Παγκόσμια Ημέρα Άγριας Ζωής: Ασπροπάρης, ζιφιός, κόκκινο ελάφι – Τα άγρια ζώα της Ελλάδας

Η 3η Μαρτίου ανακηρύχθηκε Παγκόσμια Ημέρα Άγριας Ζωής των Ηνωμένων Εθνών (WWD) στις 20 Δεκεμβρίου 2013 στην 68η Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών (UNGA).

Όπως αναφέρει ο ΟΗΕ, η παγκόσμια αυτή ημέρα αποτελεί μια ευκαιρία να γιορτάσουμε τις ποικιλόμορφες και εντυπωσιακές μορφές της άγριας πανίδας και χλωρίδας, να αναδείξουμε τα πολλαπλά τους οφέλη και να υπογραμμίσουμε την επείγουσα ανάγκη να ενισχύσουμε τη μάχη ενάντια στην παράνομη εκμετάλλευση της άγριας ζωής και τη μείωση των ειδών λόγω ανθρώπινης δραστηριότητας, που αποτελούν φαινόμενα με εκτεταμένες οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις.

4.000 είδη ζώων συναντώνται μόνο στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, υπολογίζεται πως διαβιεί περίπου το 18% των ειδών της πανίδας της Ευρώπης.

Όπως επισημαίνει ο οργανισμός Συμμαχία για την Άγρια Ζωή, από τα είδη ζώων που φιλοξενεί η χώρα μας, τα 4.000 είδη είναι ενδημικά, που σημαίνει πως δεν απαντώνται πουθενά αλλού στον κόσμο.

Τα 17 μοναδικά άγρια ζώα της Ελλάδας

Πολλά από τα είδη αυτά είναι σπάνια ή απειλούμενα, γεγονός που καθιστά τους πληθυσμούς τους ευάλωτους και απαιτείται η διαμόρφωση και εφαρμογή κατάλληλων μέτρων. Κάτι που αποδεικνύεται και από τα στοιχεία του Κόκκινου Καταλόγου της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN), για τα είδη υπό απειλή, στην Ελλάδα.

Ποια από αυτά ξεχωρίζουν;

1. Το αγριόγιδο (Rupicapra) ή αλλιώς ο λάτρης των γκρεμών

Σύμβολο ελευθερίας και αντοχής, το αγριόγιδο βρίσκεται μεταξύ των απειλούμενων ζώων της βαλκανικής χερσονήσου. Στη χώρα μας, το βρίσκουμε σε περιοχές όπως η Πίνδος, ο Όλυμπος και η Στερεά Ελλάδα.

• Ο ασπροπάρης (Neophron percnopterus) ή αλλιώς ο μικρός, ιερός γύπας

Ο ασπροπάρης, το μικρότερο από τα τέσσερα είδη γυπών που συναντάμε στην Ελλάδα και την Ευρώπη, ήταν το ιερό πτηνό της Ίσιδος στην αρχαία αιγυπτιακή θρησκεία.

Αποτελεί ένα κρισίμως κινδυνεύον άγριο ζώο, με περίπου πέντε ζευγάρια να εκτιμάται πως έχουν επιβιώσει στη χώρα μας.

• Ενδημικά είδη ψαριών Πρέσπας

Στις λίμνες των Πρεσπών έχουν καταγραφεί 23 είδη ψαριών, από τα οποία τα 9 είναι ενδημικά, καθιστώντας την ιχθυοπανίδα της περιοχής μια από τις σημαντικότερες πτυχές της βιοποικιλότητάς της. Χάρη σε αυτόν τον υψηλό βαθμό ενδημισμού, οι λίμνες κατατάσσονται μεταξύ των δέκα σημαντικότερων υγροτόπων της Μεσογείου από την Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN). Τα ενδημικά αυτά ψάρια είναι η μπελοβίτσα, ο ποταμοκέφαλος, η τσίμα, το σκουμπούζι, η Βρυγοβελονίτσα, το Τσιρονάκι, η Πέστροφα, η Πλατίκα και η Μπριάνα.

• Ζίφιος (Ziphius cavirostris) ή αλλιώς ο ήσυχος κολυμβητής

Ο ζιφιός ανήκει στην τάξη των κητωδών και υπάγεται στις ραμφοφάλαινες. Είναι ένας εξαιρετικός δύτης που μπορεί να καταδυθεί και να κολυμπήσει σε βάθος μέχρι και τα 2.000μ., ενώ είναι εξαιρετικά ευαίσθητος στον θόρυβο.

Σχηματίζει ομάδες των 2-3 ατόμων και προτιμά ανοιχτές θάλασσες και σημεία, µε απότοµες κλίσεις και μεγάλα βάθη του πυθμένα. Στις ελληνικές θάλασσες συναντάται στην Ελληνική Τάφρο (το τόξο που εκτείνεται από το Ιόνιο μέχρι την Ρόδο), την Ν. Κρήτη και την Δ. Λευκάδα, την Χαλκιδική, την Β. Λήμνο, το Ικάριο πέλαγος, την Μήλο και την Κάρπαθο.

• Η θαλάσσια χελώνα καρέτα – καρέτα, ο πανάρχαιος κάτοικος των ελληνικών θαλασσών

Οι χελώνες καρέτα είναι ένα από τα πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών θαλασσών, αφού συμβάλλουν καθοριστικά στη διατήρηση της υγείας των κοραλλιογενών υφάλων και των θαλάσσιων λιβαδιών, ενώ αποτελούν επίσης ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών, στον πλανήτη.

• Οι κορυφαίοι θηρευτές, οι καρχαρίες και τα σαλάχια (chondrichthyes)

Με σταθερή παρουσία στη γη, εδώ και εκατομμύρια χρόνια, οι καρχαρίες και τα σαλάχια παίζουν καθοριστικό ρόλο στα θαλάσσια τροφικά πλέγματα.

• Το δελφίνι (delphinus delphis)

Το κοινό δελφίνι ανήκει στα κητώδη και την οικογένεια των δελφινιδών, και κάποτε ήταν το πιο διαδεδομένο είδος της Μεσογείου. Παρατηρείται συνήθως μακριά από τις ακτές και μαζί με το ζωνοδέλφινο και το ρινοδέλφινο είναι ένα από τα τρία είδη μικρών δελφινιών που απαντώνται στις ελληνικές θάλασσες. Θεωρείται από τα εξυπνότερα θαλάσσια θηλαστικά και ζει σε μεγάλες κοινότητες. Έχει τους δικούς του κώδικες επικοινωνίας, που δύσκολα θα φανταζόμασταν ότι μπορεί να έχει άλλο είδος, πέραν του ανθρώπου.

• Το κόκκινο ελάφι, το μεγαλύτερο φυτοφάγο ζώο της Ελλάδας

Είναι ένα από τα πιο αγαπημένα άγρια ζώα της χώρας μας, και η παρουσία του είδους στην Ελλάδα επιβεβαιώνεται κατά τους ιστορικούς χρόνους. Το κόκκινο ελάφι, είναι το µεγαλύτερο φυτοφάγο ζώο του τόπου μας, γι’ αυτό και παίζει ουσιαστικό ρόλο στη διαµόρφωση και την εξέλιξη των οικοσυστηµάτων. Διαβιούν στην Πάρνηθα, τη Ροδόπη, ενώ κάποια λίγα ζώα ίσως επιβιώνουν ακόμα στους Ραφταναίους, στα Πράμαντα Ηπείρου.

1. Ο λύκος (canis lupus), ένας προσαρμοστικός θηρευτής

Είναι το θηλαστικό με τη μεγαλύτερη κατανομή στον κόσμο, μετά τον άνθρωπο, και αποτελεί το μεγαλύτερο είδος της οικογένειας των κυνοειδών.

Περίπου 700 άτομα διαβιούν στην Ελλάδα.

• Ο μαυρόγυπας (aegypius monachus)

Ο μαυρόγυπας είναι το μεγαλύτερο αρπακτικό πουλί της Ευρώπης, πετά σπάνια μακριά από την περιοχή αναπαραγωγής του, ενώ είναι γνωστό για το ότι σχηματίζει μόνιμα ζευγάρια.

• Ο μαυροπετρίτης (falco eleonorae) ή αλλιώς ο πειρατής του Αιγαίου

Πλήρως μεταναστευτικό είδος, με εξαιρετικά περιορισμένη κατανομή.

Κατά τη μετανάστευσή του διανύει μέχρι και 9.000 χιλιόμετρα, πετώντας. Αποτελεί μάλιστα από τα πιο… κομψά γεράκια.

• Η μεσογειακή φώκια μονάχους – μονάχους

Η μεσογειακή φώκια είναι ένα από τα σπανιότερα θηλαστικά της Ευρώπης και το μόνο είδος πτερυγιόποδου που ζει στην Ελλάδα.

• Η νυχτερίδα (chiroptera), το νυκτόβιο θηλαστικό που πετά χωρίς φτερά

Οι νυχτερίδες σχηματίζουν την τάξη των Χειρόπτερων, που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη κατηγορία θηλαστικών, με πάνω από 1.400 είδη παγκοσμίως, ενώ αποτελούν τα μοναδικά θηλαστικά με ικανότητα να πετούν, παρόλο που δεν διαθέτουν φτερά.

Αρκετά από τα είδη νυχτερίδων της Ελλάδας είναι απειλούμενα, ενώ πολλά χαρακτηρίζονται ως ανεπαρκώς γνωστά για να αξιολογηθούν

• Το όρνιο (gyps fulvus), ο γύπας που αγαπά τα ύψη

Το όρνιο είναι είδος γύπα του Παλαιού Κόσμου και είναι πτωματοφάγο πτηνό. Εμφανίζεται σε υψόμετρα έως 3.000 μέτρα, ενώ κατά τη μετανάστευση, το όρνιο μπορεί να ανεβεί μέχρι τα 10.000μ.

• Η πτεροφάλαινα (balaenoptera physalus)

Πρόκειται για το δεύτερο μεγαλύτερο ζώο του πλανήτη, το μεγαλύτερο της Ελλάδας και το ταχύτερο είδος φάλαινας παγκοσμίως. Προτιμά τα βαθιά πελαγικά νερά, όπου βρίσκονται και μεγάλες συγκεντρώσεις ζωοπλαγκτού που είναι το αγαπημένο της φαγητό.

• Το ρινοδέλφινο (tursiops truncatus), ένας μεγαλόσωμος… ακροβάτης

Το ρινοδέλφινο είναι θαλάσσιο θηλαστικό που ανήκει στην τάξη των κητωδών και την οικογένεια των δελφινιδών, και αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο δελφίνι στις ελληνικές θάλασσες.

Είναι το είδος που συναντάται συχνότερα στα παράκτια ελληνικά ύδατα.

• Ο φυσητήρας (physeter macrocephalus)

Ο φυσητήρας είναι θαλάσσιο θηλαστικό, που κατατάσσεται στην κατηγορία των οδοντοκητών (καθώς έχει δόντια), και το τρίτο μεγαλύτερο ζώο του πλανήτη.

Οι καταδύσεις του μπορεί να διαρκέσουν ακόμη και 1.5 ώρα, ενώ εντύπωση προκαλεί πως ενώ τα θηλυκά του είδους σχηματίζουν κοινωνικές ομάδες με τα νεαρά άτομα, τα αρσενικά ζουν μόνα.