Οι Τούρκοι τα βρίσκουν… μπαστούνια με το μαχητικό τους

Το τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος KAAN είναι ένα φιλόδοξο εγχείρημα που εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής της Τουρκίας για την ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας.

Πρόκειται για ένα πέμπτης γενιάς μαχητικό αεροσκάφος, το οποίο αναπτύσσεται από την Τουρκική Αεροδιαστημική Βιομηχανία (TAI) με σκοπό να αντικαταστήσει σταδιακά τα γερασμένα F-16 του τουρκικού στόλου και να ενισχύσει την αυτονομία της χώρας στον τομέα της αεροπορικής άμυνας.

Παρόλα αυτά, η ανάπτυξη και η παραγωγή του KAAN συνοδεύονται από σημαντικές δυσκολίες και προκλήσεις, τόσο σε τεχνολογικό όσο και σε γεωπολιτικό επίπεδο.

Είναι γνωστό σε όλους ότι η ανάπτυξη ενός πέμπτης γενιάς μαχητικού αεροσκάφους αποτελεί μια εξαιρετικά περίπλοκη και πολυετή διαδικασία, που απαιτεί υψηλού επιπέδου τεχνογνωσία και σημαντικές επενδύσεις.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του προγράμματος είναι η εξεύρεση αξιόπιστου κινητήρα που να μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ενός πέμπτης γενιάς μαχητικού.

Σήμερα, το πρωτότυπο του KAAN χρησιμοποιεί κινητήρες General Electric F110, οι οποίοι είναι οι ίδιοι που χρησιμοποιούνται στα F-16.

Οι κινητήρες αυτοί προφανώς και δεν μπορούν να σταθούν απέναντι σε εκείνους που χρησιμοποιούν τα Rafale και τα F-35, και δεν μπορούν να εξασφαλίσουν αντίστοιχες επιδόσεις.

Γι’ αυτό τον τελευταίο καιρό, οι Τούρκοι έχουν προχωρήσει σε έναν επανασχεδιασμό του αεροσκάφους, με το τρίτο πρωτότυπο να είναι αισθητά μικρότερο, σε μία προσπάθεια να βελτιωθεί η αναλογία βάρους/ισχύος.

Αυτό όμως σημαίνει ότι χάνεται ένα μεγάλο μέρος της ικανότητάς του να φέρει σύγχρονο οπλισμό, αντίστοιχο τουλάχιστον των Rafale και F-35, ενώ μειώνεται και η εμβέλειά του.

Είναι ξεκάθαρο πλέον στους Τούρκους ότι απαιτείται η ανάπτυξη ενός εγχώριου κινητήρα, κάτι που αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολο λόγω των υψηλών τεχνολογικών απαιτήσεων και των περιορισμένων δυνατοτήτων της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας.

Παράλληλα, η τεχνολογία χαμηλής stealth αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό των σύγχρονων μαχητικών αεροσκαφών. Η ενσωμάτωση αυτής της τεχνολογίας στο KAAN είναι ιδιαίτερα απαιτητική, καθώς απαιτεί εξειδικευμένα υλικά, προηγμένες τεχνικές βαφής, ειδικό σχεδιασμό ατράκτου και εξελιγμένα ηλεκτρονικά συστήματα.

Η Τουρκία δεν διαθέτει ακόμα την πλήρη τεχνογνωσία για την ανάπτυξη όλων αυτών των τεχνολογιών, γεγονός που καθιστά αβέβαιη την πραγματική ικανότητα του KAAN να ανταγωνιστεί αεροσκάφη όπως το F-35. Ήδη πολλοί μιλούν για αεροσκάφος 4,5 γενιάς, υποδεέστερο του Rafale και παραπλήσιο του F-16 Viper όταν και όποτε ολοκληρωθεί.

Τα πέμπτης γενιάς μαχητικά βασίζονται σε προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα για ανίχνευση, παρακολούθηση και ηλεκτρονικό πόλεμο. Η ανάπτυξη ραντάρ AESA (Active Electronically Scanned Array) και άλλων αισθητήρων υψηλής τεχνολογίας είναι μια πρόκληση για την Τουρκία, καθώς απαιτεί συνεργασία με ξένες εταιρείες και προμηθευτές.

Η ανάπτυξη του KAAN απαιτεί τεράστιες οικονομικές επενδύσεις, οι οποίες επιβαρύνουν σημαντικά τον κρατικό προϋπολογισμό. Παρά τις διακηρύξεις της τουρκικής κυβέρνησης για την ενίσχυση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, η πραγματικότητα είναι ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει περιορισμούς στη χρηματοδότηση του προγράμματος.

Επιπλέον, η τουρκική αμυντική βιομηχανία εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από ξένες εταιρείες για κρίσιμα εξαρτήματα, όπως οι κινητήρες, τα ηλεκτρονικά συστήματα και τα υλικά υψηλής τεχνολογίας.

Οι περιορισμοί στις εξαγωγές αμυντικού υλικού από χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γερμανία δημιουργούν πρόσθετες δυσκολίες στη διαθεσιμότητα των απαραίτητων τεχνολογιών.

Η πολιτική της Τουρκίας στον αμυντικό τομέα έχει οδηγήσει σε εντάσεις με σημαντικούς διεθνείς εταίρους, επηρεάζοντας αρνητικά το πρόγραμμα του KAAN.

Οι κυρώσεις για τους S400 έχουν επηρεάσει όχι μόνο το πρόγραμμα των F-16 και των F-35 για την Τουρκία αλλά και την ανάπτυξη του KAAN, καθώς πολλά από τα συστήματα που απαιτούνται για το νέο μαχητικό εξαρτώνται από αμερικανικές τεχνολογίες.

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ έχουν επιφυλάξεις για την αυξανόμενη στρατιωτική ανεξαρτησία της Τουρκίας και τις κινήσεις της στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο.

Γι’ αυτό τον λόγο, η Τουρκία αναζητά εναλλακτικούς εταίρους, όπως το Πακιστάν, η Μαλαισία και άλλες χώρες που ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη εγχώριων αμυντικών τεχνολογιών.

Το πρόγραμμα KAAN ενδέχεται να υποστεί σημαντικές καθυστερήσεις λόγω τεχνολογικών και οικονομικών εμποδίων. Ενδέχεται να προχωρήσει σε μικρότερη κλίμακα αρχικά, με περιορισμένο αριθμό αεροσκαφών για δοκιμές και επιχειρησιακή αξιολόγηση.

Το αν το KAAN θα καταφέρει να ανταγωνιστεί τα κορυφαία μαχητικά του κόσμου, παραμένει ερώτημα που θα απαντηθεί στα επόμενα χρόνια. Προς το παρόν πάντως οι Τούρκοι φαίνεται να είναι μάλλον μπερδεμένοι και με μεγάλες δυσκολίες στο να διατηρήσουν το χρονοδιάγραμμα που είχαν αρχικά με πρώτες παραδόσεις το 2028.