Το νέο διεθνές εμπορικό τοπίο μετά τους δασμούς Τραμπ στο χάλυβα και το αλουμίνιο

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ διέταξε την επιβολή δασμών 25% στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, κλιμακώνοντας τις προσπάθειές του να προστατεύσει πολιτικά σημαντικές βιομηχανίες των ΗΠΑ με εισφορές που πλήττουν ορισμένους από τους στενότερους συμμάχους της χώρας.

Οι δασμοί θα εφαρμοστούν ευρέως σε όλες τις αμερικανικές εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, συμπεριλαμβανομένων του Καναδά και του Μεξικού, μεταξύ των κορυφαίων ξένων προμηθευτών της χώρας για τα μέταλλα αυτά. Οι δασμοί, οι οποίοι περιλαμβάνουν επίσης τα τελικά μεταλλικά προϊόντα, αποσκοπούν στην πάταξη των προσπαθειών που, σύμφωνα με αξιωματούχους της κυβέρνησης, καταβάλλουν χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα για την παράκαμψη των υφιστάμενων δασμών.

Ο Τραμπ χαρακτήρισε την προσπάθεια αυτή ως μια προσπάθεια που θα βοηθήσει στην ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και θα φέρει περισσότερες θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ και προειδοποίησε ότι το ποσοστό των δασμών στα μέταλλα «μπορεί να αυξηθεί». Οι νέοι συντελεστές θα τεθούν σε ισχύ στις 12 Μαρτίου, στις 12:01 π.μ. ώρα Ουάσινγκτον, σύμφωνα με δύο διακηρύξεις που εξέδωσε ο Λευκός Οίκος χθες Δευτέρα (10.2.2025). «Ουσιαστικά, επιβάλλουμε δασμούς 25%, χωρίς εξαίρεση, σε όλο το αλουμίνιο και όλο τον χάλυβα και αυτό θα σημαίνει ότι πολλές επιχειρήσεις θα ανοίξουν στις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε ο Τραμπ, καθώς υπέγραφε τα μέτρα στο Οβάλ Γραφείο.

Αν και τα μέτρα που παρουσιάστηκαν χτες το βράδυ δεν περιλαμβάνουν εξαιρέσεις για τους εμπορικούς εταίρους -και οι Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι είναι επιφυλακτικοί για την παροχή οποιουδήποτε περιθωρίου- ο Τραμπ ανέφερε ότι μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο μιας διάκρισης για την Αυστραλία, αναγνωρίζοντας την εισαγωγή αεροσκαφών αμερικανικής κατασκευής από τη χώρα. Η μετασυναλλακτική κίνηση ήταν υποτονική στις μετοχές των μεγάλων αμερικανικών παραγωγών χάλυβα και αλουμινίου.

Η Alcoa, ο μεγαλύτερος αμερικανικός παραγωγός αλουμινίου, κέρδισε περίπου 1%, ενώ η Nucor, ο μεγαλύτερος αμερικανικός χαλυβουργός, σημείωσε άνοδο 0,5%. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για τις αμερικανικές μετοχές υποχώρησαν κατά 0,2% κατά τη διάρκεια των μεσημεριανών συναλλαγών στην Ασία σήμερα το πρωί (11.2.2025). Η κίνηση του Τραμπ έρχεται να προστεθεί στους νέους δασμούς 10% σε αγαθά από την Κίνα, στις εισφορές 25% στον Καναδά και το Μεξικό που βρίσκονται σε παύση, καθώς και στο σχέδιό του να επιβάλει αμοιβαίους δασμούς σε άλλα έθνη. Ο πρόεδρος επανέλαβε επίσης την απειλή του να επιβάλει ανταποδοτικούς δασμούς σε χώρες που έχουν εισφορές στις αμερικανικές εισαγωγές, λέγοντας ότι αυτές θα μπορούσαν να ανακοινωθούν τις επόμενες δύο ημέρες. Και είπε ότι η κυβέρνηση θα εξετάσει εισφορές σε αυτοκίνητα και ημιαγωγούς, καθώς και σε άλλους πιθανούς τομείς. 

Κλιμακούμενες τιμές

Οι δασμοί επί των μετάλλων που ενέκρινε ο πρόεδρος χθες είναι η πιο εκτεταμένη ενέργεια του Τραμπ για την αντιμετώπιση των εμπορικών ελλειμμάτων των ΗΠΑ και την αξιοποίηση του διεθνούς εμπορίου ως πηγή εσόδων. Ο Τραμπ ενέκρινε τους νέους δασμούς βάσει του τμήματος 232 του νόμου για την επέκταση του εμπορίου, το οποίο παρέχει στον πρόεδρο ευρεία εξουσία να επιβάλλει εμπορικούς περιορισμούς για λόγους εσωτερικής ασφάλειας.

Είναι η ίδια εξουσία που χρησιμοποίησε ο Τραμπ για να επιβάλει δασμούς στον χάλυβα και το αλουμίνιο το 2018, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του. Με τις διακηρύξεις του τη Δευτέρα, ουσιαστικά αναβιώνει και επεκτείνει αυτούς τους δασμούς. Οι ΗΠΑ είδαν μια έκρηξη στην απασχόληση στη μεταποίηση που τροφοδοτήθηκε από τις φορολογικές περικοπές του Τραμπ στις αρχές της προηγούμενης διακυβέρνησής του. Αλλά τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν αφότου εισήγαγε τους δασμούς χάλυβα και αλουμινίου τον Μάρτιο του 2018 και ξεκίνησε επίσης έναν εμπορικό πόλεμο κατά της Κίνας. Το 2019, το πρώτο πλήρες έτος μετά την έναρξη ισχύος των αρχικών δασμών χάλυβα και αλουμινίου του Τραμπ, οι ΗΠΑ έχασαν στην πραγματικότητα θέσεις εργασίας στη μεταποίηση και ο ευρύτερος εργοστασιακός τομέας εισήλθε σε ύφεση με τη βιομηχανική παραγωγή να μειώνεται. 

Ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης δήλωσε ότι η νέα δράση ήταν απαραίτητη επειδή οι εξαγωγείς χάλυβα και αλουμινίου έκαναν κατάχρηση των εξαιρέσεων στο πλαίσιο της προηγούμενης πολιτικής, γεγονός που έβλαψε τους αμερικανούς παραγωγούς. Η απόφαση του Τραμπ να συμπεριλάβει τα μεταγενέστερα τελικά προϊόντα είναι μια σημαντική κίνηση που θα έχει εκτεταμένες επιπτώσεις στις τιμές σε ένα τεράστιο τμήμα των αμερικανών καταναλωτών.

Ενώ οι δασμοί του Τραμπ για το 2018 επικεντρώθηκαν κυρίως στην ακατέργαστη χαλυβουργία και την πρωτογενή παραγωγή αλουμινίου, αυτοί οι νέοι δασμοί θα περιλαμβάνουν πράγματα όπως τα εξηλαστικά και οι πλάκες που μετατρέπονται σε προϊόντα προστιθέμενης αξίας που χρειάζονται σε όλα, από αυτοκίνητα μέχρι κουφώματα παραθύρων και ουρανοξύστες. Η κίνηση αυτή θα εκπληρώσει αυτό που επιδιώκουν εδώ και χρόνια οι πιο ακραίοι εμπορικοί προστατευτιστές. 

Οι αντίπαλοι στο εξωτερικό λένε ότι οι εκτεταμένοι δασμοί παραβιάζουν τους παγκόσμιους εμπορικούς κανόνες και προσβάλλουν τους συμμάχους των ΗΠΑ στο εξωτερικό. Και οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι οι δασμοί του Τραμπ κινδυνεύουν να αυξήσουν το κόστος για τα πάντα, από τα είδη παντοπωλείου μέχρι τη βενζίνη – δυνητικά υποδαυλίζοντας τις ίδιες τις πληθωριστικές πιέσεις που ο πρόεδρος προεκλογικά ήθελε να καταστείλει.

Οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης αντιτείνουν, ωστόσο, ότι οι εισφορές αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης οικονομικής στρατηγικής -συμπεριλαμβανομένων των εκτεταμένων φορολογικών περικοπών και της διευρυμένης εγχώριας παραγωγής ενέργειας- που θα συμβάλει στη συνολική μείωση του κόστους. Οι ΗΠΑ εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές αλουμινίου για την κάλυψη της εγχώριας ζήτησης, με πολλές από αυτές τις προμήθειες να προέρχονται από τον Καναδά, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Κίνα. Οι καθαρές εισαγωγές αλουμινίου έφτασαν σε ποσοστό άνω του 80% το 2023, σύμφωνα με τη Morgan Stanley. Αν και ο ξένος χάλυβας αντιπροσωπεύει μικρότερο μέρος της συνολικής κατανάλωσης, οι τομείς της αεροδιαστημικής, της αυτοκινητοβιομηχανίας και της ενέργειας βασίζονται σε εισαγόμενες ειδικές ποιότητες.