Ο Μασκ, η Ιταλία και η παγκόσμια μάχη των διαδικτυακών δορυφόρων

Παρότι πρόκειται για ένα τεράστιο ποσό, στην προκειμένη περίπτωση η αξία 1,5 δισ. ευρώ δεν είναι μόνον οικονομική, υποστηρίζει σε ανάλυσή του o Φιλίπο Σαντέλι της La Repubblica, γράφοντας για τις συνομιλίες μεταξύ της Ρώμης και της SpaceX του Ελον Μασκ για την παροχή ασφαλών τηλεπικοινωνιών.

Στη συμφωνία που διαπραγματεύεται εδώ και μήνες η ιταλική κυβέρνηση με τη Starlink, τη θυγατρική της SpaceX που λειτουργεί τον αστερισμό διαδικτυακών δορυφόρων του Μασκ, η κύρια πτυχή δεν είναι οικονομική αλλά «στρατηγική», όπως επισημαίνει ο ιταλός δημοσιογράφος: γιατί σε περίπτωση ευόδωσης των συνομιλιών, μέσω του δορυφορικού δικτύου του πιο ισχυρού μεγιστάνα της τεχνολογίας στον κόσμο θα πραγματοποιούνται επικοινωνίες εξαιρετικής σημασίας (διπλωματικές, στρατιωτικές, των υπηρεσιών πληροφοριών, της πολιτικής προστασίας κ.ά.) για την εθνική ασφάλεια της Ιταλίας.

Φυσικά, η σύναψη ενός τέτοιου συμβολαίου με ένα ιδρυτικό κράτος-μέλος της ΕΕ χαρακτηρίζεται  στρατηγικής σημασίας και για τον Μασκ και τα σχέδια διεύρυνσης των δραστηριοτήτων του στο Διάστημα, όπου ελέγχει ήδη νευραλγικούς τηλεπικοινωνιακούς κόμβους. Πέρα από τις υπηρεσίες για κυβερνήσεις που προσφέρει, μέσω των δορυφόρων της η Starlink εξυπηρετεί επίσης εταιρείες αλλά και απλούς πολίτες, με μια προηγμένη υποδομή που –στο μέλλον– θα ανταγωνίζεται ολοένα περισσότερο τα επίγεια δίκτυα και τους παρόχους τους, οι οποίοι είναι ήδη τρομοκρατημένοι μπροστά σε αυτό το ενδεχόμενο.

Ο γαλαξίας του Ελον

Από τεχνολογική άποψη δεν υπάρχει αμφιβολία για την υπεροχή της Starlink όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών δορυφορικού διαδικτύου, με τον δημοσιογράφο της La Repubblica να αναφέρει πως ο Μασκ κατάφερε να δημιουργήσει έναν ολόκληρο αστερισμό με περισσότερους από 6.000 δορυφόρους  ενώ η ανταγωνιστική βρετανογαλλική OneWeb διαθέτει λιγότερους από 630 δορυφόρους.

Αυτό σημαίνει ότι η Starlink μπορεί να προσφέρει παγκόσμια διαδικτυακή κάλυψη και με υψηλότερες ταχύτητες, αν και παραμένουν πολύ χαμηλότερες από τις ταχύτητες των επίγειων δικτύων. Οι υπηρεσίες της Starlink είναι ιδανικές για την κάλυψη απρόσιτων περιοχών ενώ εγγυώνται τη σύνδεση στο Διαδίκτυο και σε περίπτωση καταστροφής των επίγειων δικτύων (από αυτήν την άποψη, η Starlink προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες στην εμπόλεμη Ουκρανία).

Αμφιβολίες όσον αφορά την ασφάλεια

Αυτά είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του αστερισμού διαδικτυακών δορυφόρων του Μασκ που εξηγούν το έντονο ενδιαφέρον της κυβέρνησης και του στρατού της Ιταλίας. Υφίστανται, όμως, κρίσιμα ζητήματα, δεδομένου ότι εάν οι δύο πλευρές καταλήξουν, τελικά, σε συμφωνία, τότε μια στρατηγική υποδομή θα ελέγχεται από μία ιδιωτική εταιρεία ιδιοκτησίας ενός πανίσχυρου –τεχνολογικά και οικονομικά– επιχειρηματία ο οποίος επιπλέον έχει και αμφιλεγόμενες πολιτικές απόψεις (εάν όχι ακόμα βλέψεις), πέρα από διαβατήριο μιας ξένης, αν και συμμαχικής, χώρας.

Οι όποιες επιφυλάξεις σχετίζονται καταρχάς με τα επίπεδα ασφαλείας που μπορεί να προσφέρει η Starlink, καταρχάς των όποιων δεδομένων θα μεταδίδονται μέσω των δορυφόρων της σε περίπτωση συμφωνίας. Η εταιρεία είναι έτοιμη να εγγυηθεί στην ιταλική κυβέρνηση τη χρήση δικών της συστημάτων κρυπτογράφησης, επιπλέον της διαχείρισης των επίγειων κεραιών που είναι απαραίτητες (προς το παρόν) για τη λήψη του σήματος από το Διάστημα. Ως εκ τούτου, το δίκτυο της Starlink θα λειτουργούσε απλώς ως υλική υποδομή, η οποία, όμως, θα εξακολουθούσε να βρίσκεται υπό τον έλεγχο ενός ιδιώτη, ο οποίος θεωρητικά θα μπορούσε να την απενεργοποιεί κατά το δοκούν (όπως σε ορισμένες περιπτώσεις έχει κάνει ο Μασκ).

Σε αυτό το πλαίσιο το ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών φέρεται να ζήτησε, σε περίπτωση που ολοκληρωθούν επιτυχώς οι συνομιλίες, η όποια σύμβαση με την Starlink να αποτελέσει μέρος μιας ευρύτερης συμφωνίας με τις ΗΠΑ, ενδεχόμενο το οποίο ο ιταλός δημοσιογράφος χαρακτηρίζει ως «παραπάνω από δυνατό», δεδομένης της πολιτικής ευθυγράμμισης της  ιταλίδας πρωθυπουργού με τον Ντόναλντ Τραμπ.

Η ευρωπαϊκή εναλλακτική

Είναι σαφές ότι μια εθνική υποδομή θα παρείχε πιο αξιόπιστες εγγυήσεις. Αλλά η διεύρυνση του μικρού δικτύου στρατιωτικών τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων της Ιταλίας σε γεωστατική τροχιά γύρω από τη Γη  θα ήταν πολύ πιο δαπανηρή (κάθε δορυφόρος κοστίζει περί τα 300 εκατομμύρια ευρώ) ενώ οι δορυφόροι χαμηλής τροχιάς της Starlink είναι επίσης σαφώς πιο προηγμένοι. Μια πιο αξιόπιστη εναλλακτική λύση θα μπορούσε να ήταν το Iris2, το νέο δίκτυο 290 δορυφόρων της Ευρωπαϊκής Ενωσης το οποίο σχεδιάστηκε ως πυλώνας της στρατηγικής της αυτονομίας από την άποψη της συνδεσιμότητας στο Διαδίκτυο.

Το πρόβλημα είναι, όμως, ότι πρακτικά το έργο βρίσκεται ακόμη στα χαρτιά, με την Κομισιόν να υπογράφει μόλις την περασμένη Δευτέρα μια σύμβαση ύψους 10,6 δισ. ευρώ με την κοινοπραξία των εταιρειών που θα αναλάβει να στήσει το δίκτυο. Με βάση τον αρχικό σχεδιασμό το σύστημα θα ήταν έτοιμο για χρήση το 2027, ωστόσο, λόγω διαφόρων καθυστερήσεων, αυτό δεν πρόκειται να συμβεί πριν από το 2030, ενώ αυξάνονται και οι αμφιβολίες όσον αφορά τη βιωσιμότητα του έργου.

Εστιάζοντας στην πατρίδα του, ο Φιλίπο Σαντέλι γράφει ότι σε αυτό το πλαίσιο η Μελόνι θα μπορούσε να παρουσιάσει μια συμφωνία με τον Μασκ ως προσωρινή λύση, εν αναμονή του ευρωπαϊκού αστερισμού τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων. Αλλά θα ήταν δύσκολο να μην εκληφθεί και ως επιλογή στρατοπέδου, «το στρατόπεδο του Τραμπ, ενός ηγέτη ο οποίος είχε και θα έχει τεταμένες σχέσεις με την Ευρώπη, και του Μασκ, που κινεί τα νήματα και χρησιμοποιεί το Χ για να δώσει ώθηση σε ακραίες δυνάμεις και στην Ευρώπη».

. . .