Κυκλάδες: Σχεδόν χίλιοι σεισμοί την ημέρα από τα τέλη Ιανουαρίου

Από τις 26 Ιανουαρίου έως και τις 8 Φεβρουαρίου 2025, το Εργαστήριο Σεισμολογίας (ΕΣ) του Πανεπιστημίου Αθηνών έχει εντοπίσει συνολικά στη ζώνη Σαντορίνης – Αμοργού πάνω από 12.800 σεισμούς. Ούτε λίγο, ούτε πολύ καταγράφονται σχεδόν χίλιες δονήσεις την ημέρα σε αυτή την περιοχή!

Σύμφωνα με τα στοιχεία καθημερινής ανάλυσης των σεισμικών δεδομένων από το Εργαστήριο Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ, την 9η Φεβρουαρίου 2025 καταγράφηκαν 102 σεισμοί, εκ των οποίων 14 με μεγέθη M≥4.0 και 2 με Μ≥4.5, ενώ ο μεγαλύτερος σεισμός σημειώθηκε στις 21:05:40 της ίδιας ημέρας και είχε μέγεθος Μ=5.0.

Aποτύπωση κατολισθήσεων

Η ερευνητική ομάδα του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ παρακολουθεί από την αρχή της εξελισσόμενης σεισμικής ακολουθίας τα συνοδά της φαινόμενα στο νησί της Σαντορίνης.

Οι γεωεπιστήμονες του ΕΚΠΑ έχουν συλλέξει δεδομένα και παρατηρήσεις, που τους επιτρέπουν να αποτυπώσουν το σύνολο των περιοχών που έχουν πληγεί μέχρι σήμερα από κατολισθητικά φαινόμενα και να ανανεώνουν τη χωρική τους κατανομή με νέα δεδομένα.

Οι θέσεις που έχουν εκδηλωθεί κατολισθήσεις εντοπίζονται όχι μόνο στα πρανή της καλδέρας, αλλά και εκτός αυτής. Πιο συγκεκριμένα:

1. στο νότιο παράκτιο τμήμα της Σαντορίνης, εξωτερικά της καλδέρας,

2. στο κεντροανατολικό τμήμα των πρανών της καλδέρας,

3. στο βόρειο τμήμα της νήσου.

Η πρώτη περιοχή περιλαμβάνει κατολισθήσεις που εκδηλώθηκαν:

• στο πρανές ανάντη της Κόκκινης Παραλίας και

• στα πρανή ανάντη της Παραλίας Βλυχάδα.

Η δεύτερη περιοχή περιέχει κατολισθήσεις που σημειώθηκαν:

• στα πρανή ανάντη του λιμένα του Αθηνιού,

• στα πρανή σε απόσταση 1,5 km βόρεια του λιμένα Αθηνιού (θέση Άκρα Αλωνάκι),

• στα πρανή ανάντη του παλαιού λιμένα Φηρών,

• σε πρανή κατάντη του Ημεροβίγλιου και

• στο πρανές της περιοχής Σκάρος στο Ημεροβίγλι

Η τρίτη περιοχή περιλαμβάνει τις κατολισθήσεις που εκδηλώθηκαν στην επαρχιακή οδό Φηρών-Οίας.

Κοινό χαρακτηριστικό όλων των θέσεων είναι η παρουσία πρανών με μεγάλες κλίσεις, ασταθών ηφαιστειακών υλικών καθώς και γεωυλικών από παλαιότερες κατολισθήσεις. Ομως, οι επιπτώσεις των καταγεγραμμένων κατολισθήσεων είναι διαφορετικές από θέση σε θέση.

Στην Κόκκινη Παραλία, λόγω της πτώσης βράχων αχωδών αυξήθηκε ο όγκος των συσσωρευμένων υλικών στη βάση της παραλίας.

Στην Παραλία Βλυχάδα, οι επιπτώσεις των κατολισθήσεων εκτείνονται σε μεγάλο μήκος της και έχουν περιορίσει το πλάτος της σε μεγάλο ποσοστό. Ωστόσο, λόγω της κυματικής δράσης και της λιθολογίας της, η παραλία αναμένεται με την πάροδο του χρόνου να επανέλθει.

Στα πρανή ανάντη του λιμένα του Αθηνιού, οι κατολισθήσεις είναι περιορισμένης έκτασης. Οι λιμενικές εγκαταστάσεις, ο χώρος αναμονής των επιβατών, οι επιχειρήσεις εστίασης, τα καταστήματα και ο υπαίθριος χώρος στάθμευσης, που αναπτύσσονται στην παράκτια ζώνη, δεν έχουν επηρεαστεί.

Στη θέση βόρεια του λιμένα του Αθηνιού, οι κατολισθήσεις εκδηλώθηκαν σε πρανές που αναπτύσσεται μακριά από στοιχεία του δομημένου περιβάλλοντος (κατοικίες, δίκτυα και υποδομές), ενώ τμήμα των ασταθών υλικών κατέληξε στη θάλασσα.

Πιο βόρεια, ανάντη του παλαιού λιμένα των Φηρών, στο Ημεροβίγλι και στο Σκάρο, τα καταγεγραμμένα φαινόμενα εκδηλώθηκαν σε πρανή κατάντη των κατοικημένων περιοχών (Φηρά, Ημεροβίγλι), που αναπτύσσονται στο φρύδι της καλδέρας. Ομοίως, με τον Αθηνιό, δεν σημειώθηκαν επιπτώσεις στο δομημένο περιβάλλον.

Στο βόρειο τμήμα της Σαντορίνης, κατά μήκος του οδικού δικτύου που οδηγεί από την Οία στα Φηρά, οι πτώσεις βράχων είχαν ως αποτέλεσμα η διέλευση των οχημάτων από την περιοχή να απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή.

Σύμφωνα με τους ειδικούς επιστημόνες, οι θέσεις αυτές θα πρέπει με προτεραιότητα να ερευνηθούν περαιτέρω, μετά την ολοκλήρωση της σεισμικής ακολουθίας, και να υποδεχτούν αποτελεσματικά δομικά μέτρα, κατάλληλα προσαρμοσμένα στο ηφαιστειακό τοπίο και στο απαράμιλλο φυσικό κάλλος του νησιού.

. . .