εξυπηρετούν κοινωφελείς σκοπούς, αλλά κλέβουν ή φοροδιαφεύγουν.

Κληρονομιές στα αζήτητα

Χωρίς κανένας να μπορεί να βάλει το χέρι του στο Ευαγγέλιο ότι αυτή είναι η πραγματική κατάσταση, σήμερα υπάρχει μια λίστα με 6.500 εκκρεμείς κληρονομιές και 2.000 σχολάζουσες. «Δεν ξέρεις τι αξία έχουν, υπάρχει αδυναμία καταγραφής, αξιοποίησης και εκτίμησης» αναγνώρισε ο Κωστής Χατζηδάκης. Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι το δημόσιο ενημερώνεται για μια σχολάζουσα κληρονομιά, όταν κάποια στιγμή, διαπιστώνει ότι λογαριασμοί ενέργειας ή νερού δεν πληρώνονται για χρόνια ή αρχίζει μεγάλη γκρίνια για απλήρωτα κοινόχρηστα σε πολυκατοικίες. Την ίδια ώρα, χιλιάδες νοικοκυριά ανά την Ελλάδα δίνουν τη μάχη για εύρεση στέγης…

Για την αντιμετώπιση του χάους, το νομοσχέδιο προτείνει (με το οικονομικό επιτελείο να δηλώνει ανοιχτό σε όλες τις προτάσεις κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης) να ακολουθηθεί το μοντέλο που εφαρμόζεται σήμερα για τη διακοπή καταβολής σύνταξης, όταν ένας άνθρωπος πεθαίνει και δεν υπάρχουν κληρονόμοι. Μέσω του Μητρώου Πολιτών, θα διαπιστώνεται αν υπάρχουν ή όχι άλλοι συγγενείς που θα μπορούσαν να κληρονομήσουν και ταυτόχρονα θα υπάρχει μέσω διαλειτουργικότητας με το υπουργείο Δικαιοσύνης, αυτόματη ενημέρωση για αποποιήσεις.

Εκτιμητές θα αναλαμβάνουν στη συνέχεια, μια αποτίμηση της αξίας και ανάλογα με την αξία του ενεργητικού θα αναλαμβάνουν την εκκαθάριση από ιδιωτικές εταιρείες (για περιουσίες έως 20.000 ευρώ) έως ελεγκτικές εταιρείες (για πάνω από 1 εκατ. ευρώ). Τα ακίνητα τα οποία καταλείπονται μετά την εκκαθάριση, θα διατίθενται για τη στεγαστική πολιτική του κράτους.

Και ιδρύματα… φαντάσματα

«Είναι καταγεγραμμένα, αλλά δεν είμαστε και σίγουροι, 700 ιδρύματα» είπε ο υπουργός Οικονομικών για να συμπληρώσει λίγο αργότερα πως υπάρχουν 1.200-1.500 αδρανή ιδρύματα. Εφεξής, μετά τις αλλαγές τα ιδρύματα θα λειτουργούν με κανόνες ιδιωτικού δικαίου και όχι δημοσίου (που σημαίνει ότι οι δαπάνες τους θα πρέπει να ακολουθούν το δημόσιο λογιστικό), θα υποβάλλουν αντί για προϋπολογισμό και απολογισμό, ισολογισμό εγκεκριμένο από ορκωτούς λογιστές ενώ θα υπάρχει ειδικό πλαίσιο για τη σύμπραξη ιδρυμάτων με το δημόσιο τομέα και τη στεγαστική πολιτική.

«Θα υπάρχει διαφάνεια, αλλά δεν θα τους κάνουμε τη ζωή μαύρη» σημείωσε ο ΥΠΕΘΟ κάνοντας λόγο για κινήσεις… κοινής λογικής.