Επανένωση Γλυπτών Παρθενώνα- Στ. Φράι: «Όλοι καταλαβαίνουμε ότι ανήκουν εδώ, πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα»

«Συνήθως ξεκινώ οποιαδήποτε ομιλία σχετικά με τα Γλυπτά του Παρθενώνα λέγοντας ότι η Ελλάδα είναι υπέροχη, μια εντυπωσιακή χώρα, με εξαιρετική ιστορία … Σήμερα όμως θα ξεκινήσω λέγοντας πόσο πολύ αγαπώ τη χώρα μου, τον Σαίξπηρ, τον Ντίκενς, αγαπώ οτιδήποτε αφορά τη Βρετανία. Ωστόσο, είμαι ικανός να νιώσω και ντροπή εξαιτίας της χώρας μου και αυτό με κάνει δυστυχή». Με αυτά τα λόγια ο Sir Stephen Fry (Στίβεν Φράι), διακεκριμένος Βρετανός ηθοποιός, συγγραφέας, σκηνοθέτης, αλλά και γνωστός φιλέλληνας και υποστηρικτής της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, ξεκίνησε την ομιλία του το βράδυ της Τετάρτης στο αμφιθέατρο του Μουσείου Ακρόπολης, όπου παραβρέθηκε με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Odyssey», στο πλαίσιο εκδήλωσης «Συνομιλώντας με τον Stephen Fry» που πραγματοποίησε το υπουργείο Τουρισμού και ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού.

«Ναι είμαι περήφανος για τη Βρετανία, γιατί δώσαμε στον κόσμο τον Σαίξπηρ και αν θέλετε και τους Beatles, μεταξύ άλλων. Και είμαι περήφανος που διαδραματίζω τον δικό μου ρόλο μέσω τηλεόρασης, γράφω βιβλία, ανήκω σε έναν πολιτισμό ο οποίος έχει τεράστιο αποτύπωμα στον υπόλοιπο κόσμο. Επηρέασε τον κόσμο, όμως τον επηρέασε και αρνητικά και θεωρώ ότι είναι ανούσιο να νιώθεις περήφανος που είσαι Βρετανός/ή αν δεν παραδέχεσαι συγχρόνως και το αίσθημα ντροπής και αισχύνης που προκαλεί το τι κάναμε στον υπόλοιπο κόσμο. Όμως εδώ έχουμε ένα εξαιρετικό σύμβολο και όλα όσα χρωστάμε στην Ελλάδα τα αναγνωρίζουμε μέσω αυτού του συμβόλου. Και τώρα έχουμε την ευκαιρία να επανορθώσουμε και αυτό είναι το σημαντικό, Όλες οι λεπτομέρειες περί νομιμότητας, περί μη ύπαρξης φιρμανιού, ακόμα και αν υπήρχε το φιρμάνι, ακόμα και αν η Υψηλή Πύλη πούλησε τα Γλυπτά και πάλι δεν έχει νόημα αυτό γιατί είναι θέμα φυσικής δικαιοσύνης», τόνισε ο κ Φράι. Και συνέχισε:

…

«Όλοι καταλαβαίνουμε ότι τα Γλυπτά ανήκουν εδώ και πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Και εμείς θα έπρεπε να το κάνουμε αυτό ώστε να είμαστε περήφανοι για κάτι. Έχουμε την ευκαιρία να επιστρέψουμε αυτά τα ανεκτίμητα Γλυπτά στον τόπο που ανήκουν, σε αυτό το υπέροχο Μουσείο, στην πατρίδα τους. Και τότε θα υπάρξει ένα χαμόγελο παγκόσμιας εμβέλειας. Και τότε το ταξίδι θα έχει ολοκληρωθεί. Πολλοί είμαστε στη Βρετανία που πιστεύουμε ότι πρέπει να γίνει αυτό», τόνισε ο γνωστός φιλέλληνας, μέλος επίσης του Parthenon Project, που στη συνέχεια συνομίλησε με τον Έλληνα δημοσιογράφο της ΕΡΤ, Γιάννη Μούτσιο.

«Πραγματικά πιστεύω ότι τα Γλυπτά θα επιστρέψουν στην Ελλάδα … Όπως όλοι ξέρετε, τεράστια θέματα καθορίζονται από πολύ μικρά πράγματα. Από τα πιο σημαντικά πράγματα για εμάς είναι η υπερηφάνεια. Υπάρχει η ιδέα πως το Βρετανικό Μουσείο και η βρετανική κυβέρνηση θα ήταν ευτυχισμένοι τα Γλυπτά να επιστρέψουν στην Αθήνα με μια επισήμανση, μια ταμπέλα από κάτω, ότι βρίσκονται σε καθεστώς δανείου από το Βρετανικό Μουσείο. Βεβαίως η ελληνική κυβέρνηση και το Μουσείο Ακρόπολης θα το θεωρούσαν αυτό προσβλητικό. Γιατί δεν είναι αλήθεια, δεν είναι δάνειο. Πώς να το αποκαλέσουμε δάνειο; Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε αυτό το απλό θέμα σε επίπεδο μόνο μιας μικρής λέξης; Υπάρχουν κι άλλες λέξεις, για παράδειγμα συνεργασία ανάμεσα στα δυο μουσεία. Και αυτό θα μπορούσε να είναι η επισήμανση κάτω από τα έργα. Και φυσικά το Μουσείο Ακρόπολης είναι πρόθυμο να στείλει αντικείμενα στο Βρετανικό. Γιατί και τα δυο είναι εξαίρετα μουσεία», επεσήμανε μεταξύ άλλων ο Βρετανός καλλιτέχνης.

Όσο για το επιχείρημα περί αδειάσματος του Βρετανικού Μουσείου αν επιστρέψει τα Γλυπτά του Παρθενώνα, ο κ. Φράι απάντησε: «Εδώ θα πρέπει να σκεφτούμε, όπως πάντα, τι θα έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες, π.χ. ο Αριστοτέλης, η λογική. Πρόκειται για πλάνη, η επιστροφή των Γλυπτών δεν είναι κάτι που θα δώσει αντίστοιχη έκβαση και σε άλλες παρόμοιες υποθέσεις… Το Βρετανικό Μουσείο είναι τεράστιο, περισσότερο από το 90% των αντικειμένων που έχει δεν βρίσκονται σε δημόσια έκθεση, είναι στις αποθήκες. Είναι τόσα πολλά, άρα δεν είναι ότι θα αδειάσουν οι αίθουσές του. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Ακόμα και ο Έλγιν έκανε εκμαγεία για να τα έχει στο σπίτι του στη Σκοτία και υπάρχουν ακόμα. Σήμερα λοιπόν με την τρισδιάστατη τεχνολογία μπορείς να κάνεις εκμαγεία με την παραμικρή λεπτομέρεια, να είναι τέλεια και με τα υπέροχα χρώματα που είχαν στην αρχαιότητα να έχεις την εμπειρία του Παρθενώνα. Φορώντας ειδικά γυαλιά με 3d θέαση ο θεατής θα μπορεί να δει πώς ήταν ο Παρθενώνας, πώς ανεγέρθηκε, πώς κάποια τμήματά του αφαιρέθηκαν από τον Έλγιν και πώς επέστρεψαν… Δεν είμαι πολιτικός. Δεν ξέρω τι συμβαίνει πίσω από τις πόρτες που συζητούνται τα πράγματα. Θα πρέπει οι κατάλληλοι άνθρωποι να καθίσουν να συζητήσουν και να δουν πώς θα βρεθεί μια λύση. Θα πρέπει να βρεθούν τα κατάλληλα λόγια, οι κατάλληλες λέξεις, είναι τόσο απλό», υπογράμμισε μεταξύ άλλων ο σερ Στίβεν Φράι.

…

Όλγα Κεφαλογιάννη: «Η πολιτιστική μας κληρονομιά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον τουρισμό»

Πριν την παρουσίαση του κ. Φράι, χαιρετισμό απηύθυνε η υπουργός Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη.

Απευθυνόμενη στον Stephen Fry η υπουργός Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη ανέφερε: «Η υποστήριξή σας στο διαχρονικό αίτημα της Ελλάδας για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα δεν είναι απλώς μια φιλική χειρονομία. Είναι μια πράξη σεβασμού προς την ιστορία, την τέχνη και την πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας. Η αγάπη σας για την ελληνική μυθολογία αποτυπώνεται ξεκάθαρα στα έργα σας και ιδιαίτερα στο τελευταίο σας βιβλίο, την ‘‘Οδύσσεια”. Δεν πρόκειται απλώς για μια λογοτεχνική απόδοση του ομηρικού έπους, αλλά για μια σύγχρονη γέφυρα που ενώνει το παρελθόν με το παρόν, το μύθο με την πραγματικότητα».

Όπως σημείωσε η κυρία Κεφαλογιάννη τα Γλυπτά του Παρθενώνα εδώ και δύο αιώνες βρίσκονται μακριά από την πατρίδα τους, αλλά το ταξίδι της επιστροφής τους δεν έχει σταματήσει. Οι ελληνικές κυβερνήσεις διεκδικούν διαχρονικά την επανένωση αυτών των αριστουργημάτων και το 2021 η UNESCO τόνισε την ηθική και πολιτική διάσταση της επιστροφής τους, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό ορόσημο.

…

«Σήμερα, η διεθνής στήριξη προς την Ελλάδα γίνεται όλο και πιο ισχυρή. Το θραύσμα Fagan και η δωρεά γλυπτών από το Βατικανό αποδεικνύουν ότι η επανένωση δεν είναι απλώς ένα όνειρο, αλλά μια πραγματικότητα που μπορεί να επιτευχθεί. Η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Είναι ένα παγκόσμιο αίτημα δικαιοσύνης και σεβασμού προς την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά» τόνισε η υπουργός Τουρισμού.

Η κυρία Κεφαλογιάννη υπογράμμισε στην ομιλία της ότι η αποψινή εκδήλωση αποτελεί υπενθύμιση ότι ο πολιτισμός και ο πολιτιστικός τουρισμός είναι αλληλένδετοι. «Το υπουργείο Τουρισμού παίζει κεντρικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια. Η πολιτιστική μας κληρονομιά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον τουρισμό και αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Οι επισκέπτες που έρχονται στη χώρα μας δεν επιδιώκουν απλώς να δουν τα μνημεία μας, αλλά να βιώσουν την ιστορία, να περπατήσουν στα μονοπάτια της αρχαίας σοφίας και να αγγίξουν τις ρίζες του πολιτισμού».

Στο πλαίσιο αυτό, όπως είπε η κυρία Κεφαλογιάννη, το υπουργείο Τουρισμού, με στοχευμένες στρατηγικές, ενισχύει το πολιτιστικό αφήγημα της Ελλάδας και προωθεί δράσεις που αναδεικνύουν τη μοναδικότητα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Μέσω συνεργασιών με διεθνείς φορείς, την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και την ανάπτυξη βιώσιμων τουριστικών προγραμμάτων, η Ελλάδα καθιερώνεται ως κορυφαίος προορισμός για επισκέπτες που αναζητούν μια αυθεντική και εμπλουτισμένη εμπειρία. Την ίδια ώρα, το υπουργείο Τουρισμού δεσμεύεται να αναδείξει την Ελλάδα ως παγκόσμιο προορισμό πολιτιστικού τουρισμού, ενισχύοντας ακόμα περισσότερο, τις συνθήκες που επιτρέπουν στους επισκέπτες να βιώσουν την αυθεντικότητα του ελληνικού πολιτισμού. «Μέσα από στοχευμένες επενδύσεις σε υποδομές, προώθηση εμβληματικών πολιτιστικών διαδρομών και διασύνδεση ιστορικών χώρων, επιδιώκει να διαμορφώσει μια ολιστική εμπειρία για τον σύγχρονο ταξιδιώτη. Παράλληλα, ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, δημιουργώντας πρωτοποριακές δράσεις που προάγουν την ελληνική ταυτότητα και ενισχύουν τη βιωσιμότητα του τουριστικού μας προϊόντος. Σε αυτήν τη προσπάθεια, το Μουσείο της Ακρόπολης αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα αυτής της στρατηγικής. Δεν είναι απλώς ένας χώρος έκθεσης, αλλά ένας ζωντανός οργανισμός που αφηγείται την ιστορία της Ακρόπολης, εμπνέει και προσδοκά την επιστροφή των Γλυπτών που λείπουν» ανέφερε η υπουργός Τουρισμού.

Τέλος, υποστήριξε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να αποτελεί φάρο πολιτισμού και δημιουργίας, πόλο έλξης για ταξιδιώτες από κάθε γωνιά του κόσμου ενώ εξέφρασε τη βεβαιότητά της ότι «με τη στήριξη ανθρώπων όπως ο Sir Stephen Fry, μπορούμε να πετύχουμε τον στόχο μας: να υποδεχτούμε ανθρώπους με σεβασμό προς την πολιτιστική μας κληρονομιά, να μοιραστούμε τον πλούτο του ελληνικού πνεύματος και πάνω απ’ όλα, να επανενώσουμε τα Γλυπτά του Παρθενώνα με την πατρίδα τους».

Ευχαριστώντας τον Stephen Fry η κυρία Κεφαλογιάννη τόνισε: «Sir Fry, η συμβολή σας σε αυτήν την αποστολή είναι ανεκτίμητη. Η αγάπη σας για την Ελλάδα και την αρχαία της σοφία αποτυπώνεται σε κάθε σας λέξη, σε κάθε σας έργο. Σας ευχαριστώ θερμά και εύχομαι να συνεχίσετε να εμπνέετε με το έργο σας, συνδυάζοντας τη σοφία του παρελθόντος με το όραμα του μέλλοντος».

 Ν. Σταμπολίδης (Γεν. διευθυντής Μουσείου Ακρόπολης): «Ο Παρθενώνας τα ζητάει, η Ελλάδα τα ζητάει για την ανθρωπότητα»

Από τη μεριά του ο γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης έκανε μια ανασκόπηση του πώς ξεκίνησε η νεότερη διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα, από το 1982 έως τις μέρες μας. Επισήμανε δηλαδή τα πιο καίρια σημεία, όπως η επιστροφή του θραύσματος Fagan από το Παλέρμο τον Ιούνιο του 2022, που επανενώθηκε για πάντα δίνοντας το καλό παράδειγμα, η επιστροφή των θραυσμάτων από το Μουσείο του Βατικανού τον Μάρτιο του 2023 πάλι για πάντα, αλλά και η αποδοχή από την εκπρόσωπο της Τουρκίας στη διάσκεψη της UNESCO, τον Μάιο του 2024, ότι στα οθωμανικά αρχεία, εξαιρετικά ως προς τη σειρά που διατηρούν, δεν υπήρχε φιρμάνι για την αφαίρεση των Γλυπτών από τον Έλγιν.

«Εμείς προχωρούμε. Γιατί δουλειά του Μουσείου Ακρόπολης είναι να δίνει επιχειρήματα επιστημονικά σε αυτή την προσπάθεια», τόνισε ο γενικός διευθυντής του μουσείου που αναφέρθηκε μεταξύ πολλών άλλων και στη ζωφόρο του Παρθενώνα, «ένα εξαιρετικό αισθητικό και νοηματικό έργο, μοναδικό στη σύνθεσή του. Ποιο είναι το κρυφό νόημα αυτής της ζωφόρου; Για πρώτη φορά στην ιστορία των ιδεών της ανθρωπότητας, ο Περικλής, ο Φειδίας και το εργαστήριο του σκέφτονται, σχεδιάζουν και εκτελούν κάτι μοναδικό. Δηλαδή, ως τότε, όλα τα θέματα στους αρχαϊκούς και κλασικούς ναούς ήταν μυθολογικά. Εδώ τολμούν για πρώτη φορά να δώσουν στο μεγαλύτερο ναό της πόλης μια εικόνα σύγχρονη. Φανταστείτε να βάλουμε την παρέλαση της 25ης Μαρτίου στο ιερό μιας εκκλησίας σήμερα. Επειδή είχε αντιπολίτευση ο Περικλής τι έκανε; Στον σηκό του ναού, στο εσωτερικό του δηλαδή, τοποθετεί την εικόνα της δικής του περίκλειας δημοκρατίας, της αθηναϊκής δημοκρατίας που είναι η αρχή των δημοκρατιών όλου του σύγχρονου πολιτισμένου κόσμου, στα 12 μ. γιατί θεωρεί ότι αυτό το πολίτευμα δεν είναι μόνο για τα μάτια των ανθρώπων, αλλά κυρίως για τα μάτια των θεών. Αυτή είναι η διαφορά. Και φυσικά περιμένουμε από όλες τις δημοκρατίες του πολιτισμένου κόσμου να κάνουν το καθήκον τους επανενώνοντας τα μέλη ενός σώματος. Ο Παρθενώνας τα ζητάει. Δεν τα ζητάει μόνο η Ελλάδα. Η Ελλάδα τα ζητάει για την ανθρωπότητα», τόνισε ο Ν. Σταμπολίδης.

Όπως, δε, πληροφόρησε το Μουσείο Ακρόπολης συγκεντρώνει σπαράγματα «για να τους δείξουμε ότι ακόμα και αυτά αξίζουν τον κόπο. Κομμάτια που λείπουν και άλλα που συνενώνονται με πλάκες από τη θυσία των ζώων στα γενέθλια της Αθηνάς. Και αυτό που θα κάνουμε μέσα στο 2025 είναι όσα κομμάτια έχουμε μαζέψει στις αποθήκες να τα ξαναβάλουμε στη θέση τους και μάλιστα 10-15 εκ. πιο μπροστά. Ώστε να μην παραπονούνται οι φίλοι μας του Βρετανικού Μουσείου, όταν θα μας στείλουν αυτά που πρέπει να επανενωθούν, να ξέρουν ότι υπήρξαν και στο Βρετανικό Μουσείο».