Πώς η Ρωσία χρησιμοποιεί μετανάστες εναντίον της Ευρώπης

Οι υποψίες –έως και βεβαιότητες– ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί τη μετανάστευση ως μέρος του υβριδικού πολέμου που διεξάγει εναντίον της Ευρώπης δεν είναι καινούργιες. Οι υποψίες αυτές επιβεβαιώνονται τώρα από τη βρετανική Telegraph, η οποία αποκαλύπτει ότι ένας από τους πράκτορές του Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Γιαν Μαρσάλεκ, προσπαθούσε να επηρεάσει τη ροή των μεταναστών στην Ευρώπη χρησιμοποιώντας έναν ιδιωτικό στρατό.

Η Ρωσία χρησιμοποιεί τη μετανάστευση ως κρουνό, τον οποίο μπορεί να ανοίγει και να κλείνει όποτε θέλει, προκειμένου να ασκεί πιέσεις στα ευρωπαϊκά κράτη, σημειώνουν οι ειδικοί. Η Μόσχα φέρεται να τροφοδοτεί τη μετανάστευση με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένης της φυσικής μετακίνησης ανθρώπων προς τα σύνορα της ΕΕ, της υποστήριξης των λαθρεμπόρων και της αύξησης της αστάθειας και της βίας σε ορισμένες περιοχές, όπως η Συρία και τμήματα της Αφρικής.

Οι συνεργάτες του Πούτιν κατηγορούνται επίσης ότι διαδίδουν «ψευδείς ειδήσεις» σχετικά με τη μετανάστευση προκειμένου να «διαταραχθεί η ευρωπαϊκή ενότητα».

Στα τέλη του περασμένου έτους η Φινλανδία έκλεισε τα τελευταία σύνορά της με τη Ρωσία, αφού είδε μια δραματική αύξηση στον αριθμό των μεταναστών που έμπαιναν στη χώρα χωρίς βίζα και άλλα έγγραφα, με προέλευση κυρίως από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική.

Η φινλανδή υπουργός Εξωτερικών Ελίνα Βαλτόνεν είχε πει τότε ότι «αναμφίβολα» η Ρωσία χρησιμοποιούσε τη μετανάστευση ως μέρος του «υβριδικού πολέμου της» και σε ορισμένες περιπτώσεις «βοηθούσε ενεργά» τους μετανάστες να διασχίσουν στα σύνορα.

Ηταν η τελευταία μιας σειράς ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Πολωνία, η Λιθουανία, η Εσθονία και η Νορβηγία, που συνορεύουν με τη Ρωσία και τους συμμάχους της, οι οποίες προειδοποίησαν ότι έχουν διαπιστώσει «σκόπιμη μεταναστευτική εισροή». Σύμφωνα με τη Frontex, τη συνοριακή αστυνομία της ΕΕ, η Ρωσία χρησιμοποιεί τη μετανάστευση «ως μοχλό σε ένα ευρύτερο παιχνίδι επιρροής και πίεσης».

Τα τελευταία χρόνια ο Πούτιν και οι μισθοφόροι του έχουν επίσης αυξήσει την επιρροή και την παρουσία τους σε βασικές μεταναστευτικές διόδους από την Υποσαχάρια Αφρική προς τη Λιβύη, τη βασική χώρα που χρησιμοποιούν οι λαθρέμποροι για διέλευση προς την Ευρώπη.

Ρώσοι μισθοφόροι είναι γνωστό ότι έχουν εκτεταμένη παρουσία στο Μάλι, στην Μπουρκίνα Φάσο και σε τρεις χώρες-κλειδιά για τη μετανάστευση: την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, το Σουδάν και τη Λιβύη.

Ο Κίλιαν Κλάινσμιτ, μέλος ανθρωπιστικών οργανώσεων που είχε εμπλακεί άθελά του στις προσπάθειες του Μαρσάλεκ να δημιουργήσει μια παραστρατιωτική δύναμη ελέγχου των συνόρων, είπε στην Telegraph ότι «προειδοποιούσε εδώ και καιρό για την εργαλειοποίηση της μετανάστευσης και τη μετατροπή της σε ισχυρό όπλο».

«Ανακαλύψαμε, για παράδειγμα, το 2019, λίγο πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές, ότι υπήρχε μια σκόπιμη προσπάθεια να προωθηθεί ένα νέο κύμα μαζικής μετανάστευσης από την Τουρκία, μέσω Ελλάδας, προς την κατεύθυνση της βόρειας Ευρώπης» είπε ο Κλάινσμιτ.

«Λανθασμένες πληροφορίες διαδίδονταν από ορισμένα άτομα, τα οποία υποπτευόμαστε ότι είναι ιρανοί και ρώσοι πράκτορες, που προσπαθούσαν να πείσουν τους μετανάστες ότι η Ανγκελα Μέρκελ θα άνοιγε ξανά τα σύνορα. Εχουμε δει μια πολύ σκόπιμη χειραγώγηση των μεταναστευτικών ροών. Το βλέπουμε στα σύνορα με την Πολωνία. Το έχουμε δει στα σύνορα με την Ουγγαρία καθώς και, φυσικά, στη Μεσόγειο, από την Αφρική. Είδαμε επίσης αύξηση στις αφίξεις με σκάφη από την ανατολική Λιβύη πριν από τις τελευταίες ιταλικές εκλογές» εξήγησε.

Οι Ρώσοι και οι σύμμαχοί τους «ανοίγουν και κλείνουν τον κρουνό της μετανάστευσης όπως θέλουν, προκειμένου να θέσουν την ευρωπαϊκή πολιτική υπό πίεση» εξήγησε. «Η μετανάστευση έχει γίνει, όπως γνωρίζουμε, το κύριο θέμα για την πολιτική Δεξιά και τους λαϊκιστές που λένε “πρέπει να τους σταματήσουμε”. Οι Ρώσοι χρησιμοποιούν ξεκάθαρα αυτό το θέμα για να επηρεάζουν τις ευρωπαϊκές εκλογές».

Ο Κλάινσμιτ είχε προσληφθεί το 2017 για να βοηθήσει στον σχεδιασμό ενός έργου ανοικοδόμησης στη Λιβύη, αλλά το σχέδιο απέτυχε όταν κατέστη σαφές ότι ο Μαρσάλεκ σκόπευε να το χρησιμοποιήσει για τον έλεγχο των συνόρων.

Την εποχή εκείνη ο Μαρσάλεκ ήταν διευθύνων σύμβουλος της Wirecard, μιας γερμανικής εταιρείας τεχνολογίας. Οταν η εταιρεία κατέρρευσε, το 2020, υπό το βάρος κατηγοριών για διαφθορά και διασυνδέσεις με τη Ρωσία, κατέφυγε στη Μόσχα και τώρα είναι ένα από τα πλέον καταζητούμενα άτομα στην Ευρώπη.

Ο Μαρσάλεκ είχε αγοράσει κρυφά μια ρωσική ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία, την RSB Group. Ηταν ένας από εκείνους που πρωτοστάτησαν στη ρωσική στρατιωτική παρουσία στη Λιβύη το 2016. Μέσω συμφωνίας με έναν μακροχρόνιο συνεργάτη του στη χώρα, κανόνισε ώστε η ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία να πραγματοποιήσει εκκαθάριση ναρκοπεδίων για τη Λιβυκή Εταιρεία Τσιμέντου.

Αυτό έγινε σε μια περιοχή που ελέγχεται από τον στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ, τον λίβυο πολέμαρχο που ελέγχει τα ανατολικά και νότια τμήματα της χώρας. Eίναι ο ηγέτης του αυτοαποκαλούμενου Λιβυκού Εθνικού Στρατού και είναι γνωστό ότι διατηρεί στενούς δεσμούς με το Κρεμλίνο.

Μαζί με τον ρώσο «χειριστή» του Στανισλάβ Πετλίνσκι, ο Μαρσάλεκ είχε ταξιδέψει στη χώρα για να συναντήσει τον στρατηγό Γουανίς Μπουκαμάντα, τότε διοικητή των ειδικών δυνάμεων του Εθνικού Στρατού της Λιβύης, ώστε να πάρει άδεια εισόδου των μισθοφόρων, είπαν στην Telegraph πηγές που έχουν γνώση των συνομιλιών.

Σύμφωνα με το Der Spiegel, όταν αποφάσισε να αγοράσει την RSB, ο Μαρσάλεκ έστειλε με το ιδιωτικό του τζετ χιλιάδες ευρώ σε μετρητά στον Ολεγκ Κρινότσιν, τον τότε ιδιοκτήτη της εταιρείας, ο οποίος παρέμεινε ως διευθύνων σύμβουλος.

Η παρουσία του Ομίλου RSB στη Λιβύη πιστεύεται ότι άνοιξε τον δρόμο για τους μισθοφόρους της Ομάδας Βάγκνερ, οι οποίοι έφτασαν κατά χιλιάδες τα επόμενα χρόνια.

Ο ιταλός αντιπρόεδρος Αντόνιο Ταγιάνι ανέφερε ότι η ιταλική κυβέρνηση «έχει πληροφορίες ότι οι μισθοφόροι στην περιοχή είναι πολύ δραστήριοι και σε επαφή με συμμορίες διακίνησης και πολιτοφυλακές που δραστηριοποιούνται στο λαθρεμπόριο μεταναστών».

Λίγους μήνες αφότου ο Μαρσάλεκ έφυγε από την Ευρώπη, τον Ιούνιο του 2020, ο όμιλος RSB, μαζί με την Ομάδα Βάγκνερ, υπέγραψαν συμβόλαιο για παροχή ασφάλειας στο γειτονικό Σουδάν.

Ο δρ Μαρκ Γκαλεότι, ειδικός στη ρωσική ασφάλεια και διευθυντής της συμβουλευτικής εταιρείας Mayak Intelligence, ανέφερε στην Telegraph: «Η Λιβύη είναι μια από τις κύριες οδούς μεταναστών από όλη την Αφρική στον δρόμο τους για την Ευρώπη. Τα νότια παράλια της Ιταλίας και τα βόρεια παράλια της Αφρικής είναι πολύ κοντά, και αν οι Ρώσοι καταφέρουν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τη Λιβύη –κάτι που κάνουν σε μεγάλο βαθμό, υποστηρίζοντας μια ποικιλία διαφορετικών κινημάτων πολιτοφυλακής,, και ιδιαίτερα τον Χαφτάρ–, τότε θα είναι σε θέση να ανοίξουν ή να κλείσουν τις στρόφιγγες της μετανάστευσης όπως τους βολεύει».

«Ιδιαίτερα για τις μεσογειακές χώρες, σε πολλές από τις οποίες η υποστήριξη προς την Ουκρανία είναι χαλαρή, αυτό θα έδινε στη Ρωσία κάποιου είδους μόχλευση. Θα μπορούσαν να πουν “πρέπει να αρχίσετε να μειώνετε την υποστήριξή σας στην Ουκρανία ή αλλιώς, αύριο αύριο θα εμφανιστούν ξαφνικά 10.000 μετανάστες στις ακτές σας”, ή αντίστροφα, “αν παίξετε μπάλα μαζί μας, θα φροντίσουμε αυτή η ακτή να μην ξαναδεί μετανάστες”» πρόσθεσε ο Γκαλεότι.

«Αυτός ήταν ένας από τους αρκετά ξεκάθαρους στόχους του Κρεμλίνου εδώ και καιρό. Οποιος μπορεί να το πετύχει αυτό για το Κρεμλίνο, προφανώς θα αποζημιωθεί καλά» κατέληξε.

Σε συνέντευξή του στην Telegraph ο Πετλίνσκι παραδέχτηκε ότι ο Μαρσάλεκ είχε αγοράσει τον όμιλο RSB, αλλά είπε ότι «τον χρησιμοποίησαν μόνο μία φορά και μετά πτώχευσε».

Σε αίτημα της  Telegraph για σχολιασμό, ο όμιλος RSB είπε ότι «δύο απατεώνες, ο Γιάν Μαρσάλεκ και ο Στας Πετλίνσκι, δημιούργησαν μια ψεύτικη εταιρεία και χρησιμοποίησαν το καλό μας όνομα».

Ενας εκπρόσωπος του ομίλου πρόσθεσε: «Λόγω αυτών των απατεώνων, μας έχουν επιβληθεί κυρώσεις. Εργαζόμαστε πάντα στο πλαίσιο του νόμου και έχουμε πραγματοποιήσει ανθρωπιστική εκκαθάριση ναρκοπεδίων στη Λιβύη και σε άλλες χώρες. Αλλά μετά ήρθε ο ψεύτικος όμιλος RSB στη Λιβύη και κατέστρεψε την εικόνα μας».

. . .