«Τελειώνει το πάρτι» για την περίφημη clubbing σκηνή του Βερολίνου – Τι προβλήματα αντιμετωπίζει

Από τους ναούς της τέκνο μουσικής μέχρι τα ηδονιστικά καταφύγια, το γλέντι χωρίς όρια υπήρξε βασικό κομμάτι τους ψυχής του Βερολίνου τον τελευταίο αιώνα. Όμως η αύξηση των ενοικίων και ο ραγδαίος εξευγενισμός περιοχών του μπορεί σύντομα να βάλουν τέλος στο πάρτι.

Το Παρίσι έχει τη μόδα, η Κοπεγχάγη το ντιζάιν, το Βερολίνο τα κλαμπ. Από πολυήμερα ρέιβ σε πρώην καταφύγια του Ψυχρού Πολέμου μέχρι ηδονιστικές λέσχες όπου όλα επιτρέπονται – εκτός από τα smartphones –, η γερμανική πρωτεύουσα δείχνει στον κόσμο πώς να διασκεδάζει ήδη από τις παρακμιακές μέρες της Βαϊμάρης, πριν από έναν αιώνα.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Γερμανία πρόσθεσε την τέκνο σκηνή του Βερολίνου στο Εθνικό Μητρώο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς τον Μάρτιο του 2024. Ωστόσο τον περασμένο Νοέμβριο η Επιτροπή Κλαμπ (Clubcommission), μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των βερολινέζικων κλαμπ, δημοσίευσε μια έκθεση που προειδοποιούσε ότι τα μισά από τα περίπου 250 κλαμπ της πόλης κινδυνεύουν να κλείσουν μέσα στο 2025 λόγω της ραγδαίας αύξησης των ενοικίων, του εξευγενισμού και της αλλαγής των δημογραφικών στοιχείων – αριθμός διπλάσιος από αυτόν που είχε βγάλει έρευνα των ιδιοκτητών κλαμπ εννέα μήνες νωρίτερα.

Το Βερολίνο έλκει εδώ και καιρό τους ξένους και τους Γερμανούς τουρίστες χάρη στα φθηνότερα ενοίκια (σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες) και την ελευθερία των ηθών του. Η πόλη προωθεί ενεργά την κουλτούρα των κλαμπ για την οποία φημίζεται στους τουρίστες, αλλά πολλοί αναρωτιούνται αυτή η βασική ατραξιόν μπορεί σύντομα να εξαφανιστεί, επισημαίνει το BBC News.

Εξευγενισμός και άνοδος τιμών

Για την Emiko Gejic, εκπρόσωπο της Επιτροπής Κλαμπ, η οποία δημοσίευσε την έκθεση, ο λεγόμενος «θάνατος της κουλτούρας του Βερολίνου» δεν είναι κάτι καινούργιο. Ο εξευγενισμός και η εκδίωξη χώρων πολιτισμού μέσω της ανόδου των τιμών συμβαίνουν εδώ και χρόνια. Αυτό που είναι καινούργιο, λέει, είναι μια τέλεια καταιγίδα από πρόσθετους παράγοντες, όπως η παρατεταμένη οικονομική δυσπραγία από την πανδημία του Covid-19, ο πληθωρισμός, το αυξημένο λειτουργικό κόστος και η μείωση των επισκεπτών – όλα αυτά έχουν οδηγήσει ορισμένους ιδιοκτήτες κλαμπ να πετάξουν λευκή πετσέτα.

Το πιο πρόσφατο πολυδιαφημισμένο κλείσιμο είναι του κλαμπ Watergate στο Κρόιτσμπεργκ. Μετά από 22 χρόνια λειτουργίας, υπέκυψε στην αυξανόμενη οικονομική πίεση και έκλεισε την περασμένη παραμονή Πρωτοχρονιάς.

Ορισμένα κλαμπ αντιμετώπισαν μεμονωμένες προκλήσεις που επέβαλαν το κλείσιμό τους ή τουλάχιστον απείλησαν την ύπαρξή τους. Ο Gejic επισημαίνει το σχέδιο ανάπλασης της περιοχής Ρούμελσμπουργκ του Βερολίνου, το οποίο ανάγκασε το κλαμπ Rummels Bucht να κλείσει τον Σεπτέμβριο του 2020, για να δημιουργηθούν νέα διαμερίσματα και ένα ενυδρείο που θα ανοίξει τον Απρίλιο του 2026. Ενώ η σχεδιαζόμενη επέκταση του αυτοκινητόδρομου Α100 απειλεί κλαμπ όπως το Renate, το Else, το Neue Zukunft, το ://about blank, το Oxi και το Club Ost .

Οι παλιοί clubbers γερνάνε, οι νέοι έχουν άλλο στυλ

Η Ani Anca, επιχειρηματίας από τη Ρουμανία που έρχεται στο Βερολίνο για να διασκεδάσει στα κλαμπ του την τελευταία δεκαετία, θυμάται με νοσταλγία την πρώτη φορά που πήγε στο Sisyphos – έναν μεγάλο χώρο σε στιλ αποθήκης, λίγο πιο κάτω από το κλειστό πλέον Rummelsbucht.

«Το Sisyphos ήταν κάτι που δεν είχα βιώσει ποτέ. Ήταν Σάββατο βράδυ και γνώρισα ανθρώπους που ήταν εκεί από την Τετάρτη».

Ως πιστή θαυμάστρια της κλαμπ σκηνής του Βερολίνου, δεν εκπλήσσεται που έρχονται αλλαγές. «Νομίζω ότι υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί λόγοι για τους οποίους η κουλτούρα των κλαμπ του Βερολίνου παρακμάζει», λέει. «Πρώτα απ’ όλα, υπάρχει μια αλλαγή των γενεών. Η γενιά Ζ, που ήρθε μετά τους Millennials, έχει έναν πολύ πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Πολλοί από αυτούς δεν πίνουν, πόσο μάλλον δεν κάνουν χρήση άλλων ουσιών, που αποτελούσαν αναπόσπαστο μέρος της κουλτούρας των κλαμπ στο Βερολίνο».

Πράγματι, μια ξεχωριστή έκθεση της Επιτροπής Κλαμπ διαπίστωσε ότι η μέση εκτιμώμενη ηλικία των clubbers, σύμφωνα με τους ιδιοκτήτες των κλαμπ, ήταν τα 30 έτη. Μόνο το 9% ήταν μεταξύ 18-21 ετών. Και το 52% των κλαμπ ανέφεραν συνολική μείωση της προσέλευσης.

Αυτοί που δεν θέλουν να ξεκινήσουν τη βραδιά τους τους στις 2 το πρωί ή να κάνουν χρήση παράνομων ουσιών για να αντέξουν όλη τη νύχτα, είναι ακριβώς αυτοί στους οποίους στοχεύουν ο Tom Boerman και η Elena Kunze με το άνοιγμα του Electric Social. Το arcade bar που βρίσκεται δίπλα στην πάντα πολυσύχναστη Αλεξάντερπλατς, απευθύνεται σε νέους που προτιμούν να περάσουν μια χαλαρή βραδιά με μερικά παιχνίδια από το να περιμένουν στις περιβόητα μεγάλες ουρές που μπορεί να διαρκέσουν ώρες, με έναν πορτιέρη που μπορεί να απορρίψει κάποιον επειδή δεν του αρέσουν… τα vibes του.

«Πάντα θα είναι κλαμπούπολη»

Ο Boerman συμπάσχει με τους ιδιοκτήτες κλαμπ, αλλά πιστεύει ότι οι φόβοι ότι η κουλτούρα των κλαμπ θα πεθάνει στο Βερολίνο είναι υπερβολικοί.

«Υπάρχουν πολλοί μεταβαλλόμενοι παράγοντες που δρουν εναντίον της βιομηχανίας ψυχαγωγίας αυτή τη στιγμή και αυτές οι αλλαγές φέρνουν αβεβαιότητα», λέει. «Είναι φυσικό αυτό να προκαλεί άγχος και απαισιοδοξία, αλλά το Βερολίνο είναι μια κλαμπούπολη – πάντα θα υπάρχουν κλαμπ. Και αυτές οι προκλήσεις δεν αφορούν μόνο τα κλαμπ. Επηρεάζουν τα μπαρ, τα εστιατόρια και όλες τις άλλες μορφές διασκέδασης. Αν δεν θέλουμε μόνο κλαμπ στο Βερολίνο, πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να στηρίξουμε την ψυχαγωγία στο σύνολό της».

Τόσο ο Boerman όσο και η Kunze υποστηρίζουν ότι τα αυξανόμενα ενοίκια και οι αλλαγές που έχουν συντελεστεί μετά την πανδημία στη νυχτερινή διασκέδαση της πόλης έχουν αρχίσει να «χτυπούν» τα Για παράδειγμα, η Kunze υποστηρίζει ότι η εκτίναξη των τιμών της μπύρας στα ύψη αναγκάζει τους ανθρώπους να περιορίζονται σε ένα μόνο ποτό τη νύχτα. «Τα κλαμπ δεν μπορούν να επιβιώσουν με αυτό», λέει. «Ειδικά εκείνα που συνήθιζαν να πωλούν μπουκάλια αλκοόλ στα τραπέζια με την ώρα».

Ο Boerman τονίζει ότι τα κλαμπ δεν μπορούν πλέον να αποκτήσουν ή να διατηρήσουν πρώην εγκαταλελειμμένους χώρους, πληρώνοντας παράλληλα χαμηλά ενοίκια, κάτι που αποτελούσε επί μακρόν το κλειδί για την επιβίωσή τους. «Ποια άλλη επιχείρηση μπορεί να εγκατασταθεί σε ερειπωμένο ή εγκαταλελειμμένο ακίνητο στα περίχωρα της πόλης και να έχει ακόμα ουρές έξω από την πόρτα για 12 ώρες συνεχόμενα;» αναρωτιέται. Τούτου λεχθέντος, δεν πιστεύει ότι τα κλαμπ του Βερολίνου θα σβήσουν σύντομα. «Δεν θα είναι εύκολο, αλλά είμαι σίγουρος ότι τα κλαμπ θα προσαρμοστούν και θα βρουν έναν τρόπο να προχωρήσουν».