Σημαντική ανακάλυψη: Το καυτό σύννεφο τέφρας του Βεζούβιου μετέτρεψε ανθρώπινο εγκέφαλο σε γυαλί

Σχεδόν 2.000 χρόνια μετά το θάνατο ενός νεαρού άνδρα από την έκρηξη του ηφαιστείου του Βεζούβιου, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ο εγκέφαλός του διατηρήθηκε όταν μετατράπηκε σε γυαλί μέσα σε ένα εξαιρετικά καυτό σύννεφο τέφρας.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν το γυαλί το 2020 και υπέθεσαν ότι επρόκειτο για έναν απολιθωμένο εγκέφαλο, αλλά δεν γνώριζαν πώς είχε σχηματιστεί.

Τα κομμάτια μαύρου γυαλιού σε μέγεθος μπιζελιού βρέθηκαν μέσα στο κρανίο του θύματος, ηλικίας περίπου 20 ετών, το οποίο πέθανε όταν το ηφαίστειο εξερράγη το 79 μ.Χ. κοντά στη σημερινή Νάπολη.

Οι επιστήμονες πιστεύουν τώρα ότι ένα σύννεφο τέφρας που άγγιξε τους 510 βαθμούς Κελσίου τύλιξε τον εγκέφαλο και στη συνέχεια ψύχθηκε πολύ γρήγορα, μετατρέποντας το όργανο σε γυαλί.

Είναι η μόνη γνωστή περίπτωση ανθρώπινου ιστού – ή οποιουδήποτε οργανικού υλικού – που μετατρέπεται σε γυαλί με φυσικό τρόπο.

«Πιστεύουμε ότι οι πολύ συγκεκριμένες συνθήκες που ανακατασκευάσαμε για την υαλοποίηση η διαδικασία της μετατροπής κάποιου πράγματος σε γυαλί του εγκεφάλου καθιστούν πολύ δύσκολο να υπάρχουν άλλα παρόμοια λείψανα, αν και δεν είναι αδύνατο», δήλωσε στο BBC News ο καθηγητής Γκουίντο Τζορντάνο από το Πανεπιστήμιο Roma Tre.

«Πρόκειται για ένα μοναδικό εύρημα», είπε.

Ο εγκέφαλος ανήκε σε έναν άνδρα που σκοτώθηκε στο κρεβάτι του μέσα σε ένα κτίριο που ονομάζεται Collegium στον κεντρικό δρόμο της ρωμαϊκής πόλης Ερκουλάνεουμ.

Τα θραύσματα γυαλιού που βρήκαν οι επιστήμονες κυμαίνονται από 1-2 εκατοστά έως λίγα χιλιοστά σε μέγεθος.

Η τεράστια έκρηξη του Βεζούβιου καταπλάκωσε το Ερκουλάνεουμ και την κοντινή Πομπηία, όπου ζούσαν έως και 20.000 άνθρωποι. Έχουν βρεθεί τα λείψανα περίπου 1.500 ανθρώπων.

Οι επιστήμονες πιστεύουν τώρα ότι το καυτό σύννεφο τέφρας κατέβηκε πρώτο από τον Βεζούβιο, προκαλώντας πιθανότατα τους περισσότερους θανάτους.

Ένα ταχύτατα κινούμενο ρεύμα καυτού αερίου και ηφαιστειακής ύλης, γνωστή ως πυροκλαστική ροή, ακολούθησε, καλύπτοντας την περιοχή.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι το σύννεφο τέφρας μετέτρεψε τον εγκέφαλο του άνδρα σε γυαλί, επειδή η πυροκλαστική ροή δεν θα είχε φτάσει σε αρκετά υψηλές θερμοκρασίες ή δεν θα είχε ψυχθεί αρκετά γρήγορα.

Η διαδικασία σχηματισμού γυαλιού απαιτεί πολύ συγκεκριμένες συνθήκες θερμοκρασίας και σπάνια συμβαίνει στη φύση.

Για να μετατραπεί μια ουσία σε γυαλί, πρέπει να υπάρχει τεράστια διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ της ουσίας και του περιβάλλοντός της.

Η υγρή της μορφή πρέπει να ψύχεται αρκετά γρήγορα ώστε να μην κρυσταλλοποιηθεί όταν γίνει στερεή και πρέπει να βρίσκεται σε πολύ υψηλότερη θερμοκρασία από το περιβάλλον της.

Η ομάδα χρησιμοποίησε απεικόνιση με ακτίνες Χ και ηλεκτρονικά μικροσκόπια για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο εγκέφαλος πρέπει να έχει θερμανθεί σε θερμοκρασία τουλάχιστον 510C πριν κρυώσει γρήγορα.

Κανένα άλλο μέρος του σώματος του άνδρα δεν πιστεύεται ότι μετατράπηκε σε γυαλί.

Μόνο υλικό που περιέχει κάποιο υγρό μπορεί να μετατραπεί σε γυαλί, πράγμα που σημαίνει ότι τα οστά δεν θα μπορούσαν να έχουν υαλοποιηθεί.

Άλλοι μαλακοί ιστοί, όπως τα όργανα, πιθανότατα καταστράφηκαν από τη θερμότητα πριν προλάβουν να κρυώσουν αρκετά ώστε να μετατραπούν σε γυαλί.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το κρανίο παρείχε κάποια προστασία στον εγκέφαλο.

Η έρευνα δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports.