Σαντορίνη: Κατολισθήσεις στη Βλυχάδα – Τέσσερις σεισμοί άνω των 4 Ρίχτερ σε 15 λεπτά- Σμηνοσειρά ή έρχεται μεγαλύτερος;

Την ώρα που η σεισμική δραστηριότητα συνεχίζεται με αμείωτη ένταση στην ευρύτερη περιοχή μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού (μέσα σε μόλις 15 λεπτά καταγράφηκαν τέσσερις δονήσεις άνω των 4 Ρίχτερ), βασικό αντικείμενο της διυπουργικής σύσκεψης που ολοκληρώθηκε το μεσημέρι της Τρίτης, δεν ήταν άλλο από την αντιμετώπιση ενός πιθανού μεγαλύτερου σεισμού, καθώς δεν είναι λίγοι οι επιστήμονες που προκρίνουν τον ερχομό μίας ισχυρότερης (άνω των 5, ίσως και 6 Ρίχτερ) δόνησης.

Με αμείωτο επίσης ρυθμό συνεχίζονται στη Σαντορίνη τόσο οι κατολισθήσεις (στην Καλντέρα και τη Βλυχάδα/βίντεο κάτω), όσο και το κύμα μαζικής φυγής από το νησία με πλοία και αεροπλάνα.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Γεωφυσικής, Κώστα Παπαζάχο, ο οποίος συμμετείχε στη σύσκεψη, πρόκειται για ρήγμα μικρότερο από εκείνο της Αμοργού, το οποίο, όπως εκτίμησε, ακόμη και αν διαρρηχθεί θα δώσει μικρότερης ισχύος σεισμούς από το ρήγμα που είχε «δώσει» τον καταστροφικό σεισμό του 1956.

Προάγγελος μεγάλου σεισμού;

Οπως και να έχει, εκτίμησή του είναι πως η σεισμική ακολουθία καταδεικνύει τον ερχομό ισχυρότερης δόνησης.

Κάνοντας λόγο για φαινόμενο πρωτόγνωρο για τα δεδομένα του ελληνικού χώρου, αφού δεν έχουμε έναν κύριο σεισμό, αλλά μία ακολουθία από πολλούς σεισμούς, ο κ. Παπαζάχος εξήγησε σε δηλώσεις του στο EPTnews ότι η περιοχή έχει διάφορα ενεργά ρήγματα και «τις επόμενες ημέρες θα μπορούμε να έχουμε πιο ξεκάθαρα ποιο ρήγμα έχει ενεργοποιηθεί»..

«Μέσα στην ακολουθία αυτή», εκτίμησε ο καθηγητής, «υπάρχει η πιθανότητα να γίνει κάποιος πιο ισχυρός σεισμός. Τα ρήγματα της περιοχής φιλοξενούν σεισμούς της τάξης των 6 Ρίχτερ ή και μεγαλύτερα. Μέχρι χθες δεν είχαμε σαφή εικόνα ποιο ρήγμα έχει ενεργοποιηθεί. Θα διαρκέσει για πολλές εβδομάδες η ακολουθία αυτή. Θα έχουμε 2-3 δύσκολες εβδομάδες, σε δυσκολότερες περιπτώσεις θα πάμε και σε μεγαλύτερο διάστημα», προειδοποίησε.

Οσον αφορά τα μέτρα που αποφασίστηκαν στη διυπουργική, επεσήμανε ότι ο σχεδιασμός έχει γίνει από το καλοκαίρι και μεταξύ άλλων περιλαμβάνει:

– τους χώρους καταφυγής του πληθυσμού

– τη μεταφορά των ατόμων με ειδικές ανάγκες

– το διαιτολόγια και τη σίτιση των ανθρώπων στην ύπαιθρο

ή σμηνοσειρά;

Από την πλευρά του, ο   διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, Θανάσης Γκανάς, εκτίμησε πως ενισχύεται το σενάριο της σμηνοσειράς, οπότε δεν θα έχουμε ισχυρότερο σεισμό.

«Η σεισμική δραστηριότητα έχει περιοριστεί στη νησίδα Ανυδρο», δήλωσε στο ΕΡΤNews o κ. Γκανάς,, επισημαίνοντας ότι τα μέχρι τώρα στοιχεία συγκλίνουν στο ενδεχόμενο σμηνοσειράς κάτι που σημαίνει πως αποφεύγουμε το ενδεχόμενο ενός μεγάλου σεισμού που θα συνοδεύεται από τσουνάμι.

Σύμφωνα με τον ίδιο η πυκνή σεισμική δραστηριότητα με σεισμούς της τάξης των 4,4-4,9 Ρίχτερ, «είναι καλό νέο», καθώς «ενισχύεται το σενάριο της σμηνοσειράς, δηλαδή δεν θα έχουμε ισχυρότερο σεισμό».

Αντίθετη γνώμη (όπως και ο κ. Παπαζάχος) εξέφρασε ο καθηγητής Σεισμολογίας Γεωφυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών, Ακης Τσελέντης, παρατηρώντας πως  η σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή δεν αποκλιμακώντας, αλλά αντίθετα εντείνει τους ρυθμούς της.

«Μόνο μέσα σε αυτές τις λίγες ημέρες του Φεβρουαρίου ξεπέρασαν τους 40 οι σεισμοί μεγαλύτεροι των 4R. Ο σεισμογόνος χώρος επεκτείνεται προς τα ΒΑ και είναι φανερό ότι το μεγάλο ρήγμα της Αμοργού που μας έδωσε το καταστροφικό σεισμό του 1956 έχει ενεργοποιηθεί», είναι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει ο κ. Τσελέντης που υπογραμμίζει:

«Η όλη δραστηριότητα έχει ξεκάθαρα τα χαρακτηριστικά ΠΡΟΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ακολουθίας και δυστυχώς όσο δε γίνεται ο κύριος σεισμός τόσο θα ΑΥΞΑΝΕΙ και το αναμενόμενο μέγεθος του.

Το χειρότερο σενάριο είναι να φτάσουμε τα μεγέθη του 1956 αλλά το πλέον πιθανό είναι να έχουμε σύντομα τον κυρίως σεισμό, (όχι όπως το Αρκαλοχώρι που είχαμε προσεισμική ακολουθίες 4 μηνών), οπότε θα μπούμε στη καθαρά μετασεισμική φάση ή οποία όμως θα διαρκέσει για αρκετούς μήνες μέχρι το καλοκαίρι».

Η σεισμική ακολουθία που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στις Κυκλάδες συνδέεται με ηφαιστειακή δραστηριότητα, υποστήριξε με τη σειρά του, ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πάτρας Αβραάμ Ζεληλίδης.

«Όπως βυθίζεται η Αφρική κάτω από την Ευρώπη σε ένα τόξο που περνάει νότια της Κρήτης, βυθιζόμενη η Αφρική σε ένα βάθος περίπου 80 χιλιομέτρων, αρχίζει και λιώνει το υλικό και έτσι δημιουργείται ένα αντίστοιχο τόξο, το ηφαιστειακό τόξο που πιάνει τα Μέθανα, την Μήλο, τη Νίσυρο φτάνει μέχρι το Σουσάκι. Αρα λοιπόν είναι γνωστό ότι τα ηφαίστεια είναι ενεργά. Έχουν να δώσουν πολύ καιρό εκρήξεις. Μόνο της Σαντορίνης είναι που λειτουργεί ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Τα υπόλοιπα δεν έχουν δώσει δραστηριότητες, αλλά εμείς θεωρούμε ότι το ηφαιστειακό τόξο είναι ενεργό και ανά πάσα στιγμή μπορούν να ενεργοποιηθούν και τα υπόλοιπα», ανέφερε ο καθηγητής σε δηλώσεις του στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8..

Στη θεωρία, η εξέλιξη ενός ηφαιστείου περνάει από διάφορα στάδια. Το στάδιο της ηρεμίας, το στάδιο της μικρής δραστηριότητας, της έντονης μέχρι να φθάσουμε στην έκρηξη, σημείωσε, ενώ και η διάρκεια του κάθε σταδίου δεν είναι σαφής.

«Καταγράφουμε αυτή τη σεισμική δραστηριότητα. Όταν δηλαδή δεν έχουμε καθόλου σεισμούς, όταν οι σεισμοί πληθαίνουν, αυξάνονται κλπ. Για μένα, θεωρώ ότι αυτή η σεισμική δραστηριότητα συνδέεται με την άνοδο της λάβας από κάτω προς τα πάνω. Θεωρώ ότι αυτή είναι η αιτία που έχουμε τέτοια έντονη σεισμική δραστηριότητα. Η αλήθεια είναι ότι παρακολουθώντας τη σεισμική ακολουθία φαίνεται ότι είμαστε κοντά, ή στο τελείωμα ή στην έκρηξη», έκρινε ο ίδιος.

Αυτό σημαίνει, συνέχισε ο κ. Ζεληλίδης ότι σιγά σιγά ανεβαίνοντας η λάβα, υπάρχουν αυτές οι διαρρήξεις, υπάρχουν οι σεισμοί.. Αλλά δεν είναι πάντα έτσι. Υπάρχουν πολλές φορές περιπτώσεις που αυτή η δραστηριότητα εκτονώνεται, αυτή η πίεση από κάτω προς τα πάνω και σταματάει. Εκτονώνεται επειδή η λάβα, όπως ανεβαίνει έχει μέσα της υδρατμούς, αέρια, είναι υπό πίεση και μέσα από τα σπασίματα αυτά αρχίζουν και βγαίνουν αυτά στην ατμόσφαιρα, οπότε εκτονώνεται/

«Επίσης έχει να κάνει με τη χημική σύσταση της λάβας. Η Σαντορίνη έχει δώσει διαφορετικού είδους εκρήξεις και ήρεμες και εκρηκτικές. Έχει να κάνει με το ιξώδες του μάγματος. Αν είναι πιο ελαφρύ, εάν είναι πιο συμπαγές, μπορεί να δώσει κάποιες ροές ήσυχες χωρίς να καταλάβουμε εκρήξεις, αλλά μπορεί να δώσεις και εκρήξεις. Άρα λοιπόν, επειδή δε ξέρουμε τη χημική σύσταση αυτή τη στιγμή, θεωρώ ότι δεν ξέρουμε και πώς θα συμπεριφερθεί. Αν θα εκτονωθεί και πώς θα εκτονωθεί. Το 2011 με μία μικρή έκρηξη δεν δημιούργησε προβλήματα. Πιθανά το μάγμα να ήταν βασαλτικής σύστασης, ήταν η ήρεμη ροή του και σταμάτησε. Δεν ξέρουμε τι θα έχει αυτό. (…) Δεν μπορείς να πάρεις στοιχεία από ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο που δεν βλέπεις τη λάβα για να πάρεις και να εκτιμήσεις τη χημική της σύσταση. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να βλέπεις τα αέρια που βγαίνουν επάνω και αν εκτονώνεται ή όχι. Γι’ αυτό έχουν στήσει έναν μηχανισμό παρακολούθησης της εξέλιξης. Αλλά είναι παρακολούθηση. Δηλαδή είναι προληπτικά τα μέτρα. Να πάει η ΕΜΑΚ, να αδειάσουν οι πισίνες, να προστατέψουν τον κόσμο. Το πώς θα εξελιχθεί αυτή η κατάσταση κανένας δεν το ξέρει», κατέληξε ο κ. Ζεληλίδης.

. . .