Ο Τραμπ θα γκρεμίσει 80 έτη εξωτερικής πολιτικής

Ο Ντόναλντ Τραμπ ξέρει καλά να κτίζει, αλλά ακόμα καλύτερα ξέρει να γκρεμίζει, συχνά με δυναμίτη, παλιά οικοδομήματα, για να φτιάξει πολυώροφα και πολυτελή δικά του κτίρια. Αυτά άλλωστε ταιριάζουν με το εγώ του που, ως γνωστόν, είναι τεράστιο και πολλές φορές ασυγκράτητο.

Τώρα όμως δεν περιμένουμε κάποιο νέο πύργο του Τραμπ στη Νέα Υόρκη ή στο Ατλάντικ Σίτι, αλλά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο. Αμέσως μετά την ορκωμοσία του, τη Δευτέρα 20 Ιανουαρίου… Τώρα «έρχονται τα πάνω κάτω σε ό,τι αφορά την προσέγγιση της υπερδύναμης απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο» σημειώνει σε ανάλυσή του ο Economist.

«Οι επικριτές του Τραμπ τον έχουν συχνά κατηγορήσει για καραγκιοζιλίκια (buffoonery) και απομονωτισμό. Ωστόσο, ακόμη και πριν αναλάβει τα καθήκοντά του στις 20 Ιανουαρίου, έχει δείξει πόσο πολύ αυτά τα λόγια υπολείπονται των όσων είναι πιθανό να φέρει η δεύτερη θητεία του» προειδοποιεί η βρετανική επιθεώρηση.

Καθώς ζυγώνει η ορκωμοσία του, ο Τραμπ ήδη έχει συμβάλει σε έναν βαθμό στην εξασφάλιση της κατάπαυσης του πυρός και της συμφωνίας για τους ομήρους στη Γάζα, και φυσικά προσπάθησε μέσω social media να αποδώσει όλα τα εύσημα στον εαυτό του – αντί στην κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία έπαιξε τον βασικό ρόλο σε αυτή την εξέλιξη.

Παράλληλα, ο Τραμπ διεκδίκησε τον έλεγχο της Γροιλανδίας, με τα ορυκτά της και τη στρατηγική της θέση στην Αρκτική. Η δεύτερη θητεία του θα αντικαταστήσει, κατά τον Economist, ένα όραμα εξωτερικής πολιτικής που κυριαρχεί στις ΗΠΑ από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επί δεκαετίες οι αμερικανοί ηγέτες υποστήριζαν ότι η δύναμή τους συνοδεύεται από την ευθύνη να είναι ο απαραίτητος υπερασπιστής ενός κόσμου που γίνεται πιο σταθερός και φιλικός για τη δημοκρατία, τα σταθερά σύνορα και τις οικουμενικές αξίες. Ο Τραμπ θέλει όμως να εγκαταλείψει αυτές τις αξίες και θα επικεντρωθεί στη συσσώρευση και στην εκμετάλλευση της εξουσίας.

Η προσέγγισή του θα δοκιμαστεί και θα καθοριστεί σε τρεις συγκρούσεις: στη Μέση Ανατολή (όπου, βεβαίως, δεν τελειώνουν όλα με την ανακωχή), στην Ουκρανία και στον Ψυχρό Πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας. Εκεί θα δοκιμαστεί η καιροσκοπική χρήση της επιρροής του και η πεποίθηση του Τραμπ ότι η ισχύς από μόνη της φέρνει ειρήνη.

Σύμφωνα με το βρετανικό περιοδικό, οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι συμφώνησαν τελικά σε μια συμφωνία για τη Γάζα επειδή τους έδωσε μια προθεσμία, απειλώντας ότι μόλις ορκιστεί «θα ανοίξουν οι πύλες της κολάσεως» αν αποτύχουν να τα βρουν. Θα πρέπει όμως να συνεχίσει να τους πιέζει αν θέλει η συμφωνία να προχωρήσει στις επόμενες φάσεις της.

Σε αντίθεση με τους περισσότερους ειρηνοποιούς, ο Τραμπ δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τη βασανισμένη ιστορία της Μέσης Ανατολής. Οι συμφωνίες του Αβραάμ, που υπογράφηκαν κατά την πρώτη θητεία του, υποδηλώνουν ότι θα χρησιμοποιήσει την απελευθέρωση των ομήρων για να προωθήσει μια συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, την οποία θεωρεί ως τον κατάλληλο δρόμο προς την ευημερία, «και ένα Νόμπελ Ειρήνης», σχολιάζει η βρετανική επιθεώρηση.

Οι σύμμαχοι του Ιράν έχουν συντριβεί στη Γάζα, στον Λίβανο και στη Συρία. Ωστόσο η δοκιμασία στον δρόμο προς την ειρήνη θα είναι σκληρή στη Μέση Ανατολή. Ξανά και ξανά οι εξτρεμιστές, τόσο στην ισραηλινή όσο και στην παλαιστινιακή πλευρά, θα θέτουν βέτο στα ειρηνευτικά σχέδια χρησιμοποιώντας τη βία.

Σύμφωνα με τον Economist, η ισραηλινή Δεξιά θέλει να προσαρτήσει παλαιστινιακή γη. Το Ιράν ακροβατεί μεταξύ της εμπλοκής με την Αμερική και της επιτάχυνσης των προσπαθειών για τη δημιουργία πυρηνικής βόμβας. Τι θα συμβεί αν οι ζηλωτές και οι μουλάδες μπουν στον δρόμο του Τραμπ; Η απάντησή του, σύμφωνα με το περιοδικό, θα είναι να αυξήσει την πίεση χρησιμοποιώντας κυρώσεις ή την απειλή βίας. Είτε και να αποχωρήσει.

Αυτές είναι οι επιλογές που αντιμετωπίζει και στην Ουκρανία, όπου έχει δεσμευθεί να σταματήσει τις μάχες. «Επειδή έχει μεγαλύτερη επιρροή απέναντι στους συμμάχους των ΗΠΑ από ό,τι απέναντι στον Βλαντίμιρ Πούτιν, ο ευκολότερος δρόμος είναι να αποχωρήσει, τερματίζοντας την υποστήριξη, εξαναγκάζοντας έτσι το Κίεβο σε παραχωρήσεις – ειδικά αν, όπως φοβούνται οι επικριτές του, κολακεύεται όταν ο Πούτιν τον αντιμετωπίζει όπως φέρεται ένα ισχυρό αρσενικό (alpha male) προς ένα άλλο» σχολιάζει με ισχυρή δόση ειρωνείας το βρετανικό περιοδικό.

Η εγκατάλειψη, ωστόσο, της Ουκρανίας θα προκαλούσε συγκρίσεις με τον Μπάιντεν και την άτυχη αποχώρησή του από το Αφγανιστάν, και η Κίνα θα μπορούσε να συμπεράνει ότι είναι αδύναμος. Ο Economist εκτιμά ακόμη ότι ο Τραμπ μπορεί να αποφασίσει ότι το να θεωρείται έτοιμος να υποστηρίξει την Ουκρανία θα ενισχύσει τη διαπραγματευτική ισχύ του απέναντι στον Πούτιν.

«Η καιροσκοπική χρήση της εξουσίας φέρνει ενίοτε κάποια οφέλη. Ο Τραμπ θα συνεχίσει να πιέζει τα μέλη του ΝΑΤΟ να ξοδεύουν περισσότερα για την άμυνά τους έναντι της Ρωσίας, πράγμα που είναι καλό. Αλλά έχει και κόστος. Το ΝΑΤΟ πιθανότατα θα επιβιώσει από τις απειλές του Τραμπ περί αποχώρησης των ΗΠΑ (αν δεν υλοποιηθούν), ωστόσο οι συμμαχίες ευδοκιμούν πάνω στην εμπιστοσύνη» τονίζει ο Economist.  Και όταν η χρήση της εξουσίας δεν συνδέεται με αξίες, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι το χάος σε παγκόσμια κλίμακα.

Ο Economist σημειώνει πολύ καθαρά ότι «ο Τραμπ είναι ακατάλληλος, δεν μπορεί να διαχωρίσει τα δικά του συμφέροντα από τα συμφέροντα της χώρας του, ειδικά αν διακυβεύονται τα χρήματα του ίδιου και των συνεργατών του, όπως τα χρήματα του Ελον Μασκ στην Κίνα». Κινούμενος μακριά από τις αξίες που χαρακτήριζαν τη μεταπολεμική Αμερική, ο Τραμπ θα απεμπολήσει τη μεγαλύτερη υπεραξία και ισχύ των ΗΠΑ, την οποία δεν διαθέτουν οι αυταρχικοί αντίπαλοί του σε Μόσχα και Πεκίνο.

. . .