Explainer video: Πώς αλλάζει τις ζωές μας ακόμη και μισός βαθμός αύξησης της μέσης θερμοκρασίας

Το 2024 είναι και η πρώτη χρονιά που ξεπέρασε το μέσο όρο υπερθέρμανσης του πλανήτη έως τους 1,5 βαθμούς Κελσίου, που είχε θέσει σαν στόχο η Συμφωνία του Παρισιού. Γιατί, ακόμη, έστω και μισός βαθμός αύξησης της θερμοκρασίας έχει σημασία; Πώς μπορεί να επηρεάσει το περιβάλλον και τις ζωές μας;

Μία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), όχι πολλά χρόνια πριν, έκανε έναν σύντομο πλην κατατοπιστικό απολογισμό του τρόπου με τον οποίο οι επιπτώσεις ενός ορίου θερμοκρασίας στο 1,5 βαθμού Κελσίου διαφέρουν από το όριο των δύο βαθμών Κελσίου.

Τα ευρήματά της μελέτης αποκαλύπτουν ότι ο κόσμος θα αντιμετωπίσει σοβαρές επιπτώσεις ακόμη και με 1,5 βαθμό αύξησης της θερμοκρασίας, πόσο μάλλον με δύο.

Τι αλλάζει, λοιπόν, ακόμη και μισός βαθμός αύξησης του υδράργυρου;

Καύσωνες

Οι μέσες και ακραίες θερμοκρασίες θα είναι υψηλότερες σε όλες τις κατοικημένες περιοχές.

Για παράδειγμα, εάν η μέση αύξηση της θερμοκρασίας διατηρηθεί κάτω από τον 1,5 βαθμό Κελσίου, σχεδόν το 14% του παγκόσμιου πληθυσμού θα εκτεθεί σε σοβαρά κύματα καύσωνα τουλάχιστον μία φορά στα πέντε χρόνια. Το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 37% με τους δύο βαθμούς Κελσίου.

Ξηρασία και αποθέματα νερού

Η πιθανότητα ξηρασίας και οι κίνδυνοι για τη διαθεσιμότητα νερού μπορεί να μειωθούν σημαντικά εάν η θέρμανση περιοριστεί στους 1,5°C σε Μεσόγειο και Νότια Αφρική.

Ισχυρές βροχοπτώσεις και πλημμύρες

Παράλληλα, ενώ η μέση αύξηση της θερμοκρασίας έως και 1,5°C μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη απορροή και πλημμύρες σε συγκεκριμένες περιοχές, η αύξηση στους 2°C θα μπορούσε να οδηγήσουν σε ακόμη περισσότερες.

Η Αρκτική χωρίς πάγο

Με 1,5°C, η έκθεση διαπιστώνει ότι είναι πολύ πιθανό να έχουμε ένα καλοκαίρι χωρίς θαλάσσιο πάγο κάθε 100 χρόνια. στους 2°C, η συχνότητα αυξάνεται σε τουλάχιστον ένα κάθε 10 χρόνια. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απορρόφηση περισσότερης θερμότητας, επιπτώσεις στην κυκλοφορία των ωκεανών και να έχει συνέπειες για τον χειμερινό καιρό στο βόρειο ημισφαίριο.

Άνοδος της στάθμης της θάλασσας

Με 1,5°C υπερθέρμανσης, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα ήταν 0,4 μέτρα (1,3 πόδια) το 2100, σε σύγκριση με τα επίπεδα το 1986-2005. Στους 2°C, θα ήταν 0,46 m (1,5 πόδια) το 2100.

Ο κίνδυνος πλημμύρας είναι επίσης μεγαλύτερος με υψηλότερη άνοδο της θερμοκρασίας. Με θέρμανση 1,5°C έως το 2100, έως και 69 εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να εκτεθούν σε πλημμύρες (υποθέτοντας ότι δεν υπάρχει προσαρμογή και ο σημερινός πληθυσμός). Έως και 79 εκατομμύρια θα μπορούσαν να εκτεθούν σε θερμοκρασία 2°C.

Επίσης, εάν ο ρυθμός ανόδου της στάθμης της θάλασσας είναι πιο αργός, μπορεί να υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για τις κοινότητες να προσαρμοστούν.

Απώλεια ειδών

Σε θέρμανση 2ºC, το 18 τοις εκατό των εντόμων παγκοσμίως, το 16 τοις εκατό των φυτών και το 8% των σπονδυλωτών αναμένεται να χάσουν περισσότερο από το ήμισυ της εμβέλειάς τους. Με θέρμανση 1,5°C, αυτό μειώνεται κατά τα δύο τρίτα για τα έντομα και κατά το ήμισυ για τα φυτά και τα σπονδυλωτά.

Άλλοι παράγοντες που οδηγούν σε απώλειες ειδών, όπως οι δασικές πυρκαγιές και η εξάπλωση παρασίτων και ασθενειών, επίσης μειώνονται εάν η θέρμανση παραμείνει στους 1,5°C.

Ωκεανοί

Τα ωκεάνια οικοσυστήματα ήδη μεταμορφώνονται και θα αλλάξουν δραματικά με μόλις 1,5°C αύξηση της θερμοκρασίας. Ωστόσο, ο περιορισμός της υπερθέρμανση στους 1,5°C μπορεί να αποτρέψει πολλές από τις επιπτώσεις που θα είχαν οι υψηλότερες θερμοκρασίες.

Για παράδειγμα, οι κοραλλιογενείς ύφαλοι προβλέπεται να μειωθούν κατά 70-90% με θέρμανση μεγαλύτερη από 1,5°C. Με επιπλέον μισό βαθμό υπερθέρμανσης, αναμένονται απώλειες άνω του 99%.

Υγεία

Οι κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία, συμπεριλαμβανομένης της νοσηρότητας και της θνησιμότητας που σχετίζεται με τη ζέστη στις αστικές περιοχές, είναι χαμηλότεροι με 1,5°C υπερθέρμανση από 2°C.

Οικονομική Ανάπτυξη

Οι οικονομικές απώλειες είναι μεγαλύτερες καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται, με τις χώρες μεσαίου εισοδήματος (Αφρική, νοτιοανατολική Ασία, Ινδία, Βραζιλία, Μεξικό) να αναμένεται να επηρεαστούν περισσότερο.

Για παράδειγμα, εάν η υπερθέρμανση περιοριστεί στους 1,5°C, οι απώλειες του παγκόσμιου ΑΕΠ θα είναι 0,3 τοις εκατό έως το 2100. Με 2°C υπερθέρμανσης, οι απώλειες θα είναι 0,5 τοις εκατό.