Πώς η Μόσχα βοηθάει το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά

Το Ιράν διεξάγει μυστικές διπλωματικές αποστολές στη Ρωσία για να ενισχύσει τις στρατιωτικές και αμυντικές του δυνατότητες, ενώ την ίδια ώρα συναντάται με τρεις ευρωπαϊκές χώρες στη Γενεύη για «να εξετάσει» το ενδεχόμενο μιας νέας συμφωνίας για το πυρηνικό του πρόγραμμα.

Ο Αλί Λαριτζανί, ανώτερος σύμβουλος του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, πηγαινοέρχεται στη Ρωσία με μυστικές πτήσεις και συναντά ανώτερους ρώσους αξιωματούχους, όπως πληροφορήθηκαν οι Times. Αυτά τα παρασκηνιακά ταξίδια αποσκοπούν στην απόκτηση ρωσικής βοήθειας για το πυρηνικό πρόγραμμα και τις δυνατότητες αεράμυνας του Ιράν.

Ο Λαριτζανί είναι πρώην πρόεδρος του ιρανικού Κοινοβουλίου, διαπραγματευτής για τα πυρηνικά και έμπιστος του καθεστώτος. Ως εκπρόσωπος του Χαμενεΐ βρίσκεται εξαιρετικά κοντά στο καθεστώς, ενώ φημολογείται πως είναι ιδιαίτερα ικανός στις διαπραγματεύσεις.

Στα τέλη του περασμένου έτους το καθεστώς τον έστειλε αρκετές φορές στη Δαμασκό και στη Βηρυτό, σε μια προσπάθεια να εδραιώσει τη φιλοϊρανική «αντίσταση» κατά του Ισραήλ, ιδίως μετά τη δολοφονία του Χασάν Νασράλα, του αρχηγού της Χεζμπολάχ, από τους Ισραηλινούς. Η τελευταία γραμμή άμυνας του Ιράν μετά την κατάρρευση των πληρεξουσίων του σε άλλες χώρες θεωρείται ότι είναι το πυρηνικό του πρόγραμμα.

Οι μυστικές πτήσεις του Λαριτζανί στη Μόσχα σηματοδοτούν την εμβάθυνση των ιρανο-ρωσικών σχέσεων, σημείωσαν οι Times. Η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ Τεχεράνης και Μόσχας έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για το Ιράν, το οποίο έχει χάσει έδαφος στη Μέση Ανατολή και αντιμετωπίζει αυξανόμενες οικονομικές δυσκολίες εξαιτίας των σκληρών Δυτικών κυρώσεων.

Οι ανανεωμένες συζητήσεις του Ιράν με την Ευρώπη σχετικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα έχουν ως στόχο να επαναφέρουν τη χώρα στην πολιτική σφαίρα, αλλά οι αποκαλύψεις για μυστικές συναντήσεις με τη Ρωσία εγείρουν ανησυχίες σχετικά με τις προθέσεις της Τεχεράνης.

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει ότι επιθυμεί νέα συμφωνία με το Ιράν, ισχυριζόμενος ότι επιδιώκει καλύτερες σχέσεις, αλλά έχει επίσης προειδοποιήσει πως η Τεχεράνη «δεν μπορεί να έχει πυρηνικό πρόγραμμα» και έχει απειλήσει με «τρομερές» συνέπειες για τις προσπάθειές της να αποκτήσει πυρηνικό οπλισμό. Σε περίπτωση που το Ιράν συνεχίσει το πρόγραμμά του, κινδυνεύει με προληπτικό χτύπημα από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, επισήμαναν οι Times.

Γιατί άλλαξε στάση η Μόσχα

Σύμφωνα με Δυτικές πηγές πληροφοριών, η Τεχεράνη αναζητά περαιτέρω βοήθεια από τη Ρωσία σε πυρηνικά θέματα και τεχνογνωσία, μετά από δεκαετίες συνεργασίας που περιλάμβανε την προμήθεια πυρηνικών καυσίμων στο Ιράν για έναν πυρηνικό αντιδραστήρα ισχύος 1.000 μεγαβάτ.

«Δεδομένου ότι εμβαθύνουν τη στρατηγική τους σχέση και ότι η Ρωσία εξαρτάται από το Ιράν για πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη, διάχυτη είναι η ανησυχία ότι η Μόσχα είναι έτοιμη να υπερβεί τις κόκκινες γραμμές που είχαν χαραχθεί στο παρελθόν για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα» δήλωσε στους Times Δυτική πηγή πληροφοριών.

Σύμφωνα με τον Γουίλιαμ Αλμπερκ, πρώην διευθυντή του ΝΑΤΟ για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων και συνεργάτη του Κέντρου Henry L Stimson στην Ουάσινγκτον, η Ρωσία ήταν μία από τις δυνάμεις που δεν ήθελε να δει το Ιράν να γίνεται πυρηνική δύναμη.

«Αλλά ίσως η Ρωσία πήρε την απόφαση, περίπου την εποχή που το Ιράν άρχισε να της στέλνει χιλιάδες μη επανδρωμένα αεροσκάφη για να τα χρησιμοποιήσει στην Ουκρανία, ότι τελικά δεν πειράζει αν αποκτήσει πυρηνικά η Τεχεράνη» δήλωσε.

Αν και το Ιράν δεν χρειάζεται βοήθεια για την κατασκευή βόμβας, «θα επωφεληθεί σίγουρα από τη μυστική συνεργασία με τη Ρωσία». Ακόμη και αν οι επισκέψεις ήταν σύντομες, οι ιρανοί εμπειρογνώμονες θα μπορούσαν να μάθουν πολλά στις ρωσικές εγκαταστάσεις, δήλωσε ο Αλμπερκ. «Θα μπορούσαν να στείλουν μερικούς ιρανούς επιστήμονες στο Αρζαμάς, στην Πένζα, σε οποιαδήποτε από τις ρωσικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Θα μάθαιναν πολλά μέσα σε 24 ώρες».

Πότε θα έχουν πυρηνική βόμβα οι Ιρανοί;

Θα χρειαζόταν όμως περισσότερος χρόνος για να κατασκευαστεί το πυρηνικό όπλο και να τοποθετηθεί σε έναν κατάλληλο πύραυλο, πχ. ένας βαλλιστικός. Οι ειδικοί κάνουν λόγο για διάστημα μερικών μηνών, έως περίπου έναν χρόνο.

Το Ιράν «θα μπορούσε να μάθει πώς να κατασκευάσει μια μικρότερη, πιο πολύπλοκη βόμβα. Ισως μια συσκευή μεγατόνων. Ή μια πυρηνική συσκευή που θα μπορεί να χωρέσει μέσα σε ένα βλήμα πυροβολικού» δήλωσε ο Αλμπερκ.

Για την κατασκευή ατομικού όπλου απαιτείται εμπλουτισμένο ουράνιο καθαρότητας 90% – αν και κάθε υλικό εμπλουτισμένο πάνω από 20% θεωρείται στρατιωτικού επιπέδου. Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA), το Ιράν έχει εμπλουτίσει ουράνιο σε ποσοστό 60%.

«Μετά την κατάρρευση της πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν, η Τεχεράνη έχει εμπλουτίσει 839,2 κιλά ουρανίου στο 20% και 182,3 κιλά στο 60%. Η μετάβαση από το 20% στο 100% είναι εύκολη. Βρίσκονται ένα βήμα μακριά από το υλικό κατασκευής βόμβας» δήλωσε ο Αλμπερκ.

Αν και το Ιράν αρνείται ότι θέλει πυρηνική βόμβα, η εκτίμηση της ΙΑΕΑ σημαίνει ότι ο χρόνος που απαιτείται για να παραχθεί αρκετό ουράνιο για χρήση σε όπλο ίσως είναι εβδομάδες ή ακόμα και ημέρες, εάν η Τεχεράνη εμπλουτίσει περαιτέρω το υλικό της.

Τι ζητά η Τεχεράνη από τους Ρώσους

Το Ιράν φέρεται επίσης να έχει ήδη αποκτήσει την τελευταία έκδοση του ρωσικού μαχητικού Sukhoi Su-35, καθώς προσπαθεί να αναβαθμίσει τις επιχειρησιακές δυνατότητες της πολεμικής αεροπορίας του, δήλωσαν Δυτικές πηγές πληροφοριών.

Η Τεχεράνη θέλει ακόμη να εγκαταστήσει εκ νέου τα συστήματα αεράμυνάς της, τα οποία καταστράφηκαν από το Ισραήλ κατά τη διάρκεια των δύο επιθέσεων πέρυσι. Είχε αγοράσει από τη Ρωσία τα συστήματα αεράμυνας S-300.

Το Ιράν έχει επίσης ζητήσει υλικοτεχνική βοήθεια, χρησιμοποιώντας την εκτεταμένη παρουσία της Ρωσίας στην περιοχή, για να επανεξοπλίσει τη Χεζμπολάχ, της οποίας η ηγεσία και το οπλοστάσιο έχουν εξουδετερωθεί σε μεγάλο βαθμό από το Ισραήλ κατά τους τελευταίους μήνες.

Η Ρωσία και η Χεζμπολάχ είχαν συμμαχήσει με το καθεστώς Ασαντ στη Συρία κατά της αντιπολίτευσης, η οποία έχει πλέον καταλάβει τη χώρα. Στο παρελθόν συνεργάστηκαν για να διατηρήσουν την εξουσία του Ασαντ και να χρησιμοποιήσουν τα παράνομα οικονομικά δίκτυα της Χεζμπολάχ ώστε να αποφύγουν τις κυρώσεις.

Φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν από τον ισραηλινό στρατό τον Δεκέμβριο έδειξαν την έκταση του ρωσικού οπλισμού που ανήκε αρχικά στον συριακό στρατό και στη συνέχεια πέρασε στην κατοχή της Χεζμπολάχ.

Σύμφωνα με τους Times, ο Λαριτζανί, ο οποίος έχει διατελέσει αξιωματικός των Φρουρών της Επανάστασης, πήγε στη Μόσχα για να συζητήσει την παράδοση μη επανδρωμένων αεροσκαφών και πυραύλων για χρήση στην Ουκρανία, ένα εμπόριο όπλων που το Ιράν αρνείται, παρά τις αποδείξεις για ευρεία χρήση ιρανικών drones Sahed στον πόλεμο.

Τον Νοέμβριο οι Times ανέφεραν ότι ένα φορτίο 100 πυραύλων συσκευασμένων σε 25 εμπορευματοκιβώτια εστάλη από το λιμάνι Αμιραμπάντ στο βόρειο Ιράν μέσω της Κασπίας Θάλασσας.

Η μεταφορά πυραύλων από αέρος οδήγησε επίσης σε νέες κυρώσεις κατά του Ιράν από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, μεταξύ άλλων και κατά της εθνικής αεροπορικής εταιρείας του, της Iran Air, η οποία μετέφερε εκατοντάδες βαλλιστικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς στη Ρωσία.

Οι πτήσεις του Λαριτζανί πραγματοποιήθηκαν μυστικά επειδή και οι δύο χώρες θέλουν να αποφύγουν περαιτέρω Δυτικές κυρώσεις, καθώς ήδη αναγκάζονται να πωλούν το πετρέλαιό τους σε μειωμένες τιμές. Το Ιράν χρειάζεται απεγνωσμένα ανακούφιση από τις κυρώσεις, με την οικονομία του να έχει καταστραφεί και το νόμισμά του να έχει χάσει μεγάλο μέρος της αξίας του σε σχέση με το δολάριο.

Στο μεταξύ, ο ιρανός πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν έχει προγραμματίσει να ταξιδέψει στη Ρωσία στις 17 Ιανουαρίου για να υπογράψει συμφωνίες συνεργασίας, ενώ ρώσοι αξιωματούχοι επισκέφθηκαν την Τεχεράνη στα τέλη Δεκεμβρίου.

. . .