Βαρκελώνη: «Οχι» στο Airbnb και από τον δήμαρχο

Λίγους μήνες αφότου οι αξιωματούχοι της Βαρκελώνης προκάλεσαν παγκόσμια έκπληξη, ανακοινώνοντας τα σχέδιά τους να απαλλάξουν την πόλη από τη βραχυχρόνια μίσθωση μέχρι τα τέλη του 2028, ο δήμαρχος της πόλης υπερασπίζεται το σχέδιο, περιγράφοντάς το ως «δραστικό αλλά πολύ αναγκαίο» για να περιοριστεί το αυξανόμενο κόστος στέγασης.

«Είναι πολύ δραστικό μέτρο, αλλά πρέπει να γίνει, διότι η κατάσταση είναι πολύ πολύ δύσκολη. Στη Βαρκελώνη, όπως και σε άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, το νούμερο ένα πρόβλημα που έχουμε είναι η στέγαση», είπε στον Guardian ο Γιάουμε Κολμπόνι.

Τα τελευταία δέκα χρόνια, τα ενοίκια στη Βαρκελώνη έχουν αυξηθεί κατά 68%, ενώ το κόστος αγοράς σπιτιού έχει ανέβει κατά 38%. Ολο και περισσότεροι ντόπιοι παραπονούνται ότι «εξορίζονται» από την πόλη τους, επειδή δεν αντέχουν να πληρώνουν για τη στέγη τους. Ετσι, ο Κολμπόνι άρχισε να επανεξετάζει τις 10.101 άδειες βραχυχρόνιας μίσθωσης, μέσω εφαρμογών όπως η Airbnb.

Σύμφωνα με τον σοσιαλιστής δήμαρχο, είναι ένας σχετικά γρήγορος τρόπος να αυξηθούν οι διαθέσιμες κατοικίες και να περιοριστεί ταυτόχρονα ο αριθμός των τουριστών – που ετησίως φτάνουν τα 32 εκατομμύρια, με τους μόνιμους κατοίκους να είναι 1,7 εκατ.

«Με το μοντέλο του μαζικού τουρισμού να έχει επικρατήσει στο κέντρο της πόλης, έχουμε δει δύο πράγματα να βλάπτονται θεμελιωδώς: το δικαίωμα πρόσβασης στη στέγαση, επειδή η στέγαση χρησιμοποιείται για οικονομική δραστηριότητα, και τη συνύπαρξη μεταξύ των γειτόνων, ιδιαίτερα σε περιοχές που έχουν περισσότερα τουριστικά διαμερίσματα», ανέφερε στον Guardian ο Κολμπόνι.

Η πόλη προσπαθούσε από καιρό να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, θέτοντας όρια στον αριθμό των τουριστικών διαμερισμάτων. «Υστερα από χρόνια, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι το να κάνεις μισές δουλειές δεν λειτουργεί. Είναι πολύ δύσκολο να το διαχειριστείς και να βεβαιωθείς ότι δεν θα υπάρξουν παράνομες ενοικιάσεις. Είναι πολύ πιο απλό και πιο ξεκάθαρο να πούμε ότι δεν θα υπάρχουν πλέον διαμερίσματα για βραχυχρόνια στη Βαρκελώνη», εξήγησε ο Κολμπόνι στον Guardian.  

Η νομοθεσία θέτει το χρονικό όριο του 2028 για τις περιοχές που αντιμετωπίζουν πρόβλημα στέγασης. Το 2028, λήγουν οι τρέχουσες άδειες βραχυχρόνιας μίσθωσης στη Βαρκελώνη, και το σχέδιο είναι απλώς να μην ανανεωθεί καμία από αυτές.

Η ιδέα, ωστόσο, θα αντιμετωπίσει προβλήματα, γράφει ο Guardian. Η θητεία του Κολμπόνι λήγει το 2027, κι έτσι το σχέδιο μπορεί να βρεθεί στον αέρα, ή να μείνει στα χαρτιά, εάν οι εκλογές επιφέρουν αλλαγή στη δημοτική Αρχή. Η περιφερειακή νομοθεσία επιτρέπει επίσης στους ιδιοκτήτες να ζητήσουν παράταση της άδειας για έως και πέντε χρόνια, εάν είναι σε θέση να αποδείξουν ότι έχουν επενδύσει σημαντικά στην ιδιοκτησία. Ο Κολμπόνι υποστήριξε ότι τέτοιες περιπτώσεις θα είναι λίγες.

Παράλληλα με την αναθεώρηση των αδειών, η πόλη ετοιμάζει μητρώο ακινήτων, ενώ συνεχίζει τους ελέγχους στην αγορά. Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν 30 επιθεωρητών στην πόλη και εντοπίζουν περισσότερα από 300 παράνομα τουριστικά διαμερίσματα σε μηνιαία βάση. Το ελεγκτικό δυναμικό αναμένεται να ενισχυθεί με 10 ακόμη θέσεις τους επόμενους μήνες και, σύμφωνα με τον δήμαρχο, θα συνεχίσει να λειτουργεί με πλήρη ισχύ μετά το 2028 για να καταπολεμήσει κάθε παρανομία.

Αγωγές δισεκατομμυρίων

Η ανακοίνωση του Ιουνίου, πάντως, αιφνιδίασε πολλούς στην πόλη. «Δεν πιστεύαμε ότι θα προκρινόταν ένα τόσο ριζοσπαστικό μέτρο, διότι θα οδηγήσει σε μια σκληρή νομική μάχη με τα οικονομικά συμφέροντα αυτού του τομέα».», είπε στον Guardian ο Γιάουμε Αρτίγκες της Eixample Dreta Neighbors, μια ένωση που εκπροσωπεί μια γειτονιά όπου εντοπίζεται το 17% των νόμιμων βραχυχρόνιων μισθώσεων της πόλης. 

Ο Αρτίγκες ανησυχεί για το παρατεταμένο χρονοδιάγραμμα, περιγράφοντάς το ως ένα «αβέβαιο στοίχημα» σε μια πόλη όπου η πρόσβαση στη στέγαση είναι ήδη σε οριακό σημείο.

Τον Σεπτέμβριο, ο οργανισμός Apartur, ο οποίος εκπροσωπεί εταιρείες διαχείρισης και τους ιδιοκτήτες του 85% των νόμιμων τουριστικών διαμερισμάτων στην επαρχία της Βαρκελώνης, ανακοίνωσε ότι θα καταθέσει αγωγή ζητώντας αποζημίωση για διαφυγόντα κέρδη και επενδύσεις. Περιγράφοντας το σχέδιο της πόλης ως «κρυφή αναγκαστική απαλλοτρίωση», η οργάνωση προειδοποιεί ότι οι απαιτήσεις θα μπορούσαν να φτάσουν τα 3 δισ. ευρώ.

Το συνταγματικό δικαστήριο της χώρας πρόκειται επίσης να σταθμίσει το σχέδιο. Τον Φεβρουάριο συμφώνησε να ακούσει τη νομική αμφισβήτηση που κατέθεσε το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα. Η αμφισβήτηση υποστηρίζει ότι η περιφερειακή νομοθεσία είχε, μεταξύ άλλων ζητημάτων, υπερβεί τα όρια της δικαιοδοσίας της, όσον αφορά τον καθορισμό του τρόπου χρήσης της ιδιωτικής περιουσίας.

Ο Κολμπόνι παρομοίασε το επιχείρημα με κάποιον που προσπαθεί να ανοίξει ένα εστιατόριο με τέσσερα τραπέζια στο σπίτι του. «Κανείς δεν θα το έκανε αυτό. Διότι πρέπει να πληροίς τα πρότυπα υγιεινής, πρέπει να πληρώνεις φόρους, πρέπει να έχεις προσωπικό», είπε. «Λέμε όχι, δεν μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις με την περιουσία σου. Ενα διαμέρισμα πρέπει να κατοικείται, δεν είναι επιχείρηση», είπε στον Guardian.

Η Airbnb ζήτησε από την πόλη να επανεξετάσει την προσέγγισή της στις βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις, υποστηρίζοντας ότι τα προβλήματα με τη στέγαση και τον υπερτουρισμό δεν αμβλύνθηκαν ακόμη και όταν ο δήμος προσπάθησε να περιορίσει τα τουριστικά διαμερίσματα. Επικαλούμενη κυβερνητικά στοιχεία που υποδηλώνουν ότι οι κενές κατοικίες υπερβαίνουν σημαντικά τις βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις στην πόλη, η πλατφόρμα υποστήριξε ότι η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος θα ήταν πιο πιθανό να αυξήσει την προσφορά οικονομικά προσιτών κατοικιών.

Το καλοκαίρι, η Βαρκελώνη έγινε πεδίο έντασης για τον τουρισμό, με διαδηλώσεις κατοίκων που ζητούν άμεσα μέτρα κατά της τουριστικής υπερ-εκμετάλλευσης.

Ο Κολμπόνι λέει στον Guardian: «Θέλουμε τους τουρίστες, αλλά είναι αλήθεια ότι υπάρχει ανησυχία στην πόλη. Ο τουρισμός πρέπει να περιοριστεί σε αυτό που μπορούμε πραγματικά να απορροφήσoυμε. Δεν μπορεί να αναπτύσσεται επ’ αόριστον σε βάρος όσων ζουν στην πόλη».

. . .