Live όλες οι εξελίξεις λεπτό προς λεπτό: Τι είναι το «Τεκτονικό Κέρας» της Ανύδρου – Τι αναφέρει η καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας για πιθανή ηφαιστειακή έκρηξη

Συνολάκης από Σαντορίνη: Απαραίτητοι οι παλιρροιογράφοι

Τους λόγους για τους οποίους είναι απαραίτητοι οι παλιρροιογράφοι στα νησιά μας αναφέρθηκε ο καθηγητής Φυσικών Καταστροφών Κώστας Συνολάκης ο οποίος βρέθηκε στην Σαντορίνη μαζί με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.

…

Ο ίδιος αποκάλυψε ότι «προετοιμάζεται ένας παλιρροιογράφος, δεν είναι κάτι που μπορεί να αγοράσει κανείς από κατάστημα. Θα έλθω την επόμενη εβδομάδα για να το εγκαταστήσουμε».

Απαντώντας στην ερώτηση αν έχει δημιουργηθεί νέος κρατήρας στο Κολούμπο είπε: «Είναι κάτι που χρειάζεται χιλιάδες χρόνια για να γίνει καινούργιος. Απλώς είπα ότι η δραστηριότητα να είναι γιατί μετακινούνται μαγματικά υγρά. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα γίνει ένας κρατήρας αύριο ή σε έξι μήνες. Οι απόγονοι μας σε 10.000 χρόνια μπορούν να δουν ένα νέο κρατήρα».

Ο ίδιος στη συνέχεια απέφυγε για το τι μεγέθους σεισμό πρέπει να περιμένουμε και αν μία δόνηση 6 Ρίχτερ είναι πιθανή απάντησε:

…

«Εγώ δεν λέω νούμερα γιατί δεν υπάρχει μια φυσική βάση. Αυτά κάθε μέρα μπορεί κανείς να τα αναγνωρίσει ανάλογα με τη σεισμικότητα. Εγώ δεν θα με ακούσετε όσο και να προσπαθήσετε να σας δώσω ένα συγκεκριμένο νούμερο γιατί πραγματικά δεν υπάρχει κάποια τεκμηριωμένη διαδικασία να βγάλει μια τέτοια δόνηση. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα συμβεί το ίδιο με το 1956».

«Έπρεπε να το είχαμε κοιτάξει. Μιλάω για παλιρροιογράφους. Το πρόβλημα δεν έχει να κάνει με την Ελλάδα, αλλά με όλη τη Μεσόγειο. Μα χρειάζονται παλιρροιογράφοι και στην περίπτωση που γίνει κάτι ακόμη και μικρό θα έχουμε μια στοχευμένη προειδοποίηση. Αν γίνει κάτι έτσι όπως είμαστε θα πρέπει αναπόφευκτα να εκκενώσουμε όλο το Αιγαίο», κατέληξε.

…

Σύσκεψη στο Υπουργείο Πολιτισμού για τις αρχαιότητες στη Σαντορίνη

Ευρεία σύσκεψη για την προστασία του πολιτιστικού αποθέματος των Κυκλάδων πραγματοποιήθηκε χθες, Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου, υπό την υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, λόγω της σεισμικής δραστηριότητας που καταγράφεται στη Σαντορίνη.

Όπως πληροφορεί ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, με την έναρξη του φαινομένου, η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, εφαρμόζοντας τις πάγιες οδηγίες για την αντιμετώπιση σεισμικής δραστηριότητας, έλαβε όλα τα αναγκαία προληπτικά μέτρα για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού.

Ειδικότερα, στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας και το Αρχαιολογικό Μουσείο τα εκθέματα έχουν αναδιαταχθεί σε χαμηλότερα ράφια, ενώ έχουν τοποθετηθεί προστατευτικά υλικά για να εξασφαλιστεί η ασφάλειά τους σε περίπτωση περαιτέρω έντασης του φαινομένου.

Ιδιαίτερη μέριμνα δόθηκε στα εκθέματα που φυλάσσονται σε γυάλινες προθήκες, στα μεγάλα αγγεία και στα γλυπτά, τα οποία προστατεύθηκαν καταλλήλως για να περιοριστεί ενδεχόμενος κίνδυνος.

Στον αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου τα εργαστήρια και οι αποθήκες είναι τακτοποιημένες και προστατευμένες, σύμφωνα με τις απαιτήσεις ασφαλείας. Αντίστοιχα μέτρα έχουν ληφθεί και για τα άλλα νησιά, στα οποία η σεισμική δραστηριότητα είναι αισθητή.

Χθες το πρωί κλιμάκιο του υπουργείου Πολιτισμού, υπό τον γγ Πολιτισμού, Γιώργο Διδασκάλου, πραγματοποίησε αυτοψία στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της Σαντορίνης, στο πλαίσιο των συνεχών ελέγχων λόγω της συνεχιζόμενης σεισμικής δραστηριότητας στην περιοχή.

Διαπιστώθηκε ότι τόσο τα εκθέματα όσο και οι υποδομές στο νησί, προς το παρόν, δεν έχουν υποστεί φθορές ή ζημιές.

Παράλληλα, το προσωπικό παραμένει σε διαρκή επιφυλακή για τη διασφάλιση της πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού και την άμεση αντίδραση σε οποιαδήποτε μελλοντική σεισμική δραστηριότητα.

Νέα δόνηση 4,0 βαθμών στην Αμοργό

Ακόμη μια δόνηση 4,0 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ σημειώθηκε στη θαλάσσια περιοχή 26 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Αμοργού στις 12:32 με εστιακό βάθος τα 11,8 χιλιόμετρα.

Νέα δόνηση 4,3 βαθμών στην Ανάφη

Σχετικά ισχυρή είναι η νέα δόνηση που σημειώθηκε 25 χιλιόμετρα βόρεια-βορειοδυτικά της Ανάφης, με ένταση τους 4,3 βαθμούς της κλίμακας ρίχτερ στις 12:30 και με εστιακό βάθος  τα 5 χιλιόμετρα

Η σεισμική δραστηριότητα στο ρήγμα μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού, συνεχίζει να είναι σε έξαρση δίνοντας σχεδόν κάθε δέκα λεπτά και από έναν νέο σεισμό.

Δείτε εδώ τη σεισμική δραστηριότητα των τελευταίων ωρών.

Εύη Νομικού: «Η περιοχή τεμαχίζεται σε πολλές μικρότερες ζώνες» – Γιώργος Βουγιουκαλάκης (ηφαιστειολόγος): «Έχουμε ξανά μία μικρής κλίμακας ηφαιστειακή διέγερση» – Ποια είναι τα ενεργά ηφαίστεια στην Ελλάδα

Εκτός των Αρχών, τη σεισμική δραστηριότητα παρακολουθούν συνεχώς και αρκετοί γεωλόγοι και ηφαιστειολόγοι.

Έντονη επίσης, είναι και η σεισμική δραστηριότητα γύρω από τα ενεργά ηφαίστεια της περιοχής όπως το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο, βορειοανατολικά της Σαντορίνης, με αλλεπάλληλες δονήσεις να καταγράφονται καθημερινά.

Για την ηφαιστειακή δραστηριότητα και για το αν υπάρχει κίνδυνος ηφαιστειακής έκρηξης μίλησαν η καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας Εύη Νομικού και ο ηφαιστειολόγος Γιώργος Βουγιουκαλάκης.

Η καθηγήτρια Γεωλoγικής Ωκεανογραφίας, Εύη Νομικού, σε δηλώσεις της στην ΕΡΤ, απαντώντας στις διάφορες φήμες περί ηφαιστειακής έκρηξης στην περιοχή  το διέψευσε λέγοντας ότι δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να δείχνουν ότι υπάρχει κίνδυνος έκρηξης του υποθαλάσσιου ηφαιστείου της Σαντορίνης συμπληρώνοντας ότι: «Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στο τι δηλώνουμε».

«Αναλύουμε συνεχώς με ξένους επιστήμονες όλα αυτά τα γεωφυσικά δεδομένα τα οποία έχουμε αποκτήσει από τον Δεκέμβριο του 2024 και πρέπει να συνδυάσουμε την ηφαιστειότητα με την τεκτονική».

Ερωτηθείσα σχετικά με την ενδεχόμενη δημιουργία ενός νέου ηφαιστείου στη Σαντορίνη απάντησε ότι απαιτείται ανάλυση στοιχείων.

Όσον αφορά τις σχετικές δηλώσεις Συνολάκη η κα. Νομικού του απέδωσε εύσημα επισημαίνοντας  ότι «είναι αυτός ο άνθρωπος που όλοι εμπιστευόμαστε για το παλιρροιακό κύμα».

Λέγοντας ότι και οι δύο ανήκουν στην «ίδια ομάδα» η καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας στοιχείων ανέφερε χαρακτηριστικά: «Έχουμε αναλύσει τα γεωφυσικά δεδομένα, τα οποία θα τα καταθέσουμε στην Επιτροπή. Πάντα πρέπει να μιλάμε με δεδομένα και στη θάλασσα γίνονται και ανασκαφικές αποστολές. Στη θαλάσσια έρευνα έχεις γεωφυσικά προφίλ, τα αναλύεις, τα συνδυάζεις με τα υπόλοιπα δεδομένα και βγάζεις ένα συμπέρασμα».

Όσον αφορά το στάδιο των υποθαλάσσιων ερευνών η κα Νομικού εξήγησε ότι οι καιρικές συνθήκες δεν τους ευνοούν. «Δεν μπορούμε να σηκώσουμε τους υποθαλάσσιους τομογράφους που τοποθετήσαμε πρόσφατα στην καλντέρα της Σαντορίνης. Περιμένουμε να πέσουν τα μποφόρ ώστε να αναλύσουμε τα νέα στοιχεία», ανέφερε, σημειώνοντας παράλληλα ότι η περιοχή παρουσιάζει υψηλή σεισμική δραστηριότητα λόγω της γεωλογικής της δομής.

Τεκτονικό Κέρας γύρω από την Άνυδρο

«Η σεισμική δραστηριότητα στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο, βορειοανατολικά της Σαντορίνης, παραμένει έντονη, με αλλεπάλληλες δονήσεις να καταγράφονται καθημερινά» είπε μεταξύ άλλων η καθηγήτρια σχολιάζοντας ταυτόχρονα τη σεισμική δραστηριότητα του τελευταίου 24ωρου. «Θέλω να πιστεύω ότι οι κάτοικοι κοιμήθηκαν πιο ήσυχα σε σχέση με τις προηγούμενες ημέρες», ανέφερε η κα Νομικού με αφορμή έναν ακόμη σεισμό.

Το ηφαιστειακό τόξο του Νοτίου Αιγαίου

Μιλώντας για τη σεισμική δραστηριότητα στην Άνυδρο (μια μικρή ακατοίκητη νησίδα των νοτιοανατολικών Κυκλάδων) το παρομοίασε ως ένα «τεκτονικό κέρας γύρω από την Άνυδρο», εξηγώντας ότι είναι μια περιοχή η οποία τεμαχίζεται από πολλές μικρότερες ζώνες και «γι’ αυτό ουσιαστικά έχουμε πάρα πολλούς μικρούς σεισμούς γιατί κάθε φορά ενεργοποιείται μια διαφορετική περιοχή».

Βραχονησίδα Άνυδρος

Αναφορικά με δηλώσεις για ενδεχόμενη ηφαιστειακή έκρηξη, η κα. Νομικού υπογράμμισε ότι δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να στηρίζουν ένα τέτοιο σενάριο. «Ας έρθουν να μας δείξουν τα δεδομένα όσοι το ισχυρίζονται. Μόνο μέσα από τη σύγκριση καταγραφών, όπως η διαφυγή αερίων και υγρών από τις υδροθερμικές καμινάδες, μπορούμε να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα για την ενεργοποίηση ενός ηφαιστείου», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η κ. Νομικού κάλεσε τους κατοίκους της Σαντορίνης να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους και να εμπιστεύονται την επιστημονική ενημέρωση. «Η σωστή πληροφόρηση είναι το καλύτερο που μπορούμε να προσφέρουμε στους ανθρώπους που ζουν εδώ», κατέληξε.

Ο «χάρτης» των ελληνικών ηφαιστείων: Τα ενεργά, το «επικίνδυνο» και τα σενάρια μιας έκρηξης

Ο ελλαδικός χώρος είναι γεμάτος από ηφαίστεια εξού και η νησιωτικότητά του. Βέβαια, τα πιο «καινούρια» από αυτά τα ηφαίστεια βρίσκονται στο λεγόμενο «ηφαιστειακό τόξο του Νοτίου Αιγαίου», το οποίο ξεκινάει από τον Σαρωνικό, περνάει από τη Μήλο και τη Σαντορίνη και καταλήγει στην Κω και τη Νίσυρο.

Τα ενεργά ηφαίστεια

Ηφαιστειακά, το «τόξο» του Νοτίου Αιγαίου ξεκίνησε πριν περίπου 4,5 εκ. χρόνια. Σε αυτό το τόξο, τα ενεργά ηφαίστεια, δηλαδή τα ηφαίστεια που έχουν δώσει τουλάχιστον μία έκρηξη τα τελευταία 10.000 χρόνια, είναι έξι:

H Καμένη Χώρα στα Μέθανα που εξερράγη το 240 π.χ.

Στη Μήλο, όπου έχουν καταγραφεί υδροθερμικές εκρήξεις και κάτω από τα πετρώματά της υπάρχει μάγμα.

Οι δύο Καμένες (η Παλαιά και η Νέα Καμένη) εντός της καλδέρας της Σαντορίνης, που έχουν καταγραφεί οκτώ εκρήξεις με τελευταία το 1950, αλλά και ένα ηφαίστειο έξω από την καλδέρα, το Κολούμπο που τελευταία φορά εξερράγη το 1650.

Στη Νίσυρο, που είχαμε μαγματικές εκρήξεις πριν 5.000-7.000 χρόνια και υδροθερμικές εκρήξεις με τελευταία το 1887.

Ο κ. Βουγιουκαλάκης διευκρινίζει ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε εν ενεργεία ηφαίστεια, δηλαδή ηφαίστεια που εκλύουν λάβα, όπως είναι το Στρόμπολι και η Αίτνα στην Ιταλία.

«Στην Ελλάδα έχουμε ηφαίστεια που θέλουν μεγάλο διάστημα για να συσσωρεύσουν ενέργεια και να παράξουν μάγμα. Έχουμε ηφαίστεια που “κοιμούνται” για μεγάλα χρονικά διαστήματα», λέει στο CNN Greece ο κ. Βουγιουκαλάκης.

Μεγάλη Καμένη

Οι Καμένες της Σαντορίνης

Το ηφαίστειο που προκαλεί τη μεγαλύτερη ανησυχία είναι αυτό στις Καμένες της Σαντορίνης.

Στο σημείο είναι τοποθετημένα πολυπαραμετρικά δίκτυα που καταγράφουν τη σεισμικότητα, την παραμόρφωση του εδάφους κ.α.

Το πλήρες δίκτυο λειτουργεί από το 1990, καταγράφοντας την πρώτη διέγερση του ηφαιστείου το διάστημα μεταξύ 2011-2012, διέγερση που «έκλεισε» τον Φεβρουάριο του 2012, με αρκετούς σεισμούς και μικρή παραμόρφωση του εδάφους.

Το πλήρες δίκτυο λειτουργεί από το 1990, καταγράφοντας την πρώτη διέγερση του ηφαιστείου το διάστημα μεταξύ 2011-2012, διέγερση που «έκλεισε» τον Φεβρουάριο του 2012, με αρκετούς σεισμούς και μικρή παραμόρφωση του εδάφους.

Η εξέλιξη του ηφαιστείου της Παλαιάς και Νέας Καμένης της Σαντορίνης.

«Τώρα, έχουμε ξανά μία μικρής κλίμακας ηφαιστειακή διέγερση που ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2024», μας λέει ο κ. Βουγιουκαλάκης.

«Δεν μπορούμε να προβλέψουμε αν το ηφαίστειο θα συμπεριφερθεί με τον ίδιο τρόπο, γι’ αυτό οφείλουμε να το παρακολουθούμε. Δεν μπορούμε να κάνουμε μία βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη, καθώς δεν υπάρχουν διαθέσιμα εργαλεία, αλλά μία μεσο-μακροπρόθεσμη πρόβλεψη μάς λέει ότι αν ενεργοποιηθεί το ηφαίστειο θα γνωρίζουμε τι είδους έκρηξη θα δώσει», προσθέτει.

Τι είδους έκρηξη θα είναι αυτή;

«Αν ενεργοποιηθούν οι Καμένες περιμένουμε μία ήπια ηφαιστειακή δραστηριότητα, αντίστοιχη εκείνης του 1925-1927», ξεκαθαρίζει ο κ. Βουγιουκαλάκης.

Είμαστε προετοιμασμένοι για μία πιθανή έκρηξη ηφαιστείου;

Στο ερώτημα αν είμαστε προετοιμασμένοι για μία πιθανή έκρηξη ηφαιστείου και ποιες θα είναι οι συνέπειες αυτής, ο ηφαιστειολόγος Γιώργος Βουγιουκαλάκης αναφέρεται στο σχέδιο ΤΑΛΩΣ της πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών από την εκδήλωση ηφαιστειακής δραστηριότητας στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης.

Η εξέλιξη της Σαντορίνης από την προηφαιστειακή φάση της μέχρι και την Ύστερη Εποχή του Χαλκού

«Οι συνέπειες μίας έκρηξης στη Σαντορίνη είναι διαχειρίσιμες. Το σχέδιο δεν προβλέπει εκκένωση του νησιού και μαζικές μετακινήσεις πολιτών. Μιλάμε για κλείσιμο του αεροδρομίου για κάποιο διάστημα, λόγω του ότι θα υπάρχει λεπτόκοκκη στάχτη στον αέρα και προειδοποίηση σε κατοίκους και τουρίστες να παρακολουθούν τις εκρήξεις από απόσταση», εξηγεί ο ηφαιστειολόγος Γιώργος Βουγιουκαλάκης.

Δείτε τι  είπαν στην τηλεόραση της «Ζούγκλας» ο καθηγητής Γεωλογίας των Σεισμών του ΑΠΘ, και Διευθυντής του Τομέα Τεκτονικής, Ιστορικής και εφαρμοσμένης Γεωλογίας, Αλέξανδρος Χατζηπέτρος και ο καθηγητής Πετρολογίας – Γεωχημείας του ΑΠΘ , Αντώνης Κορωναίος.