Αυστραλία: Προβληματίζει η απαγόρευση των social media στους κάτω των 16 ετών

Πιο κοντά στην εφαρμογή του βρίσκεται ο αυστραλιανός νόμος για την απαγόρευση σε παιδιά κάτω των 16 ετών της χρήσης των περισσότερων μέσων κοινωνικής δικτύωσης (περιλαμβανομένων των X, TikTok, Instagram και Facebook), αφού και οι Πολιτείες και οι Επικράτειες της Αυστραλίας άναψαν το πράσινο φως την προηγούμενη εβδομάδα. Επίκειται η οριστική έγκρισή του τις προσεχείς ημέρες, ενώ θα αρχίσει να ισχύει σε έναν χρόνο.

«Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βλάπτουν τη νεολαία της Αυστραλίας» δήλωσε ο πρωθυπουργός της χώρας Αντονι Αλμπανέζε. «Η ασφάλεια και η ψυχική υγεία των νέων μας πρέπει να είναι προτεραιότητα» πρόσθεσε, χαρακτηρίζοντας τη σχετική δέσμη μέτρων πρωτοποριακή σε παγκόσμιο επίπεδο, όσον αφορά τον περιορισμό της πρόσβασης των ανηλίκων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Προς το παρόν δεν είναι ξεκάθαρο πώς ακριβώς θα εφαρμοστεί ο νόμος από τεχνική άποψη, ωστόσο αυτό δεν είναι πρόβλημα της αυστραλιανής κυβέρνησης αλλά των ίδιων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία κατά τους 12 μήνες έως την έναρξη της ισχύος του νόμου καλούνται να σκεφτούν και να αποφασίσουν ακριβώς αυτό: πώς θα συμμορφωθούν με τη νέα νομοθεσία αλλά και πώς θα επιλύσουν τα όποια ζητήματα απορρήτου που σχετίζονται με την επαλήθευση της ηλικίας.

Αναφερθείσα στον νόμο (Digital Duty of Care), η Μισέλ Ρόουλαντ, υπουργός Επικοινωνιών της Αυστραλίας δήλωσε πως «ως μέρος μιας εντεινόμενης παγκόσμιας προσπάθειας, θα προσφέρει μια πιο συστημική και προληπτική προσέγγιση, ώστε να καταστούν οι διαδικτυακές υπηρεσίες ασφαλέστερες και πιο υγιείς».

Ωστόσο δεν είναι όλοι τόσο σίγουροι για τον ευεργετικό αντίκτυπο της απαγόρευσης. Τον προηγούμενο μήνα περισσότεροι από 140 ακαδημαϊκοί με ειδίκευση στην τεχνολογία και την ευημερία των παιδιών συνυπέγραψαν μια ανοιχτή επιστολή με αποδέκτη τον πρωθυπουργό της Αυστραλίας, για να εκφράσουν την αντίθεσή τους στη θέσπιση ενός ορίου ηλικίας όσον αφορά την πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χαρακτηρίζοντας το εν μέτρο «πολύ αδύναμο εργαλείο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των κινδύνων».

Πάντως αποτελεί γεγονός ότι η ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων επιδεινώνεται παγκοσμίως: σύμφωνα με το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Υγεία των Παιδιών των ΗΠΑ, πέρυσι στην Αμερική περισσότεροι από 5,3 εκατομμύρια έφηβοι ηλικίας 12-17 ετών (το 20%) παρουσίαζαν κάποια μορφή ψυχολογικής δυσφορίας (άγχος, κατάθλιψη ή συμπεριφορικά προβλήματα). Οι πιο συχνές παθήσεις είναι το άγχος (16%) και η κατάθλιψη (8%). Κατά το διάστημα 2016-2023 οι σχετικές διαγνώσεις αυξήθηκαν περισσότερο από 50% μεταξύ των εφήβων.

Αλλά σε ποιο βαθμό αυτό οφείλεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα. «Δυστυχώς, τα περισσότερα παιδιά πιέζονται να χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης απλώς για να αποκτήσουν followers. Είναι πιθανό να συγκρίνουν τον εαυτό τους με άλλα [παιδιά]. Είναι εκτεθειμένα σε κυβερνο-μίσος. Συχνά εκτίθενται σε περιεχόμενα μέσω των οποίων μαθαίνουν πώς να επιδίδονται σε ανθυγιεινές, επικίνδυνες ή διαταραγμένες συμπεριφορές» δήλωσε στους New York Times ο Μιτς Πρινστάιν, επιστημονικός διευθυντής της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας.

Ωστόσο o εντοπισμός μιας αιτιώδους συνάφειας παραμένει δύσκολος. «Η ψυχική κατάσταση ενός ατόμου μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που χρησιμοποιεί την πλατφόρμα, το οποίο με τη σειρά του επηρεάζει την ψυχική του κατάσταση. Τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές σχετικά με το αν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκάλεσαν την κρίση ψυχικής υγείας δεν είναι πρακτικές, επειδή η έκθεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πλέον καθολική […]

»Στο πλαίσιο των ερευνών για τις ρίζες της δυσφορίας μεταξύ των νέων έχει διαπιστωθεί ότι άλλοι παράγοντες, όπως ο εκφοβισμός ή η έλλειψη οικογενειακής υποστήριξης, σχετίζονται περισσότερο με την κατάσταση της ψυχικής υγείας από ό,τι η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης» γράφει η Νίντι Σουμπαράμαν της Wall Street Journal. Με λίγα λόγια, δεν είναι ξεκάθαρο αν και σε ποιον βαθμό τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκαλούν ψυχική δυσφορία ή αν τα παιδιά καταφεύγουν σε αυτά επειδή ακριβώς δεν αισθάνονται καλά ψυχολογικά.

Επιπλέον, για ορισμένα παιδιά και εφήβους τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα χρήσιμο εργαλείο. Μεταξύ όσων αντιτίθενται στην αυστραλιανή απαγόρευση συγκαταλέγεται  η Τζάκι Χάλαν, διευθύντρια της ReachOut, μιας ΜΚΟ ψυχολογικής υποστήριξης νέων: μιλώντας στο Associated Press είπε ότι το 73% των νέων Αυστραλών που ζητούν ψυχολογική υποστήριξη, το κάνει μέσω των social media.

«Δεν αισθανόμαστε άνετα με αυτή την απαγόρευση. Πιστεύουμε ότι οι νέοι μπορούν να την παρακάμψουν και φοβόμαστε ότι αυτό θα τους ωθήσει στην παρανομία και ότι αν τα πράγματα πάρουν άσχημη τροπή, οι νέοι θα είναι λιγότερο πιθανό να ζητήσουν υποστήριξη από γονείς και ειδικούς, επειδή θα ανησυχούν μην τυχόν μπουν σε μπελάδες» εξήγησε. Επειτα, υπάρχει και το ζήτημα πώς θα σταματήσουν να χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τα παιδιά που καλώς ή κακώς μεγάλωσαν με αυτά: το να τα αποχωριστούν θα μπορούσε να αποδειχτεί τραυματικό.

«Η “απαγόρευση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για παιδιά κάτω των 16 ετών” είναι ένα εύστοχο σύνθημα, που έχει το πλεονέκτημα να ακούγεται αποφασιστικό. Εάν, ωστόσο, αναλογιστεί κανείς το όλο πλαίσιο, γίνεται αρκετά προβληματικό. Αλλά το πιο σημαντικό είναι ακριβώς ότι η αυστραλιανή κυβέρνηση (όπως και πολλές άλλες) δεν έχει ιδέα πώς να εφαρμόσει την απαγόρευσή της. Και για να το κάνει αυτό βασίζεται στα ίδια τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στην πραγματικότητα πρόκειται για παραδοχή της αδυναμίας της πολιτικής να ελέγξει τους τεχνολογικούς κολοσσούς» σχολιάζει η Ελενα Τεμπάνο της Corriere della Sera.

. . .