Αναδρομικά συνταξιούχων: Ποιοι θα πάρουν χρήματα και ποιοι μένουν απέξω μετά την απόφαση του ΑΕΔ

Φως στο τούνελ των «περίφημων» αναδρομικών είδαν όσοι συνταξιούχοι είχαν προσφύγει στα Διοικητικά Δικαστήρια μέχρι τις 21.7.2020, μετά την απόφαση του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου για το ζήτημα της κατάργηση ορισμένων συνταξιοδοτικών παροχών, ήτοι δώρων-επιδομάτων (Χριστουγέννων, Πάσχα και θερινής άδειας) στις επικουρικές συντάξεις.

Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο απεφάνθη πως είναι αναρμόδιο να κρίνει τη συνταγματικότητα ή μη των περικοπών στις επικουρικές συντάξεις και τα δώρα για την περίοδο από 11.6.2015 έως 11.5.2016 που έγιναν με το «νόμο Κατρούγκαλου».

Ταυτόχρονα όμως έκρινε ότι οι προηγούμενες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Αρείου Πάγου δεν είναι αντίθετες. Συνεπώς όσοι συνταξιούχοι του δημόσιου τομέα είχαν προσφύγει μέχρι 21/7/2020 στα διοικητικά δικαστήρια για τις περικοπές στις επικουρικές συντάξεις το επίμαχο 11μηνο θα δουν αναφρομικά, σε αντίθεση με όσους δεν είχαν προσφύγει μέχρι τον Ιούλιο του 2020.

Αναλυτικότερα, το ΑΕΔ με πρόεδρο την πρώην πρόεδρο του ΣτΕ Ευαγγελία Νίκα και εισηγήτρια την σύμβουλο Επικρατείας Ειρήνη Σταυρουλάκη, έκρινε ότι οι αποφάσεις ΣτΕ και Αρείου Πάγου που παραπέμφθηκαν σε αυτό, λόγω αντιθέτων απόφασεων μεταξύ των δυο αυτών δικαστηρίων, τελικά δεν είναι αντίθετες και εξακολουθούν να ισχύουν.

Ακόμη, το ΑΕΔ έκρινε ότι είναι αναρμόδιο να εκδώσει απόφαση επί της συνταγματικότητας των περικοπών στις επικουρικές συντάξεις του Δημοσίου τομέα για το 11μηνο από 11.6.2015 έως 11.5.2016 που έγιναν με το «νόμο Κατρούγκαλου».

Κατά συνέπεια, μετά την απόφαση του ΑΕΔ, οικονομικές διεκδικήσεις δικαιούνται όσοι συνταξιούχοι του Δημοσίου τομέα είχαν προσφύγει μέχρι 21/7/2020 στα Διοικητικά Δικαστήρια για τις περικοπές στις επικουρικές συντάξεις το 11μηνο από 11.6.2015 έως 11.5.2016.

Αντίθετα, δεν δικαιούνται τις διαφορές οι συνταξιούχοι του Μετοχικού Ταμείου της Τράπεζας της Ελλάδος, για τους οποίους είχε εκδοθεί η απόφαση του Αρείου Πάγου που έκρινε συνταγματικές τις περικοπές τους.

Συγκεκριμένα, το ΑΕΔ στο σκεπτικό της απόφασής του, μεταξύ των άλλων, έκρινε ότι «στερείται σχετικής δικαιοδοσίας, λόγω μη αντιθέσεως μεταξύ της αποφάσεως 1509/ 2023 του Αρείου Πάγου και το 2287 και 2088/ 2015 του ΣτΕ». Και αυτό γιατί «το Συμβούλιο της Επικρατείας, αποφανθέν υπέρ της αντισυνταγματικότητας περιόρισε την κρίση του επί των συνταξιούχων δημόσιων φορέων κοινωνικής ασφαλίσεως, στηριζόμενο στην υποχρεωτικότητα της (επικουρικής) κοινωνικής ασφάλισης και στην συνακόλουθη παροχή της αποκλειστικώς από το κράτος ή από ΝΠΔΔ, έλαβε υπόψη κατά τρόπο καταλυτικό το σωρευτικό αποτέλεσμα της ένδικης περικοπής με το σύνολο των προηγηθεισών, κατά τα έτη 2000 έως 2012, πολλαπλών διαδοχικών νομοθετικών περικοπών των συντάξεων, κρίνοντας -βάσει της ποσότητας και της έντασης αυτών επί της συγκεκριμένης κατηγορίας συνταξιούχων – ότι επιβαλλόταν συνταγματικώς, αλλά δεν εχώρησε η εκπόνηση ειδικής επιστημονικά τεκμηριωμένης μελέτης ως προς την επιρροή της ένδικης ρύθμιση στον πυρήνα του κοινωνικοασφαλιστικού δικαιώματος των εν λόγω συνταξιούχων».

Σύμφωνα με την απόφαση του ΑΕΔ, ο ‘Αρειος Πάγος, «υπό το πρίσμα του νοµικού πλαισίου της παρεχοµένης από την ίδια την Τράπεζα της Ελλάδος, ήτοι από ΝΠΙΔ, επικουρικής ασφαλίσεως των συνταξιούχων της, συνεκτιμώντας µεν τις προηγηθείσες περικοπές συντάξεων, οι οποίες, όµως, δεν αφορούσαν στο σύνολο, και δη στην πλειονότητα, τους συνταξιούχους της Τράπεζας, και λαμβάνοντας, επίσης, υπ’ όψιν ότι, πάντως, το ύψος των πληττόμενων συντάξεων των ασφαλισμένων στην ως άνω Τράπεζα παραµένει υψηλότερο της µέσης κυρίας και επικουρικής συντάξεως του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, έκρινε συνταγµατική την ως άνω διάταξη».

Σε άλλο σημείο, το ΑΕΔ αναφέρει ότι «λόγω ουσιώδους διαφοροποιήσεως του νοµικού και πραγματικού υποβάθρου των υποθέσεων και των αντιστοίχων, φερομένων ως αντίθετων, αποφάσεων του Αρείου Πάγου αφενός και του Συµβουλίου της Επικρατείας αφετέρου, δεν καθίσταται κρίσιμη και αναγκαία για την μία υπόθεση η γενομένη από το άλλο δικαστήριο ερμηνευτική προσέγγιση του ζητήματος της συνταγµατικότητας ή µη της αυτής νομοθετικής διατάξεως και, συνακολούθως, δεν τίθεται ζήτηµα αντιθέσεως, κατ’ άρθρο 100 παρ.1 περ. ε’ του Συντάγµατος, των προαναφερθεισών αποφάσεων των ως άνω Δικαστηρίων».

Τι σημαίνει η απόφαση του ΑΕΔ

Ουσιαστικά με τη δήλωση αναρμοδιότητας  -«στερείται σχετικής δικαιοδοσίας», αναφέρεται στην απόφαση-  η μη απόφαση του ΑΕΔ σημαίνει ότι το σίριαλ των αναδρομικών θα συνεχιστεί στις δικαστικές αίθουσες για εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους.

Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνει στην «Καθημερινή» ο  έγκριτος δικηγόρος και πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, Λουκάς Αποστολίδης, η εκδίκαση της υπόθεσης στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, μόνο βάρη και καθυστέρηση στην εκδίκαση των υποθέσεων έφερε (ενδεικτικά εκτιμάται ότι πάνω από 1.200 αγωγές ανεστάλεισαν το 2024 είτε αορίστως, είτε για τα επόμενα χρόνια).

«Σε δουλειά να βρισκόμαστε για τα αναδρομικά του 11μήνου με ατελεύτητο χρόνο για τους παράγοντες των δικών (Δημόσιο – Δικαστές – Δικαιούχοι). Ανθρακες ο θησαυρός», ήταν το συμπέρασμά του.

Οπως επιβεβαιώνει και ο κ. Αποστολίδης, δικαίωμα να λάβουν αναδρομικά του επίμαχου 11μηνου, σε επικούρηση και δώρα, όπως έχει αποφασίσει το ΣτΕ, έχουν σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, οι συνταξιούχοι που είχαν προσφύγει στη δικαιοσύνη έως το τέλος Ιουλίου του 2020.  Πλην εκείνων της Τράπεζας της Ελλάδας, για τους οποίους ισχύει η απόφαση του Αρείου Πάγου.

Σύμφωνα , τέλος, με τον κ. Αποστολίδη, η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίουι ηθικά και πολιτικά (αλλά όχι και νομικά) δεσμεύει την κυβέρνηση να λύσει τον «γόρδιο δεσμό» των αναδρομικών, σεβόμενη τις αποφάσεις των πιλοτικών αποφάσεων του ΣτΕ.

Τι λένε σε ΥΠΟΙΚ  – ΓΛΚ

Από πλευράς οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, ξεκαθαρίζεται πάντως πως δεν πρόκειται να υπάρξει οριζόντια ρύθμιση έστω και για τους δικαιούχους. Με απλά λόγια, αναδρομικά θα καταβάλλονται μόνο σε όσους έχουν προσφύγει στα δικαστήρια και δικαιώνονται.

Οι αποζημιώσεις όσων συνταξιούχων έχουν προσφύγει στα δικαστήρια έως τον Ιούλιο του 2020 για αναδρομικά δώρων και επικουρικών και δικαιώνονται θα καταβάλλονται κατά περίπτωση, όπως ισχύει μέχρι σήμερα, διευκρινίζει υψηλόβαθμη πηγή του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους την οποία επικαλείται η «Καθημερινή», ξεκαθαρίζοντας ότι δεν υφίσταται θέμα καταβολής τους για το σύνολο των συνταξιούχων, δηλαδή και όσων δεν προσέφυγαν.

Υπενθυμίζει δε ότι το 2020 με νόμο που ψηφίστηκε, το ελληνικό Δημόσιο πλήρωσε 1,2 δισ. ευρώ για τα αναδρομικά των κυρίων συντάξεων, ορίζοντας ταυτόχρονα ότι η πληρωμή αυτή αποσβένει άλλες απαιτήσεις.

Ενδεχόμενη γενίκευση της καταβολής αποζημίωσης στο σύνολο των συνταξιούχων θα έθετε πιθανώς σε κίνδυνο το όριο αύξησης δαπανών του προϋπολογισμού που έχει συμφωνηθεί με τις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Διαρθρωτικού Σχεδίου 2025-2028, σημείωναν από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.

Υπάρχουν μάλιστα περιπτώσεις όπου συνταξιούχοι έχουν ήδη δικαιωθεί από τα δικαστήρια και αποζημιώνονται από το κράτος και θα εξακολουθήσει να γίνεται και στο μέλλον. «Αν οι αποφάσεις βγαίνουν σταδιακά, δεν θα έχουμε θέμα με τον προϋπολογισμό», σημείωνε η ίδια πηγή στην «Καθημερινή».

. . .