ΥΠΕΝ: Κάλεσμα – μαμούθ για επενδύσεις άνω του 1,5 δισ. ευρώ στις μπαταρίες

Ένας επενδυτικός πυρετός, ικανός να ενεργοποιήσει κεφάλαια – μαμούθ, άνω του 1,5 δισ ευρώ, πρόκειται σύντομα να εκδηλωθεί στην ελληνική αγορά για τις μπαταρίες, το πιο «καυτό θέμα» της πράσινης μετάβασης.

Το εναρκτήριο λάκτισμα δόθηκε τη Παρασκευή, αφορά το σχέδιο της απόφασης που έβγαλε σε διαβούλευση μικρής διάρκειας το ΥΠΕΝ (ολοκληρώνεται τη Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου) και η πρόσκληση εκτινάσσει τον πήχη για standalone μπαταρίες, στις οποίες θα χορηγείται fast-track αδειοδότηση, χωρίς κανενός πλέον είδους ενίσχυση, στα 3,55 GW.

Απ’ αυτά, η μερίδα του λέοντος, τα 2,65 GW, αφορούν τη «δημοπρατούμενη» ισχύ για τα έργα που θα κουμπώσουν στο δίκτυο του ΑΔΜΗΕ και τα 900 MW για εκείνα πάνω στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ.

Σαν νούμερα τα παραπάνω είναι πέραν πάσης προσδοκίας. Συνυπολογίζοντας τις τρέχουσες τιμές των μπαταριών και με τη παραδοχή ότι θα υπάρξει η ανάλογη ανταπόκριση, αναμένεται να οδηγήσουν σε επενδύσεις μέσα στον επόμενο ενάμισι χρόνο, μεταξύ 1,5 – 1,8 δισ. ευρώ.

Στο ερώτημα γιατί ο πήχης μπήκε τόσο ψηλά (τα μέχρι πρότινος σενάρια μιλούσαν για 2,5 GW), η απάντηση βρίσκεται στα όλο και πιο ισχυρά επενδυτικά σήματα που λαμβάνει η κυβέρνηση, ακόμη και αν τα έσοδα των μπαταριών θα προέρχονται στο εξής αποκλειστικά από την αγορά.

Το σκεπτικό της κυβέρνησης είναι ότι η μαζική εγκατάσταση merchant standalone μπαταριών τα επόμενα χρόνια θα συμβάλει όχι μόνο στη μείωση περικοπών στα έργα ΑΠΕ αλλά και στη δυνατότητα «μεταφοράς» και παραγωγής πλεονάζουσας πράσινης ενέργειας από τις πρωινές στις βραδινές ώρες. Ετσι ώστε να υποχωρήσουν εκείνες τις ώρες οι τιμές του ρεύματος, με ταυτόχρονη μείωση της λειτουργίας των μονάδων φυσικού αερίου και λιγνίτη.

Αν και όλα τα παραπάνω μένει φυσικά να αποδειχθούν και στη πράξη, το θέμα είναι ότι η κυβέρνηση στέλνει το μήνυμα στην αγορά πως δεν θα υπάρξει τα επόμενα χρόνια άλλη παρόμοια ευκαιρία για χορήγηση όρων σύνδεσης κατά προτεραιότητα σε μπαταρίες. Και αυτό καθώς με μια μόνο πρόσκληση καλύπτει πλέον το σύνολο του εθνικού στόχου: Η ισχύς που προκρίνει το σχέδιο «κλειδώνει» πάνω από το 80% των 4,3 GW που προβλέπει για μπαταρίες το Εθνικό Σχέδιο (ΕΣΕΚ) μέχρι το 2030. Συνυπολογίζοντας και τα 900 MW που έχουν ήδη δοθεί μέσω των διαγωνισμών της ΡΑΕΕΥ, ο στόχος έχει πλέον υπερκαλυφθεί.

Έτοιμα το πολύ σε 14 μήνες

Η πρόσκληση για fast-track αδειοδότηση συνοδεύεται από υψηλές εγγυητικές επιστολές, δηλαδή 200.000 ευρώ / MW για τα έργα που θα εγκατασταθούν στο δίκτυο του ΑΔΜΗΕ και 50.000 ευρώ / MW για εκείνα πάνω στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ. Ετσι ώστε να μείνουν εκτός όσοι έχουν ως μοναδικό στόχο να μεταπωλήσουν τις άδειες, όπως συνέβαινε παλαιότερα στην αγορά των ΑΠΕ.

Ταυτόχρονα βάζει αυστηρά όρια «αντισυγκέντρωσης» προκειμένου να μη συγκεντρωθεί το προσφερόμενο χαρτοφυλάκιο αποκλειστικά στα χέρια λίγων και μεγάλων, θεσπίζει κριτήρια επιλογής που σχετίζονται με τη γεωγραφική θέση εγκατάστασης των μπαταριών, κυρίως όμως προβλέπει ένα σφιχτό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης για τους επενδυτές.

Τα έργα των «merchant standalone μπαταριών», όπως λέγονται, άπαξ και πάρουν οριστική προσφορά σύνδεσης θα πρέπει να υποβάλουν δήλωση ετοιμότητας, ένα από τα τελευταία βήματα πριν «μπει ένα έργο στη πρίζα», εντός 14 μηνών. Επελέγη η συγκεκριμένη μεθοδολογία, καθώς η τήρησή της εξαρτάται αποκλειστικά από τον επενδυτή, δηλαδή δεν υπεισέρχεται ο παράγοντας του Διαχειριστή, ο οποίος έχει και τη τελική ευθύνη για την ηλέκτριση κάθε έργου και που ουκ ολίγες φορές ευθύνεται για σημαντικές καθυστερήσεις.

Ρήτρα «αντισυγκέντρωσης»

Αν δεν τηρηθεί το όριο των 14 μηνών, η υψηλή εγγυητική επιστολή θα καταπίπτει και ο αρμόδιος διαχειριστής θα απενεργοποιεί τη σύνδεση. Την ίδια ποινή θα έχει ο επενδυτής και αν παραβιάσει τη ρήτρα «αντισυγκέντρωσης», δηλαδή το πλαφόν στα έργα που μπορεί να υλοποιήσει, προκειμένου να μην κλειδώσουν μερικοί λίγοι και μεγάλοι, ολόκληρο το διαθέσιμο χαρτοφυλάκιο.

Το μέγιστο όριο για το οποίο μπορεί κάνεις να υποβάλει αίτημα μπαίνει στα 200 MW ανά επενδυτή και στα 500 MW για το σύνολο των έργων που μπορεί να αναπτύξει κάποιος στην 5ετία, δηλαδή μέχρι το 2030. Είναι ένα ακόμη δείγμα ότι η πρόσκληση έχει συνταχθεί από το ΥΠΕΝ με ορίζοντα να καλύψει το σύνολο του στόχου μέχρι το 2030, στέλνοντας το μήνυμα ότι για όσους δεν ανταποκριθούν σε αυτή, μπορεί το «παράθυρο» για μπαταρίες να κλείσει οριστικά μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

Οι κατηγορίες της «δημοπρατούμενης» ισχύος

Τα 3,5 GW «σπάνε» σε κατηγορίες και μετά ανά γεωγραφική περιφέρεια. Ετσι, ώστε να δοθεί προτεραιότητα σε μπαταρίες που αφορούν περιοχές με υπερπροσφορά πράσινης παραγωγής και που πραγματικά τις έχει ανάγκη το σύστημα.

Σχετικά με τις μπαταρίες των 2,65 GW που θα μπουν πάνω στο δίκτυο του ΑΔΜΗΕ, ο επιμερισμός έχει ως εξής:

• Τα πρώτα 500 MW (κατηγορία Α1) αφορούν μπαταρίες που έχουν συνάψει διμερή συμβόλαια (PPAs) διάρκειας τουλάχιστον 8 ετών με ενεργοβόρες βιομηχανίες.
• Έπονται μπαταρίες 100 MW (κατηγορία Α2) που έχουν διμερή συμβόλαια με επιχειρήσεις.
• Ακολουθούν 250 MW (κατηγορία Β) για μπαταρίες που εγκαθίστανται σε πρώην λιγνιτικές περιοχές (Δ.Μακεδονία, Μεγαλόπολη, κλπ).
• Και ο κύκλος των έργων πάνω στο δίκτυο του ΑΔΜΗΕ κλείνει με το μεγάλο όγκο των 1,8 GW (κατηγορία Γ) που αφορά όσες μπαταρίες δεν ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες.

Στα μικρότερα πάλι έργα, δηλαδή τις μπαταρίες που αφορούν το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, το μέγιστο όριο των 900 MW επιμερίζεται ως εξής:

• Τα 400 MW (κατηγορία Α) είναι όσες έχουν μέγιστη ισχύ έγχυσης μεγαλύτερη ή ίση των 5 MW.
• Τα επόμενα 200 MW (κατηγορία Β) όσες έχουν μέγιστη ισχύ έγχυσης από 1- 5 MW.
• Τα 200 MW (κατηγορία Γ), αυτές με μέγιστη ισχύ έγχυσης μικρότερη του 1 MW.
• Εδώ ο κύκλος κλείνει με ακόμη 100 MW (κατηγορία Δ) για μπαταρίες που έχουν συνάψει διμερή συμβόλαια (PPAs), διάρκειας τουλάχιστον 8 ετών με βιομηχανίες ή επιχειρήσεις.

Γεωγραφική κατανομή

Το εγχείρημα συνοδεύεται από γεωγραφικά κριτήρια, τα οποία συνυπολογίζουν την εγκατεστημένη ισχύ φωτοβολταϊκών σε κάθε περιοχή, προκειμένου να επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή αποθήκευση κατά τα μεσημέρια.

Σ’ αυτή τη λογική, ο μεγάλος όγκος της δημοπρατούμενης ισχύος των 1,8 GW στο δίκτυο του ΑΔΜΗΕ, (κατηγορία Γ) κατανέμεται με πλαφόν ανά γεωγραφική περιφέρεια, συνυπολογίζοντας τον υφιστάμενο πανελλαδικό «χάρτη» των φωτοβολταικών, τόσο όσων λειτουργούν, όσο και τη μεγάλη μάζα εκείνων με όρους σύνδεσης, τα οποία είναι πολύ πιθανό ότι θα μετουσιωθούν σε έργα.

Πως βγαίνει η λίστα κατάταξης

Στη πράξη, το νέο πλαίσιο δίνει «πριμ» στις μπαταρίες που βρίσκονται πιο κοντά σε ΚΥΤ ή υποσταθμούς, αλλά και στους καταναλωτές της παραγόμενης ενέργειας. Οσους δηλαδή βρίσκονται γεωγραφικά κοντά σε βιομηχανίες ή επιχειρήσεις με τις οποίες οι επενδυτές έχουν συνάψει μακροχρόνια διμερή συμβόλαια. Η αιτία που οι μπαταρίες αυτές θα έχουν προνομιακή μεταχείριση στη τελική λίστα κατάταξης είναι προκειμένου να μειωθούν όσο το δυνατόν περισσότερο οι ανάγκες για νέα έργα δικτύου.

Για παράδειγμα, στα έργα μπαταριών που έχουν συνάψει μακροχρόνια συμβόλαια με καταναλωτές και θα εγκατασταθούν στο δίκτυο του ΑΔΜΗΕ, (κατηγορίες Α1, Α2) με μέγιστο δημοπρατούμενο όριο ισχύος τα 600 MW, η σειρά κατάταξης για το 30%, δηλαδή τα 180 MW, εξαρτάται από το πόσο κοντά βρίσκονται από τη βιομηχανία ή την επίχειρηση. Στα υπόλοιπα 420 MW, η σειρά κατάταξης θα εξαρτάται από το πόσο κοντά βρίσκονται σε ΚΥΤ ή σε υποσταθμό.

Σε ό,τι αφορά το υπόλοιπο όριο της δημοπρατούμενης ισχύος, δηλαδή τα 2,05 MW (κατηγορίες Β,Γ), τα μεν 615 MW θα αξιολογούνται με βάση τη χρονική σειρά υποβολής του αιτήματος, ενώ τα υπόλοιπα 1,435 GW, με βάση την απόσταση από το ΚΥΤ ή τον υποσταθμό.