Πως η DeepSeek αποτελεί τον «πιλότο» της Κίνας για ένα ακόμα μεγαλύτερο χτύπημα στα αμερικανικά τσιπ

Η επιτυχία του νέου μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης της DeepSeek δείχνει πώς η Κίνα μπορεί τελικά να επιτύχει μια ακόμη μεγαλύτερη τεχνολογική επανάσταση μπροστά στους περιορισμούς των εξαγωγών των ΗΠΑ, δηλαδή να παράγει τα δικά της τσιπ αιχμής, σύμφωνα με ανάλυση του Bloomberg.

Καθώς οι ηγέτες της τεχνολογίας και οι πολιτικοί θαυμάζουν την προφανή ικανότητα της DeepSeek να κατασκευάσει ένα καινοτόμο μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης χωρίς να δαπανήσει σχεδόν όσο οι αντίπαλοι στις ΗΠΑ, μια εξέλιξη που αναστάτωσε τις αγορές την Δευτέρα (27.1.2025), το ερώτημα τώρα είναι πώς ακριβώς το κατάφερε η εταιρεία που ιδρύθηκε στη Χανγκζού – και τι σημαίνει αυτό για τις αμερικανικές προσπάθειες να παραμείνει μπροστά από την Κίνα στην κούρσα της τεχνολογίας.

Αν και πολλά παραμένουν ασαφή, όπως τα ακριβή τσιπ που χρησιμοποίησε η DeepSeek και αν έχει αρκετά διαθέσιμα για την περαιτέρω ανάπτυξη των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης της, η επιτυχία της αναδεικνύει ορισμένα από τα βασικά πλεονεκτήματα της Κίνας. Η χώρα διαθέτει μια βαθιά δεξαμενή μηχανικών λογισμικού με υψηλή εξειδίκευση, μια τεράστια εγχώρια αγορά και κυβερνητική υποστήριξη με τη μορφή επιδοτήσεων καθώς και χρηματοδότηση ερευνητικών ινστιτούτων. Έχει επίσης την επιτακτική ανάγκη να βρει έναν τρόπο να κάνει περισσότερα με λιγότερους πόρους.

«Η Κίνα έχει ένα προφανές πλεονέκτημα σε ταλέντα της πληροφορικής, τόσο από την άποψη του πλήθους όσο και από την άποψη του κόστους εργασίας», δήλωσε ο Λιου Ξου (Liu Xu), ερευνητής στο Ινστιτούτο Εθνικής Στρατηγικής του Πανεπιστημίου Tsinghua, το οποίο συμβάλλει στην αιχμή του δόρατος της κινεζικής προώθησης της τεχνητής νοημοσύνης. «Ο μεγαλύτερος πόρος για την Κίνα είναι η τεράστια ζήτηση της χώρας – ως ένα από τα πολυπληθέστερα έθνη του κόσμου και ως γιγαντιαίος κόμβος παραγωγής».

Από πολλές απόψεις, το DeepSeek είναι ένα παράδειγμα της Κίνας στα καλύτερά της. Από το WeChat της Tencent Holdings έως το TikTok της ByteDance, οι Κινέζοι προγραμματιστές έχουν δημιουργήσει παγκοσμίως κορυφαίες εφαρμογές για τους καταναλωτές, πρωτοπορώντας παράλληλα σε νέους τρόπους επικοινωνίας και ηλεκτρονικού εμπορίου. Το μοντέλο R1 της DeepSeek πρόκειται τώρα να αμφισβητήσει παρόμοια προϊόντα από την OpenAI, την Google της Alphabet και την Meta Platforms.

Η Κίνα, ωστόσο, εξακολουθεί να παίζει το παιχνίδι της προϊστορίας στον τομέα του υλικού – το κύριο αντικείμενο των αμερικανικών ελέγχων των εξαγωγών τα τελευταία χρόνια. Οι ΗΠΑ απαγόρευσαν στην Κίνα να αγοράζει τα πιο προηγμένα τσιπ τεχνητής νοημοσύνης της Nvidia και της Advanced Micro Devices. Έχουν επίσης εμποδίσει την κυβέρνηση του προέδρου Σι Τζινπίνγκ να αποκτήσει τις μηχανές ακραίας υπεριώδους λιθογραφίας (EUV) της ASML Holding, οι οποίες είναι απαραίτητες για την παραγωγή τσιπ υψηλής τεχνολογίας.

Ο Σι έχει διαθέσει δισεκατομμύρια δολάρια για να κάνει μια σημαντική ανακάλυψη στους προηγμένους ημιαγωγούς, στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειάς του Made in China 2025 να καταστήσει το έθνος ηγέτη στις αναδυόμενες τεχνολογίες. Έρευνες των Bloomberg Economics και Bloomberg Intelligence δείχνουν ότι η ευρύτερη προσπάθεια ήταν σε μεγάλο βαθμό επιτυχής, ωθώντας την κατασκευαστική ικανότητα της Κίνας σε ιστορικά ύψη, καθώς το έθνος γίνεται κυρίαρχο στην παραγωγή αγαθών όπως τα ηλεκτρικά οχήματα, οι μπαταρίες και τα ηλιακά πάνελ.

Παρόλο που κινεζικές εταιρείες όπως η Huawei Technologies έχουν σημειώσει πρόοδο στην παραγωγή τσιπ τεχνητής νοημοσύνης, μέχρι στιγμής τα εξαρτήματα αυτά είναι λιγότερο ισχυρά από αυτά που παράγει η Nvidia. Και η έλλειψη πρόσβασης σε υψηλής ποιότητας τσιπ, ιδίως μετά την αυστηροποίηση των εμπορικών ελέγχων από την κυβέρνηση Μπάιντεν, εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την ανάπτυξη της Κίνας.

Το 2023, η Huawei παρουσίασε ένα smartphone με τσιπ 7 νανομέτρων (nm) – κάτι που οι ΗΠΑ θεωρούσαν ανέφικτο για τις κινεζικές εταιρείες να κατασκευάσουν με λιγότερο προηγμένη τεχνολογία κατασκευής τσιπ. Ωστόσο, ενώ εκείνο το τηλέφωνο χαιρετίστηκε ως σημαντική ανακάλυψη -και προκάλεσε πατριωτικά μιμίδια (memes) στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς η κυκλοφορία του συνέπεσε με την επίσκεψη της τότε υπουργού Εμπορίου Τζίνα Ραϊμόντο στη χώρα- έκτοτε η εταιρεία έχει δυσκολευτεί να κάνει προόδους προς τα τσιπ των 5 νανομέτρων (nm), ενώ ανταγωνιστές όπως η Apple και η Samsung Electronics έχουν προχωρήσει ήδη σε επεξεργαστές 3 νανομέτρων (nm).

Παραμένει αβέβαιο αν η DeepSeek, η οποία κυκλοφόρησε το νέο της μοντέλο μόλις ορκίστηκε ο Ντόναλντ Τραμπ, θα είναι σε θέση να συνεχίσει να έχει πρόσβαση στα υψηλής ποιότητας τσιπ που οδήγησαν στο σημερινό της προϊόν. Ο Liang Wenfeng, ο 40χρονος ιδρυτής της εταιρείας, έχει αναφέρει τους αμερικανικούς ελέγχους των εξαγωγών ως εμπόδιο για τη μελλοντική ανάπτυξη της εταιρείας.

Τη Δευτέρα, ο πρόεδρος Τραμπ δήλωσε ότι η έκδοση R1 της DeepSeek «θα πρέπει να είναι μια κλήση αφύπνισης για τις βιομηχανίες μας ότι πρέπει να επικεντρωθούμε με λέιζερ στον ανταγωνισμό για να κερδίσουμε». Επίσης, εξήρε το μοντέλο ως «θετική εξέλιξη» που θα μπορούσε να επιτρέψει λιγότερο δαπανηρές εξελίξεις της τεχνητής νοημοσύνης σε όλους τους τομείς.

Ενώ η πρόοδος του DeepSeek είναι θετική για την οικονομική μετάβαση της Κίνας από την ιδιοκτησία προς τους κινητήριους μοχλούς ανάπτυξης της υψηλής τεχνολογίας, μπορεί επίσης να ωθήσει τους Αμερικανούς νομοθέτες να διπλασιάσουν τις προσπάθειές τους για να σταματήσουν το έθνος από το να αποκτήσει την πιο προηγμένη τεχνολογία. Οι ίδιες ανησυχίες για την ασφάλεια των δεδομένων που οδήγησαν τους νομοθέτες να αναλάβουν δράση κατά της TikTok μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε παρόμοια δράση κατά της DeepSeek.

Η Μισέλ Τζούντα (Michelle Giuda), διευθύνουσα σύμβουλος του Ινστιτούτου Krach για την τεχνολογική διπλωματία στο Purdue, δήλωσε στην τηλεόραση του Bloomberg ότι είναι απαραίτητο για τις ΗΠΑ να διατηρήσουν «μια πραγματικά ισχυρή άμυνα» με αυστηρότερους ελέγχους των εξαγωγών. Ταυτόχρονα, πρόσθεσε, οι ΗΠΑ πρέπει να καλύψουν τη διαφορά από την Κίνα στην παραγωγή ταλαντούχων μηχανικών, αν πρόκειται να παραμείνουν μπροστά στην κούρσα της τεχνολογίας.

Χρειάζονται μηχανικοί

«Αλλάζει το παιχνίδι με την έννοια ότι το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να διπλασιάσουμε τις αμερικανικές προσπάθειες για να κινηθούμε ταχύτερα, εξυπνότερα και ίσως φθηνότερα στον τρόπο με τον οποίο καινοτομούμε στην τεχνητή νοημοσύνη», είπε προσθέτοντας ότι η Κίνα αποφοίτησε το 2020 υπερδιπλάσιο αριθμό μηχανικών από τις ΗΠΑ. «Αν δεν έχουμε τους μηχανικούς για να κατασκευάσουμε και να σχεδιάσουμε τα κέντρα δεδομένων, για να σχεδιάσουμε πιο προηγμένη τεχνητή νοημοσύνη, δεν θα μπορέσουμε να γίνουμε η παγκόσμια πρωτεύουσα της τεχνητής νοημοσύνης».

Προς το παρόν, φαίνεται ότι η Κίνα παραμένει αρκετές γενιές πίσω στον εξοπλισμό παραγωγής τσιπ. Το Πεκίνο συμβούλεψε πρόσφατα τους οργανισμούς που συνδέονται με το κράτος να χρησιμοποιούν μια νέα αυτοσχέδια μηχανή λιθογραφίας με ανάλυση 65nm ή καλύτερη – πολύ μακριά από την ανάλυση των 8nm των καλύτερων μηχανών της ASML.

Παρόλα αυτά, η Κίνα δημοσίευσε πρόσφατα μια αίτηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας από την Shanghai Micro Electronics Equipment Group, γνωστή ως SMEE, για μια μηχανή λιθογραφίας EUV – η οποία, αν βγει στην αγορά, θα είναι η μόνη στον κόσμο που θα μπορεί να ανταγωνιστεί αυτές που παράγει η ASML.

Άλλες κινεζικές εταιρείες σημειώνουν επίσης πρόοδο παρά τους αμερικανικούς εξαγωγικούς ελέγχους. Η εταιρεία συμβούλων TechInsights με έδρα τον Καναδά δήλωσε σε νέα έρευνα ότι η εταιρεία κατασκευής τσιπ ChangXin Memory Technologies έχει επιδείξει προηγμένες τεχνικές κατασκευής που δεν είχαν παρατηρηθεί προηγουμένως στην κινεζική αγορά, ενώ η Yangtze Memory Technologies έχει επίσης γίνει πιο ανταγωνιστική έναντι των ηγετών του κλάδου.

Μετά την αποκάλυψη του DeepSeek, η Κίνα έδειξε ότι έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει να εκπλήσσει τον κόσμο με ακόμη μεγαλύτερες ανακαλύψεις.

«Μια ομάδα ταλαντούχων 22χρονων χωρίς πρόσβαση στα καλύτερα τσιπ του κόσμου, χωρίς πρόσβαση στα τσιπ της Nvidia, φαίνεται ότι δημιούργησαν κάτι που είναι ακόμη καλύτερο από ό,τι έχουν κάνει ακόμη και οι καλύτερες εταιρείες του δυτικού κόσμου», δήλωσε ο Τόνι Χέιμετ, ο επικεφαλής επιστήμονας της αυστραλιανής κυβέρνησης, στους δημοσιογράφους χθες στην Καμπέρα.

«Σας δείχνει πόσο ανατρεπτική μπορεί να είναι η τεχνολογία. Και πόσο γρήγορα μπορούν να συμβούν τα πράγματα», πρόσθεσε.