Πρώην πρόεδρος του ΟΣΕ: Πρέπει να σταματήσουν τα δρομολόγια για να φτιαχτεί ο σιδηρόδρομος

Ρεπορτάζ: Γιάννης Παναγιωτακόπουλος

Ο δικηγόρος Γιάννος Γραμματίδης, πρώην μεταβατικός πρόεδρος του ΟΣΕ, τάραξε σήμερα τα ήρεμα κυριακάτικα νερά, δηλώνοντας το πρωί στον ΣΚΑΪ ότι «είχα στείλει επιστολή στον πρωθυπουργό, δεν είχα μιλήσει για ασφάλεια αλλά για την ολοκλήρωση των έργων. Είναι ανάγκη να σταματήσει ο σιδηρόδρομος για δύο χρόνια είτε ολικά είτε μερικά».

…

Κατόπιν αυτής του της δήλωσης ο κ. Γραμματίδης δημοσίευσε μια επιστολή με 12 προτεινόμενα βήματα ενός «Οδικού Χάρτη» για την ολική ανάταξη του ελληνικού σιδηρόδρομου.

Η «Ζούγκλα» επικοινώνησε μαζί του για να μας δώσει περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την εικόνα που ο ίδιος, ως πρώην πρόεδρος του ΟΣΕ, έχει για την κατάσταση του σιδηρόδρομου, αλλά και για τα όσα θεωρούνται απαραίτητα, προκειμένου σε δύο χρόνια να μπορούμε να μιλάμε για ένα ασφαλές και σύγχρονο δίκτυο, όπως υποσχέθηκε προσφάτως ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Η κουβέντα φυσικά δεν περιορίστηκε στις προτάσεις αλλά και στο βασικό ερώτημα της κοινωνίας, γιατί όλα αυτά δεν έχουν ολοκληρωθεί δύο χρόνια μετά το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών και, ακόμα περισσότερο, για ποιον λόγο δεν είχαν γίνει τόσα χρόνια πριν, προκειμένου να μην χαθούν 57 αθώοι και ανυποψίαστοι για την κατάσταση του μέσου που χρησιμοποιούσαν, άνθρωποι.

…

Φυσικά η «Ζούγκλα» δεν παρέλειψε να ρωτήσει τον κ. Γραμματίδη για την επαγγελματική του σχέση με τον πρόεδρο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ Χρήστο Παπαδημητρίου αλλά και με την Hellenic Train, γεγονότα που έχουμε αναδείξει σε προηγούμενα ρεπορτάζ μας και τα οποία, κατά πολλούς, αποτελούσαν ασυμβίβαστα, τόσο για την ανάληψη της προεδρίας του ΟΣΕ από τον ίδιο, όσο –και πολύ περισσότερο- για την ανάληψη της προεδρίας του ΕΟΔΑΣΑΑΜ από τον πρώην επαγγελματικό του συνεργάτη.

Πρέπει να ανασταλούν ή να περιοριστούν τα επιβατικά δρομολόγια

Ο κ. Γραμματίδης μας εξήγησε ότι η επίτευξη του στόχου που έχει θέσει ο πρωθυπουργός, προϋποθέτει συγκεκριμένα βήματα, ειδικά μετά την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο σιδηρόδρομος μετά την κακοκαιρία Daniel.

Όπως μας είπε, το ζήτημα με τον σιδηρόδρομο, «δεν είναι μόνο να είναι ασφαλής, είναι να ολοκληρωθούν και τα έργα. Ο πρωθυπουργός εξήγγειλε ότι ο βασικός σιδηροδρομικός άξονας Αθήνας – Θεσσαλονίκης, θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2027. Για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει να υπάρξουν μερικές προϋποθέσεις. Η μία προϋπόθεση είναι να σταματήσει ή να μειωθεί η συχνότητα των επιβατικών δρομολογίων. Όχι απαραίτητα των εμπορικών, τα οποία θα μπορούν να λειτουργούν σε ένα άλλο ωράριο, πιθανότατα βραδινό, ώστε να μην παρακωλύονται οι εργασίες αποκατάστασης των ζημιών.

…

Άλλη προϋπόθεση είναι να ξεπεράσουμε τον σκόπελο που δημιουργεί ο νόμος 44/12 για τις δημόσιες συμβάσεις, που έχει δαιδαλώδεις διαδικασίες διαγωνιστικές αναθέσεων, διότι δεν θα φτάσουμε ποτέ τον στόχο αν πάμε έτσι. Δηλαδή θα πρέπει να υπάρχει μια σχετική τροποποίηση για λόγους έκτακτης ανάγκης, και για λόγους που επιβάλει το κοινωνικό συμφέρον, αλλά βεβαίως το επιβάλουν και οι ανάγκες της εθνικής οικονομίας. Και υπό την προϋπόθεση πάντοτε ότι αυτό γίνεται από τον καινούριο ΟΣΕ, με την καινούργια του μορφή, η οποία είναι η μορφή των «Ελληνικών Σιδηροδρόμων Α.Ε.» και με την βοήθεια του τεχνικού συμβούλου που όπως διαφαίνεται με διακρατική συμφωνία θα διοριστεί».

Η νέα εταιρεία που θα διαδεχθεί τον ΟΣΕ

Ο πρώην πρόεδρος του ΟΣΕ μας εξήγησε ότι αυτή τη στιγμή έχουμε μια καινούργια εταιρεία, την «Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι Α.Ε.», η οποία απορρόφησε την ΕΡΓΟΣΕ. Όπως μας είπε «Παράλληλα η «Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι Α.Ε. απορρόφησε και το τροχαίο υλικό, μηχανές, βαγόνια κ.λπ. από την ΓΕΟΣΕ η οποία μέχρι σήμερα, ενώ ήταν ιδιοκτησίας όλα αυτά του ΟΣΕ, τα διαχειριζόταν λόγω μνημονίων η ΓΕΟΣΕ, αναφερόμενη στο υπερταμείο. Η καινούρια εταιρεία έχει το ίδιο ΑΦΜ με τον σημερινό ΟΣΕ. Υπάρχει ένα αρχικό διοικητικό Συμβούλιο το οποίο θα πρέπει να οριστικοποιηθεί, και θα πρέπει να γίνουν κάποιες διοικητικές πράξεις που μπορούν να γίνουν ταχύτατα, διότι το όργανο υπάρχει ήδη.

Δεν αλλάζουν γραφεία, δεν αλλάζει προσωπικό, είναι όλα ίδια. Προστίθεται το προσωπικό της ΕΡΓΟΣΕ εκεί πέρα πάνω σε κοινές εγκαταστάσεις. Επομένως η εταιρεία είναι έτοιμη και δεν θα είναι αυτός λόγος χρονοτριβής».

Σύμφωνα με την άποψη του κ. Γραμματίδη, δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ζήτημα ασφάλειας για το κεντρικό δίκτυο Αθήνας – Θεσσαλονίκης. Μας ενημέρωσε όμως ότι παραμένει σε εκκρεμότητα η ολοκλήρωση του συστήματος αυτόματου ελέγχου της πορείας του τραίνου, όπου αν υπάρχει κάποιος κίνδυνος μπορεί αυτόματα να σταματήσει το τρένο, ασχέτως του τι κάνει ο μηχανοδηγός. Επιπλέον εκκρεμεί το σύστημα ενδοεπικοινωνίας μεταξύ μηχανοδηγών και σταθμαρχών.

Γιατί δεν έχουν γίνει τα απαραίτητα έργα ασφάλειας;

Στην ερώτησή μας γιατί όλα αυτά δεν έχουν γίνει τα τελευταία δύο χρόνια και –πολύ περισσότερο- γιατί δεν είχαν γίνει στο παρελθόν, προκειμένου να αποφευχθεί το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, μας απάντησε ότι συμφωνεί πως θα έπρεπε να έχουν γίνει από πριν. «Πάνω σε αυτό δεν υπάρχει απολύτως καμία άλλη άποψη. Δεν μπορώ όμως να σας πω ούτε τους λόγους για τους οποίους δεν είχαν γίνει μέχρι τώρα, διότι προϋπήρχαν εμού. Το δικό μου έργο από τον Απρίλιο του 2024 μέχρι και τον Οκτώβριο ήταν να βάλω τη βάση του μετασχηματισμού της καινούργιας εταιρείας και παράλληλα να βάλω τις βάσεις της μεθοδολογίας προκειμένου να έχουμε ανάταξη του σιδηροδρομικού δικτύου».

Μας είπε ότι είναι πολύ εύκολο να μιλάμε για το παρελθόν το οποίο και ο ίδιος κατ’ επανάληψη έχει καταδικάσει. «Ενώ όμως είχα καταδικάσει την κατάσταση και είχα καταστήσει υπεύθυνες όλες τις πολιτικές ηγεσίες, από το 2010 και μετά, που επέδειξαν μια αλγεινή αδιαφορία απέναντι στον σιδηρόδρομο, παρά ταύτα η ελληνική κυβέρνηση μου έδωσε την προεδρία του ΟΣΕ, προκειμένου να δοθεί ένα τέλος σε αυτό. Και αυτό είναι κάτι που πιστώνεται στον Έλληνα πρωθυπουργό».

Τι απαντάει για τα «ασυμβίβαστα» του ιδίου και του προέδρου του ΕΟΔΑΣΑΑΜ

Στην ερώτησή μας αν η τοποθέτησή του ερχόταν σε ασυμβίβαστο με την επαγγελματική του δραστηριότητα, ως δικηγόρου που είχε αναλάβει υποθέσεις της Hellenic Train, μας επιβεβαίωσε την επαγγελματική του σχέση, με την εταιρεία που εκμεταλλεύεται το δημόσιο σιδηροδρομικό δίκτυο. Μας είπε ότι «ως δικηγόρος έχω μια ευρεία γκάμα πελατών, μεταξύ των οποίων και την Hellenic Train και στο παρελθόν έχω διαπραγματευτεί συμβάσεις της με το ελληνικό δημόσιο. Αυτό όμως τι έκανε; Αυτό έκανε το να μπορέσω να έχω μία καλύτερη άποψη για τον ελληνικό σιδηρόδρομο». Σύμφωνα με τον ίδιο, δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων σε αυτή την περίπτωση.

Σε ότι αφορά στην επαγγελματική του σχέση με τον πρόεδρο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ Χρήστο Παπαδημητρίου, μας επιβεβαίωσε ότι πράγματι αυτή υπήρξε. Στην ερώτησή μας, πώς αυτό δεν αποτελούσε ασυμβίβαστο για τον πρόεδρο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ αφού καλούταν να ελέγξει και την εταιρεία (τον ΟΣΕ) του οποίου πρόεδρος ήταν ένας πρώην επαγγελματικός του συνεργάτης, ο κύριος Γραμματίδης μας είπε ότι δεν βλέπει κάπου ασυμβίβαστο διότι ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ καλούταν να ελέγξει τις πράξεις του ΟΣΕ, προτού αναλάβει πρόεδρος εκείνος.

Στην ερώτησή μας: «Δεν έπρεπε ο ΕΔΟΣΑΑΜ να ελέγξει και το αν ο ΟΣΕ εκτελεί τις εισαγγελικές παραγγελίες, παραδίδει όσα του ζητάει ο ανακριτής κ.λπ;», η απάντησή του ήταν ότι ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ δε ήλεγχε κάτι τέτοιο και σε κάθε περίπτωση κατά την δική του θητεία ο ίδιος δεν ασχολήθηκε ποτέ με την υπόθεση των Τεμπών…

Ακούστε τα όσα μας είπε ο κ. Γραμματίδης:

Τα 12 βήματα του «Οδικού Χάρτη» για την ολική ανάταξη του ελληνικού σιδηρόδρομου

Σχετικά με τον «οδικό χάρτη» των σημείων, τα οποία ο Γιάννος Γραμματίδης θεωρεί απαραίτητα για την ολική ανάταξη του ελληνικού σιδηρόδρομου, μας απέστειλε την παρακάτω επιστολή:

«Ως αποτέλεσμα του τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών που πλήγωσε την κοινωνία, τις καταστροφικές επιπτώσεις των καιρικών φαινομένων “Daniel” και “Elias” στο κομμάτι των υποδομών της Θεσσαλίας του σιδηροδρομικού δικτύου, τα όσα αναφέρονται στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, τα μεγαλειώδη συλλαλητήρια, καθώς και τις πρόσφατες εξαγγελίες του Πρωθυπουργού, είναι πέραν από σαφές ότι καθίσταται επιτακτική η ανάγκη ολιστικής ανάταξης του σιδηροδρομικού τομέα της χώρας μας.

Υπό αυτό το πρίσμα, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση -το ταχύτερο δυνατό- ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου -ενός «οδικού χάρτη»- αποτελεί μονόδρομο.

Τα βήματα αυτού του σχεδίου ανάταξης χαρτογραφούνται και αποτυπώνονται ως εξής:

1. 1. Άμεση ενεργοποίηση της νέας εταιρείας «ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ ΑΕ», με οριστικοποίηση της σύνθεσης του Διοικητικού Συμβουλίου και διακρατική συμφωνία για την πρόσληψη Τεχνικού Συμβούλου, του οποίου οι θέσεις και οι ρόλοι προβλέπονται ούτως ή άλλως στο Οργανόγραμμα της νέας εταιρείας.

1. 2. Η «ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ ΑΕ» θα πρέπει να αναλάβει η ίδια -και όχι το Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών- το έργο αποκατάστασης των ζημιών του δικτύου, με σκοπό τον καλύτερο συντονισμό και τη διασφάλιση της ποιοτικής αποπεράτωσής του το συντομότερο δυνατό.

1. 3. Στο Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών θα πρέπει να δημιουργηθεί θέση είτε Αναπληρωτή Υπουργού είτε Υφυπουργού, με αποκλειστικό αντικείμενο τον σιδηρόδρομο και τα μέσα σταθερής τροχιάς, με δικαίωμα υπογραφής.

1. 4. Σύσταση Ομάδας Στρατηγικού Σχεδιασμού & Συντονισμού (Task Force) με ξεκάθαρη αποστολή την αυστηρή επίβλεψη του έργου ανάταξης του ελληνικού σιδηροδρόμου και η οποία θα αναφέρεται απευθείας στον Πρωθυπουργό, ο οποίος με δηλώσεις του ανέλαβε προσωπικά την ευθύνη εκσυγχρονισμού του ελληνικού σιδηροδρόμου ώστε να είναι απόλυτα ασφαλής.

1. 5. Τροποποίηση του νόμου 4412 περί δημοσίων συμβάσεων ώστε να απλοποιηθούν και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες αναθέσεων κατασκευής των έργων για τον σιδηρόδρομο λόγω του κατεπείγοντος και της σημασίας των σιδηροδρομικών μεταφορών για την οικονομία της χώρας και την εξυπηρέτηση των αναγκών του κοινωνικού συνόλου.

1. 6. Να δοθεί απόλυτη προτεραιότητα στα έργα που αφορούν τον κεντρικό σιδηροδρομικό άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη, τα οποία θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέσα στο 1ο τρίμηνο του 2027. Έργο δύσκολο σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά όχι ακατόρθωτο αν γίνουν όλα αυτά που προτείνονται στον παρόντα οδικό χάρτη. Το έργο αυτό, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει την αποκατάσταση των ζημιών στους κάθετους άξονες Λάρισας-Βόλου και Παλαιοφαρσάλου-Καλαμπάκας.

1. 7. Για την πιο αποτελεσματική και ταχεία αποκατάσταση των ζημιών και τη θέση σε εφαρμογή όλων των απαραίτητων τεχνικών μέσων, προτείνεται είτε να διακοπεί η λειτουργία της γραμμής Αθήνα-Θεσσαλονίκη (πλην προαστιακών γραμμών), είτε να μειωθεί η συχνότητα των δρομολογίων. Παράλληλα, προτείνεται να συνεχίσει η λειτουργία των εμπορευματικών μεταφορών χωρίς μείωση δρομολογίων αλλά σε ώρες που να μην εμποδίζεται η εκτέλεση των έργων επί του δικτύου. Εξυπακούεται ότι προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι ανωτέρω τροποποιήσεις είναι απαραίτητη η συμφωνία με την Hellenic Train και τις άλλες εταιρείες μεταφορών εμπορευμάτων που αξιοποιούν το δίκτυο.

1. 8. Επιτάχυνση της ολοκλήρωσης του έργου αποκατάστασης των Αυτόματων Σιδηροδρομικών Ισόπεδων Διαβάσεων της Β. Ελλάδας που αποτελούν σήμερα αιτίες συχνών ατυχημάτων.

1. 9. Υλοποίηση σχεδίου αποκατάστασης και έναρξη των έργων αποκατάστασης του τμήματος Θεσσαλονίκης-Αλεξανδρούπολης του δικτύου, ώστε να καλυφθούν Δράμα, Ξάνθη, Καβάλα με στόχο την ολοκλήρωσή του έως τις 31/12/2028. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος η Διεύθυνση Έργων της «ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ ΑΕ» θα πρέπει να προχωρήσει σε κατάτμηση του έργου και να το αναθέσει σε διάφορους εργολάβους. Σημαντικός στόχος είναι επίσης η διασύνδεση κρίσιμων υποδομών, όπως λιμάνια και ΒΙΠΕ, με το σιδηροδρομικό δίκτυο.

1. 10. Απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών πρόσληψης προσωπικού στην «ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ ΑΕ» και καθιέρωση κινήτρων (κυρίως οικονομικών) για την προσέλκυση νέων με σκοπό την ποιοτική ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού.

1. 11.  Άμεση ενεργοποίηση και εφαρμογή του Μνημονίου Συνεργασίας με τους Γερμανικούς Σιδηροδρόμους (DB), πρωτοβουλίας που υλοποιήθηκε υπό την Προεδρία μου, παρουσία του τότε Αντικαγκελάριου της Γερμανίας και του Έλληνα Υπουργού Υποδομών & Μεταφορών στη Θεσσαλονίκη, το οποίο προβλέπει την ενίσχυση της τεχνογνωσίας στο Εκπαιδευτικό Κέντρο του ΟΣΕ για κάθε σιδηροδρομική ειδικότητα (π.χ. Σταθμάρχες κλειδούχοι, μηχανοδηγοί, ηλεκτρολόγοι κ.α.), την δημιουργία και άλλων σιδηροδρομικών ειδικοτήτων, την αποστολή προσωπικού της «ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ ΑΕ» στη Γερμανία για θεωρητική και πρακτική μετεκπαίδευση, καθώς και την προμήθεια ειδικών εργαλείων πρακτικής εκπαίδευσης των μηχανοδηγών μας όπως π.χ. σύγχρονων προσομοιωτών. Πρόκειται μάλιστα για μια πρωτοβουλία που απαντά στην ανάγκη που διατυπώνεται στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ σχετικά με τη βελτίωση της εκπαίδευσης του προσωπικού τόσο της «ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΣΙΔΗΡΟΡΟΜΟΙ ΑΕ» όσο και των μηχανοδηγών της Hellenic Train.

1. 12. Προμήθεια καταγραφικών συρμών τόσο για τον έλεγχο των σιδηροτροχιών και γενικά της υποδομής όσο και του συστήματος ηλεκτροδότησης των συρμών.

Συμπερασματικά, εκ της εμπειρίας μου ως τ. Προέδρου του ΟΣΕ, σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο για τον ελληνικό σιδηρόδρομο, είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι η ευλαβική υλοποίηση όλων των ανωτέρω βημάτων του «Οδικού Χάρτη» (που ενδεικτικά περιλαμβάνουν πλήρη λειτουργία των συστημάτων σηματοδότησης, τηλεδιοίκησης, ECTS και GSMR) αποτελεί προϋπόθεση ώστε να καταστεί δυνατή η ουσιαστική ανάταξη και ο αποτελεσματικός εκσυγχρονισμός του ελληνικού σιδηροδρομικού τομέα, προκειμένου να αποκτήσει η Ελλάδα σύγχρονο σιδηρόδρομο ενταγμένο στα διευρωπαϊκά δίκτυα, που θα διασφαλίζει την ασφαλή μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων και να εξυπηρετεί την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, καθώς και τον στρατηγικό στόχο μετατροπής της Ελλάδας σε διεθνή κόμβο μεταφορών.

Με λίγα λόγια, η υιοθέτηση και υλοποίηση του «Οδικού Χάρτη» όπως περιγράφεται στο παρόν αποτελεί μονόδρομο αν θέλουμε να κλείσουμε το συλλογικό τραύμα και να κάνουμε το άλμα προς μια νέα εποχή. Είναι πέραν από σαφές ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος».