Ετοιμάζεται νέα Navtex στα διεθνή ύδατα για τη διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου

Τις έρευνες στα διεθνή ύδατα προς τα ανατολικά για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου με ένα δεύτερο γύρο Navtex, δείχνει αποφασισμένη να συνεχίσει η ελληνική κυβέρνηση, ενώ ταυτόχρονα προετοιμάζεται για τη διαχείριση επί του πεδίου της επόμενης πιθανής έντασης με την Τουρκία.

Σε αυτό το φόντο και με δεδομένο όσα διεμήνυσε προ ημερών ο κυβερνητικός εκπρόσωπος μετά και το τελευταίο τουρκικό «power game» ότι οι έρευνες θα συνεχιστούν κανονικά, διεξάγεται σήμερα η συνάντηση του Θ. Σκυλακάκη με τον Κύπριο ομόλογό του Γ. Παπαναστασίου, με τις δύο πλευρές να αναζητούν τη χρυσή τομή για τη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο σχήμα του μεγαλόπνοου έργου, ύψους 1,9 δισ. ευρώ.

Τέσσερις μήνες μετά τη διακρατική συμφωνία του Σεπτεμβρίου μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας -και σε μεγάλο βαθμό αυτή παραμένει ανενεργή. Το συγχρηματοδοτούμενο με ευρωπαϊκά κονδύλια έργο συνεχίζει να μην έχει διασφαλισμένο έσοδο και η Λευκωσία δεν έχει ακόμη περάσει νόμο στη Βουλή ότι θα επιδοτεί τους λογαριασμούς ρεύματος των κυπρίων καταναλωτών με συνολικά 125 εκατ. ευρώ, δηλαδή το ποσό που έχει εγκρίνει προς τον ΑΔΜΗΕ, φορέα υλοποίησης του project, για την περίοδο 2025-2029.

Ούτε και έχει υπάρξει πρόοδος ως προς τη μετοχική συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο έργο, με τη Λευκωσία να έχει θέσει μια σειρά από προαπαιτούμενα, στα οποία απαντά επιστολή του Θ. Σκυλακάκη, που παρέλαβε χθες ο κύπριος ομόλογός του και θα συζητηθεί προφανώς στη σημερινή τους συνάντηση.

Το κρίσιμο φυσικά τεστ θα παιχτεί στη θάλασσα, όπου μετά την ολοκλήρωση των εργασιών τους και εν αναμονή της νέας Navtex, που δεν έχει ακόμη εκδοθεί λόγω του κακού καιρού, τα δύο ιταλικά σκάφη, Ievoli Relume και NG Worker, επέστρεψαν στο λιμάνι του Ηρακλείου.

Στα 13,7 εκατ. τα κόστη από τις καθυστερήσεις

Η επιτάχυνση των ερευνών βυθού κρίνεται απαραίτητη τόσο επειδή η κυβέρνηση δείχνει αποφασισμένη να μην επηρεαστεί από τις τουρκικές προκλήσεις -«το έργο συνεχίζεται κανονικά χωρίς καμία πιθανότητα να γίνει κάτι διαφορετικό», είπε τη Δευτέρα ο Παύλος Μαρινάκης- αλλά και γιατί όσο καθυστερεί, τόσο θα τίθεται εν αμφιβόλω η σύμβαση ύψους 1,4 δισ. ευρώ για την κατασκευή του καλωδίου ανάμεσα στη γαλλική Nexans και τον ΑΔΜΗΕ.

Η γαλλική εταιρεία, που αντιλαμβανόμενη τη κατάσταση τηρεί στάση αναμονής, προφανώς δεν θα περιμένει για πάντα, καθώς είναι μια πολυεθνική που υπόκειται σε υποχρεώσεις και κανόνες συμμόρφωσης (compliance) και η κυβέρνηση δεν θα ήθελε προφανώς να καταπέσει η σύμβαση.

Το άλλο θέμα αφορά τα κόστη που έχουν δημιουργήσει οι καθυστερήσεις στις έρευνες για την πόντιση του καλωδίου και τα οποία έχουν σύμφωνα με τις πληροφορίες φτάσει αισίως στα 13,7 εκατ. ευρώ. Ποσό που σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, δεν πρέπει να επιβαρύνει τον ΑΔΜΗΕ, καθώς δεν είναι δική του ευθύνη η έκδοση των Navtex, επομένως αναζητά τον τρόπο με τον οποίο θα καλυφθεί η διαφορά.

Στο κράτος το «premium» του γεωπολιτικού ρίσκου

Στη διακρατική συμφωνία του Σεπτεμβρίου προβλεπόταν ότι σε περίπτωση ενδεχόμενης καθυστέρησης ή ματαίωσης του έργου οφειλόμενη σε εξωτερικούς παράγοντες εκτός της ευθύνης και της υπαιτιότητας του φορέα υλοποίησης ή των συμβαλλόμενων με αυτόν προμηθευτών και αναδόχων (γεωπολιτικό ρίσκο), το κόστος επιμερίζονται σε ποσοστό 50%-50% οι καταναλωτές των δύο χωρών, έναντι της αρχικής συμφωνίας 63% η Κύπρος, 37% η Ελλάδα.

Στη συνέχεια, με διάταξη που πέρασε η κυβέρνηση στη Βουλή, έγινε σαφές ότι θα είναι ο κρατικός προϋπολογισμός εκείνος που θα καλύψει την επιπλέον επιβάρυνση που θα προκύψει για τον Έλληνα καταναλωτή στο κακό σενάριο, όπου λόγω ανωτέρας βίας και γεωπολιτικού κινδύνου (δηλαδή του τουρκικού παράγοντα), μπλοκάρει η διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου. Το γεωπολιτικό δηλαδή «premium», μια αύξηση στους λογαριασμούς των καταναλωτών, μέσω των χρεώσεων χρήσης συστήματος, θα το καταβάλει ο κρατικός προϋπολογισμός, κατόπιν σχετικής εισήγησης της ΡΑΑΕΥ.

Σημειωτέον πάντως ότι η ελληνική πλευρά έχει αναλάβει τη συγκεκριμένη δέσμευση στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης με την κυπριακή και με αντάλλαγμα τη μετοχική συμμετοχή της Λευκωσίας στο έργο, η οποία ακόμη αγνοείται.

Η συνάντηση Σκυλακάκη – Παπαναστασίου

Σε αυτό το φόντο και με τον διεθνή παράγοντα (Ισραήλ, ΗΠΑ) να παρακολουθεί από κοντά τις τελευταίες εξελίξεις, διεξάγεται σήμερα η συνάντηση Σκυλακάκη – Παπαναστασίου ως προς τα προαπαιτούμενα που θέτει η Λευκωσία για να μπει μετοχικά στον Great Sea Interconnector (GSI).

Ο Κύπριος πάντως υπουργός, μιλώντας χθες στο περιθώριο του «14ου Athens Energy Summit», έστειλε μηνύματα αισιοδοξίας εκτιμώντας ότι «έχουν ωριμάσει τα πράγματα και ότι κατά τη σημερινή συνάντηση θα δούμε πρόοδο», αναδεικνύοντας παράλληλα τη σημασία της μετοχικής εισόδου διεθνούς εμβέλειας funds σε έργα με γεωπολιτικό ρίσκο.

«Οταν θέλεις να το διαχειριστείς, μαζεύεις επενδυτές με βαρύτητα, οι οποίοι είναι σε θέση να δημιουργήσουν συμμαχίες για να αντιμετωπιστεί το γεωπολιτικό. Είναι διαφορετική η βαρύτητα μέσα στο έργο ενός π.χ. αμερικανικού επενδυτικού ταμείου, έναντι ενός κυπριακού», είπε ο κ. Παπαναστασίου, δίχως ωστόσο να αναφερθεί στις πολλές ακόμη ρυθμιστικές εκκρεμότητες από κυπριακής πλευράς, όπως η απουσία ακόμη του εσόδου. Στοιχείο που λαμβάνουν υπόψη οι επενδυτές για να μπουν σε ένα έργο.

Στο δια ταύτα, η ελληνική στάση έναντι της αλλαγής της συμφωνίας παραχώρησης που ζητά η Λευκωσία, με άμεση μεταφορά των παγίων από τον Διαχειριστή στην εταιρεία του GSI, επικεντρώνεται στο σκεπτικό ότι αυτό θα γίνει μόνο όταν εκείνη ολοκληρώσει το due diligence και αποφασίσει να μπει μετοχικά στο έργο.

Απαξ και αυτό συμβεί, τότε θα ικανοποιηθεί και το κυπριακό αίτημα για μεταφορά των παγίων του έργου από τον ΑΔΜΗΕ στον GSI, ο οποίος ωστόσο θα πρέπει πρώτα να πιστοποιηθεί ως Διαχειριστής από την Κομισιόν, διαδικασία που θέλει χρόνο. Και για να πιστοποιηθεί από τις Βρυξέλλες, θα πρέπει πρώτα να ελεγχθεί ότι οι μέτοχοί του είναι συμβατοί με το Κοινοτικό Δίκαιο.

Αν για παράδειγμα η Λευκωσία αποφασίσει να μπει μετοχικά στο σχήμα, μέσω της ΑΗΚ (δηλαδή της κυπριακής ΔEΗ), αυτό συγκρούεται με το Κοινοτικό Δίκαιο, που απαγορεύει στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας να συμμετέχουν και στα δίκτυα. Αρα, αν αποφασίσει να κάνει το βήμα η Κύπρος, θα το κάνει με τον Διαχειριστή Μεταφοράς Συστήματος Κύπρου (ΔΜΣΚ).

Αν και μετά το περιστατικό της Δευτέρας στα βόρεια της Κρήτης είναι προφανές ποιος είναι ο «ελέφαντας στο δωμάτιο», εντούτοις όλα τα παραπάνω ζητήματα, στον βαθμό που τους αναλογεί, έχουν προφανώς τη σημασία τους, καθώς η διευθέτησή τους θα καταστήσει προφανώς πιο στέρεο και κυρίως βιώσιμο το όλο εγχείρημα, ειδικά σε μια φάση σαν αυτή, που η Αγκυρα το χρησιμοποιεί για να δοκιμάσει στο πεδίο τις αντοχές της Αθήνας.