Το νέο γερμανικό μοντέλο και πώς επηρεάζει την Ευρώπη

Ριζικές αλλαγές στην ενέργεια με μια νέα τάξη πραγμάτων, λιγότερο πράσινη, περισσότερο ρεαλιστική, με έμφαση στις χαμηλότερες τιμές ρεύματος και την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας συνεπάγεται για τη Γερμανία, προφανώς και για την Ευρώπη, η επικράτηση του Φρίντριχ Μερτς.

Και σίγουρα αναζωπυρώνει τη συζήτηση για την πυρηνική ενέργεια, που πιθανώς να είναι ανάμεσα και στα θέματα που θα δοκιμάσουν στην πράξη την προσπάθεια σχηματισμού μιας κυβέρνησης «μεγάλου συνασπισμού» των Χριστιανοδημοκρατών με τους Σοσιαλδημοκράτες.

Τα πάντα δείχνουν ότι το ξήλωμα του «πράσινου γερμανικού πουλόβερ» που άρχισε προεκλογικά με το ενεργειακό μανιφέστο του CDU και την επιστολή του ΕΛΚ στην Κομισιόν που συνυπέγραφε ο ίδιος ο Μερτς, θα συνεχιστεί με επιταχυνόμενο ρυθμό. Από την αθρόα εξάπλωση των ΑΠΕ, τις επιδοτήσεις δισεκατομμυρίων με τις οποίες τις γιγάντωσαν οι κυβερνήσεις Μέρκελ και Σολτς και τη μανία για τη μαζική χρήση πράσινου υδρογόνου στη βιομηχανία, οι ενδείξεις συνηγορούν ότι η ενεργειακή μετάβαση της χώρας μπαίνει σε ένα slowdown.

Δεν ακυρώνεται, απλώς η Γερμανία σηκώνει το πόδι από το γκάζι. Η εξάπλωση των αιολικών και φωτοβολταϊκών μπορεί να περιμένει μέχρι να ωριμάσει η τεχνολογία των μπαταριών. Το Βερολίνο γίνεται πιο πραγματιστής και επιστρέφει στα θεμελιώδη: Πώς θα μειώσει τις τιμές στα νοικοκυριά, πώς θα εξασφαλίσει φθηνή ενέργεια στην ασθμαίνουσα βιομηχανία και πώς θα διασφαλίσει την αυτονομία μιας χώρας που εξαρτάται από τις αθρόες εξαγωγές των Νορβηγών, οι οποίοι δεν κρύβουν ότι δεν θέλουν να επιδοτούν άλλο τα γερμανικά κόστη.

Αν και μέχρι να σχηματιστεί κυβέρνηση, όλα τα παραπάνω θα κινούνται στη σφαίρα των εκτιμήσεων και θα βασίζονται στις προεκλογικές εξαγγελίες Μερτς και τις αναλύσεις των ειδικών, η συζήτηση γύρω από το νέο γερμανικό μοντέλο στην ενέργεια περιστρέφεται πανευρωπαϊκά γύρω από «3+1» στοιχεία:

Περισσότερο φυσικό αέριο

Ο Μερτς έχει εξαγγείλει ότι θα δρομολογήσει το ταχύτερο δυνατό την κατασκευή 50 μονάδων φυσικού αερίου, γεγονός που εφόσον υλοποιηθεί από τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, θα επηρεάσει συνολικότερα την πολιτική της ΕΕ.

Μια μαζική φυσικά γερμανική στροφή σε νέες μονάδες απαιτεί και την εξασφάλιση φθηνού καυσίμου από αξιόπιστους προμηθευτές τρίτων χωρών. Και το CDU δεν πρόκειται να αντιταχθεί στο σχέδιο που θα παρουσιάσει αύριο η Κομισιόν για κίνητρα σε ευρωπαίους εισαγωγείς να επενδύουν απευθείας σε υποδομές LNG στο εξωτερικό και ειδικά στις ΗΠΑ, όπως γράφει το Euractiv.

Το μεγάλο φυσικά θέμα εδώ είναι τι θα συμβεί με τις ρωσικές ροές αν και όποτε υπάρξει συμφωνία ειρήνευσης στην Ουκρανία. Ο νέος καγκελάριος δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά του απέναντι σε ένα τέτοιο σενάριο. Προ ολίγων πάντως εβδομάδων δημοσίευμα των FT ανέφερε ότι η Γερμανία (μαζί με την Ουγγαρία και άλλες χώρες που δεν κατονομάζονταν) φέρονταν να θέτουν εκ νέου το θέμα της επαναλειτουργίας των ρωσικών αγωγών.

Επανεξέταση στο κλείσιμο των ανθρακικών μονάδων

Αν και ο νέος καγκελάριος έχει δεσμευτεί στη σταδιακή κατάργηση μέχρι το 2038 των μονάδων ηλεκτρισμού με καύσιμο τον άνθρακα, παράλληλα έχει μιλήσει και για τους κινδύνους που συνεπάγονται για τη Γερμανία, αν οι ποσότητες που θα λείψουν από το σύστημα της χώρας δεν αντικατασταθούν από άλλες, υπονοώντας το φυσικό αέριο. «Εάν δεν εξασφαλίσουμε αντικατάσταση αυτών των όγκων, είναι εκτός συζήτησης να καταργήσουμε τις μονάδες που έχουν απομείνει. Εάν συνεχίσουμε σ’ αυτή τη γραμμή, θα θέσουμε σε τεράστιο κίνδυνο τη Γερμανία ως βιομηχανικό προορισμό, κάτι που δεν είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε», είχε πει τον Γενάρη σε προεκλογική ομιλία στο Μπόχουμ, το κέντρο της κοιλάδας της Ρουρ, όπου κάποτε χτυπούσε η καρδιά της γερμανικής βιομηχανίας. Το ερώτημα είναι πόσο γρήγορα προλαβαίνουν να κτιστούν όλες αυτές οι νέες επενδύσεις στο φυσικό αέριο.

Πράσινη μετάβαση με περισσότερο πραγματισμό

Το Βερολίνο έχει ταχθεί ανοικτά υπέρ ενός πραγματισμού στην πράσινη μετάβαση, υιοθετώντας πλήρως την επιστολή του ΕΛΚ τον Γενάρη στην Κομισιόν. «Είναι λάθος να υπάρχει ένας ξεχωριστός στόχος για τις ΑΠΕ, πρέπει να μπορούν μόνες τους οι χώρες-μέλη να αποφασίζουν με ποιες τεχνολογίες θα πετυχαίνουν στους στόχους για το κλίμα», ανέφερε η επιστολή που συνυπέγραφε ο Φρίντριχ Μερτς. Είναι βέβαιο ότι η πράσινη μετάβαση δεν κάθεται πλέον στις πρώτες θέσεις των προτεραιοτήτων της Γερμανίας, την έχουν παραγκωνίσει η ανάγκη για μια ανταγωνιστική οικονομία και φυσικά το θέμα της άμυνας. Ο στόχος για ενέργεια κατά 80% από ΑΠΕ το 2030 παραμένει, αλλά με γενναίο μαχαίρι στα κόστη, εκτιμούν στο εξιδεικευμένο στα ενεργειακά θέματα Montel, τρεις ειδήμονες. Ο Tobias Federico, επικεφαλής του Montel Analytics, ο Wolf-Peter Schill, οικονομολόγος της ενέργειας στο German Institute for Economic Research (DIW) και ο Hanns Koenig, επικεφαλής Κ. Ευρώπης στο Aurora Energy Research.

Τα σενάρια επιστροφής στην πυρηνική ενέργεια

Το θέμα φυσικά που κλέβει την παράσταση αφορά τα σενάρια επιστροφής της Γερμανίας στο κλαμπ των πυρηνικών χωρών. Στις πρώτες αναλύσεις γύρω από το νέο ενεργειακό μοντέλο της χώρας, η πυρηνική ενέργεια έχει την τιμητική της.

Ο ίδιος ο Μερτς έχει δεσμευτεί να κάνει ό,τι μπορεί ώστε η πυρηνική ενέργεια να πάψει να αποτελεί ταμπού στη δημόσια συζήτηση. Έχει χαρακτηρίσει σοβαρό στρατηγικό λάθος της προηγούμενης κυβέρνησης Σολτς να κλείσει τους τελευταίους πυρηνικούς σταθμούς. Και σίγουρα το πυρηνικό λόμπι και οι κυβερνήσεις που τάσσονται υπέρ μιας ευρύτερης στροφής της ΕΕ στη συγκεκριμένη τεχνολογία βλέπουν στο πρόσωπο του Μερτς τις ελπίδες τους να αναζωπυρώνονται, όπως γράφει το Politico.

Το στρατόπεδο των υποστηρικτών της πυρηνικής ενέργειας, με επικεφαλής τη Γαλλία, «φωνάζει» επί χρόνια ότι παρά το γεγονός πως είναι χαμηλών εκπομπών άνθρακα, δεν είχε ποτέ την ίδια προνομιακή μεταχείριση της ΕΕ με την αιολική και την ηλιακή ενέργεια. Ειδικά όταν η τεχνολογία και η πρόοδος πάνω στους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMR) έχει κάνει τέτοια πρόοδο, ώστε η ΕΕ θα μπορούσε να εξασφαλίσει φθηνή ηλεκτρική ενέργεια χαμηλών εκπομπών, την ώρα που οι υψηλές τιμές «πνίγουν» τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες.

Μέχρι σήμερα ο μεγάλος αντίπαλος του Παρισιού στο θέμα των πυρηνικών ήταν το Βερολίνο. Τυχόν στροφή του θα αποτελούσε το turning point για το κεφάλαιο πυρηνικά στην Ευρώπη. Ο ίδιος ο Μερτς έχει δεσμευτεί ότι η Γερμανία θα πρέπει να συνεργαστεί με τη Γαλλία για την παραγωγή προηγμένων αντιδραστήρων μικρής κλίμακας (SMR), ενώ το μανιφέστο του CDU υποσχόταν κονδύλια για περισσότερη έρευνα πάνω στην αναδυόμενη αυτή τεχνολογία.

Τούτων δοθέντων, αποκτά ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον το σχέδιο που πρόκειται να ανακοινώσει την Τετάρτη η Κομισιόν («Action Plan for Affordable Energy») για τη μείωση των τιμών της ενέργειας και το τι ακριβώς θα περιλαμβάνει για τον ρόλο της πυρηνικής ενέργειας στο ευρωπαϊκό ενεργειακό μείγμα των επόμενων δεκαετιών.