Η Ελβετία αναβαθμίζει τα πυρηνικά καταφύγια, υπό τον φόβο του πολέμου

Η Ελβετία σκοπεύει να δαπανήσει 240 εκατομμύρια ευρώ για την αναβάθμιση του δικτύου πυρηνικών καταφυγίων εν μέσω αυξανόμενων φόβων για τη ρωσική επιθετικότητα και μετά την προειδοποίηση του Γ.Γ. του NATO ότι «ήρθε η ώρα η Ευρώπη να στραφεί σε λογική επερχόμενου πολέμου», όπως αναφέρει δημοσίευμα των Times του Λονδίνου.

Η χώρα διαθέτει καταφύγια για καθέναν από τους εννέα εκατομμύρια κατοίκους της –κάτι που οι γείτονές της κάποτε χαρακτήριζαν «παράνοια»– αλλά τώρα σχεδιάζει την αναβάθμιση και βελτίωση των παλαιών δομών, ώστε να εξασφαλίσει «την αντοχή τους σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης».

Η ουδέτερη Ελβετία μπορεί να μην είναι μέλος της στρατιωτικής συμμαχίας, αλλά είναι εδώ και καιρό προετοιμασμένη για την πιθανότητα ενός ολοκληρωτικού πολέμου. Σύμφωνα με νόμο του 1963, όλοι οι κάτοικοι της χώρας –μαζί με τους αλλοδαπούς και τους πρόσφυγες– έχουν εγγυημένη θέση σε ένα καταφύγιο ικανό να τους προστατεύσει από πυρηνικά, βιολογικά και χημικά όπλα, καθώς και από «κοντινά χτυπήματα συμβατικών όπλων».

Η χώρα διαθέτει περίπου 370.000 ιδιωτικά και δημόσια πυρηνικά καταφύγια. Οι περισσότεροι κάτοικοί της έχουν από ένα στα υπόγειά τους, καθώς οι κατασκευαστές είναι νομικά υποχρεωμένοι να χτίζουν ένα καταφύγιο που θα μπορεί να στεγάζει τουλάχιστον 25 άτομα σε κάθε κτίριο με 38 ή περισσότερα δωμάτια.

Η Ελβετία σχεδιάζει τώρα να κάνει πιο ευέλικτους τους κανονισμούς που αφορούν την κατασκευή καταφυγίων. Ο νόμος ορίζει ότι πρέπει να είναι κατασκευασμένα από ενισχυμένο σκυρόδεμα με αντιεκρηκτικές πόρτες, και να περιλαμβάνουν έξοδο κινδύνου και σύστημα εξαερισμού εξοπλισμένο με φίλτρα. Τα μεγαλύτερα καταφύγια πρέπει επίσης να διαθέτουν ειδικό σύστημα αερισμού, ώστε να αποτρέπεται η είσοδος μολυσμένου αέρα.

Σύμφωνα με τους Times, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, τα γραφεία πολιτικής προστασίας της Ελβετίας έλαβαν κλήσεις από πανικόβλητους κατοίκους, που ρωτούσαν τις τοποθεσίες των πλησιέστερων σε αυτούς καταφυγίων. Οι υπεύθυνοι των γραφείων στα καντόνια που συνορεύουν με τη Γαλλία, αναγκάστηκαν να απορρίψουν αιτήματα γάλλων πολιτών που ζητούσαν απεγνωσμένα μια θέση σε κοντινά ελβετικά καταφύγια.

Κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης –υποχρεωτικής ανά δεκαετία– επιθεώρησης ενός συγκροτήματος διαμερισμάτων στο χωριό Μπέρτσερ, αξιωματούχοι της πολιτικής προστασίας διαπίστωσαν ότι η πόρτα του καταφυγίου δεν έκλεινε, ενώ η σήραγγα διαφυγής, γεμάτη ιστούς αράχνης, οδηγούσε σε ένα βαθύ φρεάτιο χωρίς σκάλα. Κρίθηκε ακατάλληλο, και οι κάτοικοι έλαβαν προθεσμία ενός έτους για να την επισκευή του, ή την καταβολή 850 ευρώ για μια θέση σε δημόσιο καταφύγιο.

Αυτά τα προβλήματα συνιστούν πολυτέλειες, συγκρινόμενα με εκείνα της μη ουδέτερης Γερμανίας, η οποία είναι από τους μεγαλύτερους προμηθευτές όπλων στην Ουκρανία, και έχει καταστρέψει πολλά από τα καταφύγια που διέθετε την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, διαθέτοντας σήμερα δημόσια καταφύγια για 480.000 άτομα – μόλις το 0,57% του πληθυσμού της.

Ακόμη και στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου, η Δυτική Γερμανία είχε καταφύγια μόνον για το 4% των πολιτών της. Το 2007, η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση αποφάσισε να διακόψει τη «λειτουργική συντήρηση» των εναπομεινάντων καταφυγίων της. Το Τμήμα Πολιτικής Προστασίας της χώρας (BBK), ανακοίνωσε ότι θα χρειαζόταν τουλάχιστον μια γενιά για να κατασκευαστεί ένα νέο δίκτυο καταφυγίων.

Δεδομένων των ολοένα και πιο έντονων προειδοποιήσεων από τους αρχηγούς των μυστικών υπηρεσιών της Δύσης ότι η Ρωσία προετοιμάζεται για πόλεμο με το NATO, η BKK, σύμφωνα με πληροφορίες των Times, επεξεργάζεται ένα σχέδιο για την ταχεία ενίσχυση της πολιτικής προστασίας. Σχεδιάζει τον εντοπισμό όλων των ελεύθερα προσβάσιμων και ιδιωτικών κτιρίων που θα μπορούσαν να προσφέρουν προστασία από πυραυλικές επιθέσεις – όπως σταθμοί του μετρό και γραφεία.

Παράλληλα, επεξεργάζεται μια ηλεκτρονική εφαρμογή που θα επισημαίνει στους χρήστες της τις τοποθεσίες των πλησιέστερων καταφυγίων στα κινητά τους τηλέφωνα. Επιπροσθέτως, οι ιδιοκτήτες μονοκατοικιών ενθαρρύνονται να δημιουργήσουν καταφύγια στα κελάρια, ή στα γκαράζ τους.

Η BKK ισχυρίζεται ότι οι σταθμοί του μετρό, τα υπόγεια κατοικιών και οι υπόγειοι χώροι στάθμευσης προσφέρουν καλή προστασία από ένα κύμα έκρηξης με πτώση συντριμμιών – και περιορισμένη προστασία από τη ραδιενεργή περιβαλλοντική ακτινοβολία. Επίσης, τα κλιμακοστάσια, ή τα εσωτερικά οικιακά δωμάτια χωρίς παράθυρα, θα μπορούσαν να προσφέρουν «σημαντική προστασία».

. . .