Σε επίπεδα ρεκόρ θα φτάσει η παραγωγή ηλεκτρισμού από πυρηνική ενέργεια το 2025

Η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από την πυρηνική θα φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ το 2025 και θα αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 10% της παγκόσμιας παραγωγής, αλλά το γεωγραφικό της κέντρο μετατοπίζεται προς την Κίνα εις βάρος χωρών που παράγουν από παλιά πυρηνική ενέργεια, όπως οι ΗΠΑ ή η Γαλλία, ανακοίνωσε σήμερα (16.1.2025) ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ).

Παγκοσμίως δημιουργούνται με την κατασκευή νέων πυρηνικών εγκαταστάσεων δυνατότητες παραγωγής άνω των 70 γιγαβάτ (GW), ποσότητα που αντιπροσωπεύει ένα από τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 30 ετών, αναφέρει ο ΙΕΑ σε έκθεσή του που τιτλοφορείται: «Ο δρόμος προς μια νέα εποχή για την πυρηνική ενέργεια».

Ο διεθνής οργανισμός σημειώνει ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνική, η οποία έχει το πλεονέκτημα ότι είναι «σταθερή και ευέλικτη», αυξήθηκε στα 2.742 τεραβάτ την ώρα (TWh) το 2023 και αναμένεται ότι είχε ανέλθει στα 2.843 τεραβάτ την ώρα (TWh) το 2024. Για το 2025, αναμένεται να φτάσει περίπου τα 2.900 TWh.

Η άνοδος αυτή οφείλεται στην αύξηση των χρήσεων ηλεκτρικής ενέργειας, από τη βιομηχανία και τον κλιματισμό ως τα ηλεκτρικά οχήματα και τα κέντρα δεδομένων, σε ένα πλαίσιο ανόδου της τεχνητής νοημοσύνης, υπογράμμισε ο ΙΕΑ. Το 2023, πάνω από 410 αντιδραστήρες λειτουργούσαν σε πάνω από 30 χώρες.

«Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή για την πυρηνική ενέργεια», σημείωσε ο Φατίχ Μπιρόλ, ο διευθυντής του ΙΕΑ σε συνέντευξή του στο AFP. «Τη χρονιά αυτή, το 2025, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας πυρηνικής προέλευσης θα είναι η πιο αυξημένη στην ιστορία».

Ύστερα από χρόνια υποβάθμισης μετά το δυστύχημα της Φουκουσίμα το 2011 στην Ιαπωνία, που προκλήθηκε από τσουνάμι, η Κίνα ηγείται της ανάκαμψης αυτής της πυρηνικής ενέργειας. Από τους 52 αντιδραστήρες που άρχισαν να κατασκευάζονται παγκοσμίως από το 2017, οι 25 είναι κινεζικών προγραμμάτων. Αντιθέτως, χώρες όπως οι ΗΠΑ ή η Γαλλία προχωρούν με βραδύτητα λόγω του υψηλού κόστους της ανάπτυξης πυρηνικών σταθμών.

«Η παγκόσμια γεωγραφία της πυρηνικής βιομηχανίας αλλάζει», υπογράμμισε ο Φατίχ Μπιρόλ, ο οποίος υπενθύμισε ότι «από το 1970, της παγκόσμιας πυρηνικής βιομηχανίας ηγούνταν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη».

Στην Ευρώπη, το 35% της ηλεκτρικής ενέργειας προερχόταν από πυρηνική ενέργεια τη δεκαετία του 1990 σε σύγκριση με λιγότερο από 25% σήμερα, και σε δέκα χρόνια το ποσοστό αυτό θα είναι χαμηλότερο από 15%. Περίπου το ίδιο ισχύει και για τις ΗΠΑ.

«Υπάρχει μια μειωμένη απόδοση της πυρηνικής βιομηχανίας στις χώρες αυτές», εξήγησε ο διευθυντής του ΔΟΕ. «Τα σχέδια καθυστερούν κατά μέσον όρο 7 χρόνια και το κόστος είναι 2,5 φορές υψηλότερο από αυτό που προβλεπόταν αρχικά. Σε πέντε χρόνια, η Κίνα θα ξεπεράσει τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση και θα γίνει η πρώτη παγκοσμίως πυρηνική δύναμη».

Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι οι πηγές εφοδιασμού του κλάδου είναι συγκεντρωμένες σε πολύ λίγες επιχειρήσεις. Μόλις τέσσερις κατέχουν σήμερα πάνω από το 99% των δυνατοτήτων εμπλουτισμού: η China National Nuclear Corporation (CNNC) (15%), η ρωσική Rosatom (40%), η Urenco (βρετανο-γερμανο-ολλανδική κοινοπραξία, 33%) και η γαλλική Orano (12%).

«Η Ρωσία μόνη της αντιπροσωπεύει το 40% των παγκόσμιων δυνατοτήτων εμπλουτισμού, γεγονός που συνιστά σημαντική πρόκληση», επισήμανε ο Μπιρόλ.

Ο πυρηνικός κλάδος εξελίσσεται επίσης με την εμφάνιση μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων (SMR), οι οποίοι προορίζονται να τροφοδοτούν με ηλεκτρική ενέργεια βιομηχανικές εγκαταστάσεις ή να παράγουν θερμότητα.

«Τα συστήματα των μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων αναπτύσσονται σε όλον τον κόσμο, στην Κίνα, στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ, στον Καναδά», πρόσθεσε ο Μπιρόλ. «Σε 15 χρόνια το κόστος των SMR θα είναι ανταγωνιστικό του κόστους των υπεράκτιων αιολικών και των μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων». «Ένας από τους λόγους που αυξάνεται το ενδιαφέρον για τους SMR συνδέεται με τις ενεργειακές ανάγκες τεχνολογικών επιχειρήσεων, ιδιαίτερα αυτών που έχουν τεχνητή νοημοσύνη και κέντρα δεδομένων», τα οποία χρειάζονται ηλεκτροδότηση 24 ώρες το 24ωρο, επτά ημέρες την εβδομάδα, σημείωσε.

Ο ΙΕΑ προτάσσει τρία σενάρια για τα επόμενα χρόνια που προβλέπουν όλα αύξηση του πυρηνικού πάρκου στον κόσμο. Οι παραγωγικές δυνατότητες παγκοσμίως θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά πάνω από 50% για να φτάσουν σχεδόν στα 650 GW ως το 2050, ακόμη και να διπλασιαστούν χάρη σε ισχυρότερες παρεμβάσεις από το κράτος ή ακόμη και να υπερβούν τα 1.000 GW.

Από το 1971, η πυρηνική ενέργεια επέτρεψε να αποφευχθεί η εκπομπή 72 γιγατόνων (Gt) CO2, αποτρέποντας την καταφυγή στον άνθρακα, στο φυσικό αέριο ή το πετρέλαιο, υπογράμμισε ο Οργανισμός. Επίσης ενίσχυσε την ενεργειακή ασφάλεια πολλών χωρών μειώνοντας την εξάρτησή τους από τα ορυκτά καύσιμα.

«Η βασική συμβολή στις καθαρά μηδενικές εκπομπές αερίων θα προέλθει από την ηλιακή, την αιολική, την υδροηλεκτρική και γεωθερμική ενέργεια», σημείωσε ο Φατίχ Μπιρόλ. «Ωστόσο θα είναι επίσης σημαντικό να χρησιμοποιήσουμε την πυρηνική ενέργεια για να έχουμε μια οικονομικά αποδοτική πορεία» προς αυτόν τον στόχο, κατέληξε ο επικεφαλής του ΙΕΑ.