Τραμπ απειλεί, ΝΑΤΟ αναθεωρεί: 3% για την Αμυνα

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει απειλήσει πολλές φορές με αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ, έχει απαιτήσει αύξηση δαπανών από όλες τις χώρες και έχει δηλώσει το 2024 ότι θα επιτρέψει στον Πούτιν να κάνει «ό,τι διάολο θέλει» με όσες χώρες δεν πιάνουν τα όρια δαπανών της Συμμαχίας. Δεν χρειάστηκαν επομένως και πολλά περισσότερα τα μέλη της Συμμαχίας που είναι και μέλη της ΕΕ για να κινητοποιηθούν υπό την ηγεσία του νέου γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μάρκ Ρούτε.

Η Ελλάδα, η οποία συνήθως αποτελεί τον «κακό μαθητή» σε ό,τι αφορά τα οικονομικά της ΕΕ, βρίσκεται εδώ σε πολύ ασφαλή θέση. Διότι είναι μια από τις πέντε χώρες του ΝΑΤΟ που δαπανούν ήδη πάνω από το 3% για τις αμυντικές δαπάνες και πάντα βρισκόταν ψηλά εξαιτίας της τουρκικής επιθετικότητας και των απειλών της γείτονος.

Οπως σημειώνουν σε αναλυτικό τους ρεπορτάζ οι Finacial Times, τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ ήδη διεξάγουν συνομιλίες για την αύξηση του στόχου της Συμμαχίας για τις αμυντικές δαπάνες στο 3% του ΑΕΠ. Η κουβέντα άνοιξε μάλιστα στην ετήσια Σύνοδο Κορυφής τον περασμένο Ιούνιο. Η εφημερίδα επικαλείται τέσσερα άτομα που συμμετέχουν στις προκαταρκτικές συνομιλίες τα οποία ανέφεραν ότι συζητούν την απότομη αύξηση από το 2% του ΑΕΠ στο 3% του ΑΕΠ, «μια κίνηση που θα ασκήσει έντονη πίεση στους ήδη επιβαρυμένους εθνικούς προϋπολογισμούς και έχει προκαλέσει επιφυλάξεις σε πολλές πρωτεύουσες».

Η πίεση αυτή είναι μόνιμη και διαρκής για τον προϋπολογισμό της χώρας μας, επομένως για εμάς δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα. Αντιθέτως, το γεγονός ότι και άλλες χώρες της ΕΕ, όπως η Ισπανία και η Ιταλία, θα αισθανθούν αυτό το βάρος εκτιμάται ότι θα βοηθήσει στη συνειδητοποίηση της ανάγκης να υπάρξει ένα κοινό ευρωπαϊκό Ταμείο για την Αμυνα που θα υποστηρίξει τη στρατηγική αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Από τα 32 μέλη του ΝΑΤΟ, τα 23 θα επιτύχουν φέτος τον υφιστάμενο στόχο του 2%. Το 2018 ήταν μόλις έξι. Ωστόσο επτά μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Ισπανίας, εξακολουθούν να μην ανταποκρίνονται στο 2% που συμφωνήθηκε πριν από μια δεκαετία. Η απαίτηση του Τραμπ η Ευρώπη να πληρώνει περισσότερα για τη δική της Αμυνα αλλά και η συνειδητοποίηση ότι τα τρέχοντα επίπεδα δαπανών δεν επαρκούν για τη στήριξη της Ουκρανίας και την αποτροπή της απειλής που συνιστά η Ρωσία, αλλάζουν τώρα τα δεδομένα.

⇒ Διαβάστε: Ο Τραμπ επανέλαβε την απειλή του ότι θα αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ  

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ των FT, οι εμπιστευτικές συνομιλίες, οι οποίες ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών της Συμμαχίας την περασμένη εβδομάδα προβλέπουν μια βραχυπρόθεσμη δέσμευση για την επίτευξη του 2,5% και, έως το 2030, έναν νέο στόχο 3%. Οι νέες δεσμεύσεις θα συμφωνηθούν επίσημα στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου του 2025 στην Ολλανδία. Ο Μαρκ Ρούτε, ο νέος γενικός γραμματέας της Συμμαχίας, αρνήθηκε να σχολιάσει όταν ρωτήθηκε από την εφημερίδα σχετικά με τον καθορισμό ενός νέου στόχου, αλλά δήλωσε ότι θα πιέσει ώστε αυτός να είναι «πολύ υψηλότερος» από το υφιστάμενο σημείο αναφοράς. «Εχω έναν αριθμό στο μυαλό μου, αλλά δεν πρόκειται να τον αναφέρω τώρα. Αλλά σαφώς, όταν εξετάζετε τους στόχους, όταν εξετάζετε τα κενά που εξακολουθούν να υπάρχουν είναι σαφές ότι με 2% δεν μπορούμε να  τους φτάσουμε εκεί (που θέλουμε)», δήλωσε ο Ρούτε στους FT πριν από λίγες ημέρες.

Ο ολλανδός γ.γ. του ΝΑΤΟ είπε ακόμη ότι θα ήταν «καλό» να συμφωνηθεί ένας νέος στόχος στη Σύνοδο Κορυφής της Χάγης (24-26 Ιουνίου 2025), παρά τις δημοσιονομικές πιέσεις στην Ευρώπη που ανέτρεψαν τη γερμανική και τη γαλλική κυβέρνηση τους τελευταίους δύο μήνες. «Πολιτική είναι να κάνεις επιλογές σε συνθήκες στενότητας και πάντα υπάρχει έλλειψη χρημάτων όπως και πάντα υπάρχουν πάρα πολλές προτεραιότητες», ανέφερε ο Ρούτε, προσθέτοντας ότι η προάσπιση της «ασφάλειας» μιας χώρας θα πρέπει να αποτελεί κρίσιμη προτεραιότητα για όλους τους ηγέτες.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης προεδρίας του Τραμπ, ο τότε ένοικος του Λευκού Οίκου χρησιμοποίησε τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ το 2018 για να απαιτήσει περισσότερες δαπάνες από τους Ευρωπαίους απειλώντας με αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμμαχία (κάτι που έκανε και πριν από λίγες ημέρες). Το 2018, οι ηγέτες της Συμμαχίας, συμπεριλαμβανομένου τότε και του Ρούτε από τη θέση ολλανδού πρωθυπουργού, δεσμεύτηκαν να επιταχύνουν την αύξηση των δαπανών ώστε να επιτευχθεί το 2%. Ωστόσο, όπως σημειώνει η βρετανική εφημερίδα, αυτή η αύξηση ήρθε τελικά μόνο ως απάντηση στον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.

«Αυτή η συζήτηση θα γίνει, ό,τι κι αν συμβεί», δήλωσε στους FT γερμανός αξιωματούχος. «Και η επόμενη Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ θα ήταν η ιδανική στιγμή γι’ αυτό». Μια δέσμευση στο 3% θα ήταν επίσης ένα «καλό μήνυμα προς τις ΗΠΑ και τον Τραμπ», είπε ακόμη ο αξιωματούχος. Η Γερμανία πέτυχε τον στόχο του 2% εφέτος για πρώτη φορά. Ο γερμανός υπουργός Αμυνας Μπόρις Πιστόριους υποστηρίζει εδώ και καιρό τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες, προειδοποιώντας ότι η Ρωσία θα είναι σε θέση να επιτεθεί σε χώρα του ΝΑΤΟ μέχρι το 2029. «Δεν έχουν στραφεί στην πολεμική οικονομία επειδή βαριούνται», δήλωσε ο ίδιος γερμανός αξιωματούχος στους Financial Times.

Σύμφωνα ωστόσο με την εφημερίδα, η περαιτέρω αύξηση των δαπανών θα αποτελέσει μεγάλη πρόκληση για πολλές ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένων οικονομιών όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία. Η Βρετανία πρόκειται να δαπανήσει περίπου 60 δισ. στερλίνες (2,3% του ΑΕΠ) για την Αμυνα εφέτος και η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να αυξήσει το ποσοστό αυτό στο 2,5%. Ο βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάμερ δεν έχει δηλώσει μέχρι πότε θα συμβεί αυτό, έχει κάνει λόγο ωστόσο για μια στρατηγική αναθεώρηση της Αμυνας η οποία εκκρεμεί και θα καθορίσει έναν «οδικό χάρτη» για την επίτευξη του νέου στόχου.

Την ίδια στιγμή άλλες χώρες που βρίσκονται πιο χαμηλά είναι βέβαιο ότι θα δυσκολευτούν ακόμα περισσότερο. Για παράδειγμα η Ιταλία, η οποία δαπανά μόλις 1,49% του ΑΕΠ της για την Αμυνα υπόκειται ήδη στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος της ΕΕ για την παραβίαση των δημοσιονομικών κανόνων των Βρυξελλών. Η κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι έχει δεσμευτεί να επιτύχει τον τρέχοντα στόχο του ΝΑΤΟ για το 2% του ΑΕΠ έως το 2028. Στην Ισπανία που βρίσκεται κάτω από το 1,5% του ΑΕΠ, ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ ανέφερε αυτή την εβδομάδα ότι η χώρα του ξεπερνά έναν δεύτερο στόχο της Συμμαχίας: δαπανά το 20% των αμυντικών της δαπανών στην έρευνα και την ανάπτυξη, ενώ συνεισφέρει μεγάλο αριθμό στρατευμάτων στις αποστολές του ΝΑΤΟ.

Είναι ωστόσο βέβαιο ότι η Ισπανία και η Ιταλία θα πιεστούν πολύ για να φτάσουν στο 3%. Και ίσως αυτή η δημοσιονομική πίεση αναγκάσει τις ισχυρές οικονομίες της ΕΕ να αντιληφθούν και το νόημα των εκκλήσεων της Ελλάδας για διαμοιρασμό των βαρών, απέναντι στις οποίες σφύριζαν επί χρόνια αδιάφορα.

. . .