Πόσο προετοιμασμένος είναι ο κόσμος για την επόμενη πανδημία

Ο πλανήτης μπορεί να έμαθε πολλά από την πρόσφατη πανδημία της COVID-19, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως είναι έτοιμος για την επόμενη, αναφέρουν οι ειδικοί με αφορμή τη συμπλήρωση πέντε χρόνων από την έναρξή της.

«Και ναι και όχι» ήταν η σιβυλλική απάντηση του Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, γενικού διευθυντή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) όταν ρωτήθηκε σχετικώς.

«Αν η επόμενη πανδημία άρχιζε σήμερα, ο κόσμος θα αντιμετώπιζε πάλι ορισμένες από τις ίδιες αδυναμίες και θα είχε παρόμοια τρωτά σημεία», προειδοποίησε. «Έμαθε όμως και πολλά από τα επώδυνα μαθήματα που μας δίδαξε η πρόσφατη πανδημία. Έκανε επίσης σημαντικά βήματα για να ενισχύσει τις άμυνές του».

Από την πλευρά της, η Dr. Maria Van Kerkhove, διευθύντρια Επιδημικής & Πανδημικής Ετοιμότητας & Πρόληψης του ΠΟΥ, επισήμανε ότι το θέμα δεν είναι αν θα συμβεί η επόμενη πανδημία, αλλά πότε.

«Πολλά έχουν βελτιωθεί χάρη στις δύο τελευταίες πανδημίες – της COVID-19 και της γρίπης Η1Ν1 του 2009», είπε. «Νομίζω όμως ότι ο κόσμος δεν είναι έτοιμος για μία ακόμα παγκόσμια έξαρση λοιμώδους νοσήματος».

Τα κύρια προβλήματα

Ανάλογη είναι η εκτίμηση και της Ανεξάρτητης Επιτροπής Πανδημικής Ετοιμότητας & Αντίδρασης (IPPPR) που δημιούργησε ο ΠΟΥ. «Το 2025 ο κόσμος δεν είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει άλλη μία πανδημική απειλή», αναφέρει. Και εξηγεί πως το μείζον πρόβλημα παραμένουν οι ανισότητες στην πρόσβαση:

• Στην χρηματοδότηση
• Σε εργαλεία που καταπολεμούν τις πανδημίες, όπως τα εμβόλια

Στην πρόσφατη πανδημία της COVID-19 την διαφορά έκαναν τα εμβόλια mRNA, αναφέρει στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) η Dr. Marion Koopmans, καθηγήτρια Ιολογίας & Δημοσίας Υγείας στο Πανεπιστήμιο Erasmus, στο Ρότερνταμ.

Το πρόβλημα είναι πως η πανδημία οδήγησε σε αυξημένη δυσπιστία για τα εμβόλια. Υπάρχει επίσης τεράστια παραπληροφόρηση γι’ αυτά. Ο συνδυασμός αυτών των δύο υποδηλώνει ότι αν υπάρξει σύντομα άλλη πανδημία «θα αντιμετωπίσουμε τεράστια προβλήματα με τη χρήση εμβολίων», προειδοποίησε.

Επιπλέον, οι υπηρεσίες δημοσίας υγείας χρειάζονται τουλάχιστον 4-5 χρόνια για να αναβαθμίσουν τα συστήματα ανίχνευσης και ανταλλαγής πληροφοριών, ανέφερε η Dr. Meg Schaeffer, πρώην καθηγήτρια Επιδημιολογίας λοιμωδών νόσων στο Πανεπιστήμιο Drake, στην Άιοβα.

Στον τομέα αυτό, η ανθρωπότητα δεν είναι σήμερα περισσότερο προετοιμασμένη απ’ ό,τι παλαιότερα, εκτίμησε. Είμαστε όμως πολύ περισσότερο προετοιμασμένοι ως κοινωνία στο θέμα της προστασίας. «Έχουμε μάθει να προστατεύουμε εμάς και τους άλλους με μέτρα όπως οι αποστάσεις, οι μάσκες, οι περιορισμοί», πρόσθεσε.

Και βήματα προόδου

Παρά τα προβλήματα, έχουν γίνει και σημαντικά βήματα προόδου, τονίζει ο ΠΟΥ. Δημιούργησε, λ.χ., νέο Κέντρο Πληροφοριών (Hub) για Πανδημίες & Επιδημίες στο Βερολίνο. Αυτό κάνει συλλογική επιτήρηση για καλύτερο εντοπισμό και αναχαίτιση των αναδυομένων απειλών.

Επιπλέον, το Πανδημικό Ταμείο της Παγκόσμιας Τράπεζας έχει εκταμιεύσει 885 εκατομμύρια δολάρια για να χρηματοδοτήσει προγράμματα του ΠΟΥ σε 75 χώρες. Για να βελτιωθεί εξ άλλου η παραγωγή εμβολίων, δημιουργήθηκε στη Νότια Αφρική κέντρο μεταφοράς τεχνολογίας για εμβόλια mRNA. Και για να βελτιωθεί η ανταπόκριση, δημιουργήθηκε Παγκόσμιο Κέντρο Βιοπαραγωγής στη Νότια Κορέα.

Στα σκαριά, εξ άλλου, βρίσκεται η παγκόσμια συνθήκη για την αντιμετώπιση πανδημιών. Τη συνθήκη διαπραγματεύονται 194 χώρες, με την ελπίδα να υπογραφεί τον Μάιο του 2025.

Τέλος, ο ΠΟΥ δημιούργησε ένα νέο επίπεδο παγκόσμιου συναγερμού, το οποίο απαιτεί άμεση ανάληψη δράσεων από τα κράτη-μέλη του.

Φωτογραφία: iStock