Από αδρανή περιουσιακά στοιχεία σε μοχλούς ανάπτυξης

Σημαντικά και αποφασιστικά βήματα έχουν πραγματοποιηθεί τους τελευταίους μήνες για την ουσιαστική αξιοποίηση των χιλιάδων ακινήτων που ανήκουν στο Δημόσιο.

Οι φορείς του Δημοσίου, ο ένας μετά τον άλλον, παρουσιάζουν στρατηγικά σχέδια για τη διαχείριση των μεγάλων χαρτοφυλακίων ακινήτων τους, τα οποία, αν υλοποιηθούν, θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης που πλήττει τη χώρα.

Τα ακίνητα των Ένοπλων Δυνάμεων

Η πιο πρόσφατη εξέλιξη σε αυτήν την πορεία σημειώθηκε με την παρουσίαση από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας ενός φιλόδοξου σχεδίου για την αξιοποίηση των ακινήτων που ανήκουν στις ένοπλες δυνάμεις. Το σχέδιο αυτό έχει έναν διττό στόχο: αφενός να οργανώσει και να αξιοποιήσει εμπορικά τα ακίνητα που μπορούν να αποφέρουν έσοδα, και αφετέρου να δώσει λύσεις στο στεγαστικό ζήτημα που αντιμετωπίζουν τα στελέχη των ενόπλων δυνάμεων. Σήμερα, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας αθροιστικά διαθέτει 2.088 ακίνητα, εκ των οποίων 1.304 είναι επιχειρησιακά απαραίτητα, ενώ τα υπόλοιπα 784 χαρακτηρίζονται ως μη επιχειρησιακά.

Στο πλαίσιο αυτό, προ ημερών ανακοινώθηκε  η αναβάθμιση της Υπηρεσίας Αξιοποίησης Ακινήτων Ενόπλων Δυνάμεων (ΥΠΑΑΠΕΔ) με σκοπό την αποδοτικότερη διαχείριση και αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων προβλέπει το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας το οποίο παρουσιάστηκε από την ηγεσία του υπουργείου, στο πρόσφατο υπουργικό συμβούλιο. Ταυτόχρονα το υπουργείο προχωρά και στην σύσταση ενός ενιαίουΤαμείου Ακινήτων Εθνικής Άμυνας (ΤΑΕΘΑ) που θα προκύψει από την συγχώνευση των Ταμείων Εθνικής Άμυνας (ΤΕΘΑ – 1556 ακίνητα), Εθνικού Στόλου (ΤΕΣ – 460 ακίνητα) και Αεροπορικής Άμυνας (ΤΑΑ – 72 ακίνητα).

Το στρατηγικό σχέδιο της ΕΤΑΔ έως το 2027

Σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία αξιολόγησης ακινήτων της ΕΤΑΔ, με στόχο σε δύο χρόνια από τώρα να ξεκινήσει η διάθεση μέρους αυτών στην αγορά, προς ενδιαφερόμενους επενδυτές. Στα σχέδια του Υπερταμείου, στο οποίο υπάγεται η ΕΤΑΔ, είναι πιθανότατα να δοθούν στην αγορά και μεγάλα χαρτοφυλάκια ακινήτων, όπως συνέβη αντίστοιχα με τα ακίνητα των τραπεζών. Να σημειωθεί, ότι ήδη υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον από ΑΕΕΑΠ, εταιρείες αξιοποίησης ακινήτων αλλά και επενδυτές. Aπό τα συνολικά 72.000 ακίνητα της ΕΤΑΔ, αυτή τη στιγμή «τρέχει» project αξιοποίησης των 36.000 από αυτά με τη χρήση και τεχνητής νοημοσύνης για να γίνει η κατηγοριοποίησή τους. Η ΕΤΑΔ συνεργάζεται με ιδιώτες σε 9 διαφορετικά consortiums με εξέταση κάθε φορά 1.000 ακινήτων. Το πρώτο πακέτο αξιολόγησης από το σύνολο των 6.000 ακινήτων, στο οποίο θα περιλαμβάνονται 1.000 ακίνητα της ΕΤΑΔ, ολοκληρώνεται έως το τέλος της φετινής χρονιάς, σύμφωνα με στελέχη του Υπερταμείου.

Με βάση το νέο στρατηγικό σχέδιο των ετών 2025 – 2027, προβλέπεται υπερδιπλασιασμός περιουσιακών στοιχείων υπό διαχείριση, φέρνοντας περίπου 40% αύξηση του συνολικού της ενεργητικού έως το 2027, φτάνοντας τα 2,2 δισ. ευρώ, αποτίμηση των 6.000 ακινήτων έως το 2027, μεγιστοποίηση της αξίας εμβληματικών ακινήτων όπως η Ακτή Βουλιαγμένης, το Παλατάκι και το Tae Kwon Do.

Η εξυγίανση των ΕΛΤΑ μέσω των ακινήτων

Τα ΕΛΤΑ φαίνεται να ανακάμπτουν σταδιακά, αφήνοντας πίσω τους τα χρόνια των συνεχόμενων ζημιών. Για το 2024, οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η εταιρεία θα καταφέρει να κλείσει τη χρήση με ισοσκελισμό, μια σημαντική εξέλιξη που επιβεβαιώνει την προσπάθεια αναδιάρθρωσης.

Τα Ελληνικά Ταχυδρομεία φαίνεται πως κρύβουν ένα σημαντικό «θησαυρό» στα ακίνητά τους. Όπως αποκαλύφθηκε από πρόσφατη καταγραφή, τα ΕΛΤΑ διαθέτουν ένα εκτεταμένο χαρτοφυλάκιο ακινήτων, συνολικής αξίας που ξεπερνά τα 120 εκατομμύρια ευρώ.

Η πρωτοβουλία για την καταγραφή και την αποτίμηση αυτών των ακινήτων ανήκει στο Υπερταμείο, το οποίο επιδιώκει τη συστηματική αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων των θυγατρικών του. Η κίνηση αυτή εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της προσπάθειας για την οικονομική εξυγίανση των δημόσιων επιχειρήσεων και την ενίσχυση των κρατικών εσόδων.

Από τα 82 ακίνητα που ανήκουν στα ΕΛΤΑ, ένα μέρος χρησιμοποιείται για τις καθημερινές λειτουργίες της εταιρείας, ενώ ένα άλλο σημαντικό κομμάτι είναι διαθέσιμο για εμπορική εκμετάλλευση. Η αξιοποίηση αυτών των ακινήτων μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική πηγή εσόδων για τα ΕΛΤΑ, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της οικονομικής τους θέσης και στην παροχή υψηλότερων υπηρεσιών στους πολίτες.

Το φιλόδοξο έργο της ΓΑΙΑΟΣΕ

Ένα φιλόδοξο πρόγραμμα ωρίμανσης και αξιοποίησης ακινήτων έχει σταδιακά αρχίσει να «τρέχει» η ΓΑΙΑΟΣΕ, με στόχο τη δημιουργία αξίας τόσο για τις τοπικές κοινωνίες όσο και για την εθνική οικονομία. Η εταιρεία διαχειρίζεται σήμερα ένα εκτενές χαρτοφυλάκιο που περιλαμβάνει 100.000 στρέμματα γης και 4.000 ακίνητα διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα. Στο χαρτοφυλάκιο της ΓΑΙΑΟΣΕ, τα ακίνητα με τη μεγαλύτερη δυναμική, τα οποία έχουν μπει ήδη σε τροχιά αξιοποίησης, είναι τα πολυτροπικά εμπορευματικά κέντρα σε Θριάσιο Ι και Γκόνο. 

Η δεύτερη παρέμβαση αφορά εμβληματικά κτίρια, όπως είναι οι σιδηροδρομικοί σταθμοί, όπου η πρόθεση της εταιρείας είναι να αναπτύξει νέες χρήσεις που υπερβαίνουν το παραδοσιακό επιβατικό ή εμπορευματικό έργο. Στόχος είναι οι σταθμοί αυτοί να φιλοξενούν εμπορικές δραστηριότητες, πολιτιστικές εκδηλώσεις και δράσεις που συνδέονται άμεσα με την τοπική ζωή.  Η τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει έναν μεγάλο αριθμό κτιρίων χαμηλής εμπορικής αξίας, τα οποία βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα και μπορούν να αξιοποιηθούν σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία.

Τα 515 ακίνητα του e-ΕΦΚΑ

Με την αξιοποίηση των πρώτων 54 σημαντικών ακινήτων αναμένεται να ξεκινήσει το έργο της νεοσύστατης εταιρείας ακινήτων του e-ΕΦΚΑ. Κύριος στόχος της εταιρείας αποτελεί η αξιοποίηση των συνολικά 515 ιδιόκτητων ακινήτων, εκτιμώμενης αντικειμενικής αξίας 1,5 δισ. ευρώ. Με τις κατάλληλες παρεμβάσεις, μάλιστα, η πραγματική εμπορική αξία αυτού του χαρτοφυλακίου εκτιμάται ότι μπορεί να φτάσει έως και τα 3 δισ. ευρώ. Από τα συνολικά 515 ακίνητα που συμπεριλαμβάνονται στο χαρτοφυλάκιο του e-ΕΦΚΑ, περίπου το 40% των ακινήτων, ή 200 εξ αυτών, ιδιοχρησιμοποιούνται για την κάλυψη των αναγκών του φορέα και βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα. Τα υπόλοιπα περίπου 300 ακίνητα που απομένουν η εταιρεία πρόκειται να τα διαχειριστεί τμηματικά.