Οι «κόκκινες γραμμές» και η στρατηγική της Αθήνας στη συνάντηση Γεραπετρίτη – Φιντάν

Λίγες ημέρες απομένουν μέχρι τις 8 Νοεμβρίου, οπότε ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας Γιώργος Γεραπετρίτης αναμένεται να υποδεχθεί στο Υπουργείο Εξωτερικών τον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν, με την Αθήνα να «ζυγίζει» κάθε κίνηση της Άγκυρας.

Η ελληνική πλευρά δεν αιθεροβατεί σε σχέση με τις τουρκικές πάγιες θέσεις τις οποίες επικοινωνούν τακτικά τόσο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όσο και οι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της γείτονος. Ωστόσο, η Αθήνα χρησιμοποιεί τον διάλογο ως ένα σημαντικό διπλωματικό εργαλείο, εκτιμώντας πώς υπάρχει παράθυρο ευκαιρίας ώστε οι δύο Υπουργοί Εξωτερικών εκτός από τα «ήπια» θέματα και τη θετική ατζέντα να αγγίξουν τα πιο σοβαρά ζητήματα, όπως η οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας με στόχο ο διάλογος να περάσει και «επί των χαρτών».

Ο Γιώργος Γεραπετρίτης θα προσέλθει στη συνάντηση με τις κόκκινες γραμμές της ελληνικής κυβέρνησης καθιστώντας σαφές πώς θέματα που άπτονται της εθνικής κυριαρχίας είναι εκτός ατζέντας συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης χωρικών υδάτων η οποία αποτελεί «κυριαρχικό και αναφαίρετο δικαίωμα της ελληνικής πολιτείας με τον τρόπο και κατά τον χρόνο που θα κριθεί κατάλληλος», όπως χαρακτηριστικά έχει επισημάνει ο Υπουργός Εξωτερικών.

Στον αντίποδα, η Άγκυρα δεν δείχνει διατεθειμένη να κάνει πίσω από τις τουρκικές αιτιάσεις περί αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, το αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» όπως και μία λύσης «πακέτο», βάζοντας εμπόδια στο ενδεχόμενο να ανοίξει μία ουσιαστική συζήτηση για την μεγάλη διαφορά Ελλάδας – Τουρκίας.

Άλλωστε, είχε προηγηθεί η διπλή πρόκληση από την γείτονα και τις τουρκικές Navtex με αφορμή τις ερευνητικές εργασίες του πλοίου «AEGAEO» μεταξύ Χίου – Λέσβου και Χίου -Σάμου υποστηρίζοντας πώς οι εν λόγω περιοχές είναι τουρκική υφαλοκρηπίδα και οι όποιες έρευνες πρέπει να συντονίζονται από τις τουρκικές αρχές αποδεικνύοντας ότι η Τουρκία δεν εγκαταλείπει το αναθεωρητικό αφήγημα.

«Είναι προφανές ότι δεν πρόκειται να συμφωνήσουμε σε όλα με την Τουρκία. Έχουμε διαφορετική αφετηρία. Όποια συζήτηση γίνει για καθορισμό ΑΟΖ θα γίνει μόνο με την πλήρη προϋπόθεση ότι θα γίνει με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και ότι αυτή είναι η μία και μόνη διαφορά μας» έχει αναφέρει από το βήμα της βουλής ο υπουργός Εξωτερικών.

Χαμηλά ο πήχης των προσδοκιών

Από την Αθήνα κρατούν «μικρό καλάθι» σε σχέση με την δυνατότητα να «ανοίξει» περαιτέρω η συζήτηση για το συγκεκριμένο κομβικό ζήτημα όπως και την επίτευξη μίας οριστικής συμφωνίας, χωρίς να αποκλείεται να χρειαστούν και άλλες επαφές σε δεύτερο χρόνο.

Σε σχέση με τον οδικό χάρτη που συμφωνήθηκε κατά τη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον Σεπτέμβριο, αναμένεται το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας να πραγματοποιηθεί τον Ιανουάριο. Αθήνα και Άγκυρα έχουν εκφράσει πολιτική βούληση εκ μέρους των ηγεσιών με σκοπό την διερεύνηση κοινού πλαισίου συζήτησης.

Η κυβέρνηση επιθυμεί να παραμείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας με την τουρκική πλευρά, καθώς αποτελούν δικλείδες ασφάλειας – αποσυμπίεσης, έτσι ώστε κάθε φορά που προκύπτει μία διαφορά ή μία διαφωνία να μην καταλήγει σε ένταση και σε κρίση.

Σημειώνεται πώς η εμπέδωση του καλύτερου κλίματος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις αποτυπώνεται στην εφαρμογή της διευκόλυνσης της χορήγησης βίζας για Τούρκους πολίτες σε δέκα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, στη σχεδόν μηδενική παραβατικότητα στον αέρα, στην καλύτερη συνεργασία με τις τουρκικές αρχές στο Μεταναστευτικό και συνολική μείωση των ροών, παρά τις αυξομειώσεις.

Κατά τον χαιρετισμό του στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα για την 101η επέτειο της Τουρκικής Δημοκρατίας, ο πρέσβης της Τουρκίας, Τσαγατάι Ερτσιγιές, αναφερόμενος στην επικείμενη συνάντηση Γεραπετρίτη – Φιντάν και το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας, εμφανίστηκε βέβαιος ότι «μέσω ενός ειλικρινούς και ουσιαστικού διαλόγου, βασισμένου στο Διεθνές Δίκαιο και την καλή γειτονία με σεβασμό στα νόμιμα συμφέροντα και δικαιώματα της κάθε χώρας, μπορούμε να βρούμε αμοιβαία επωφελείς λύσεις σε όλα τα μακροχρόνια προβλήματά μας».

Ο πρέσβης της Τουρκίας υπογράμμισε πώς πρόκειται για ένα δύσκολο έργο με πολιτικά, ψυχολογικά και ιστορικά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν τονίζοντας παράλληλα ότι «τα προβλήματά δεν είναι ανυπέρβλητα εφόσον παραμένουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας».

Ωστόσο, ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας έρχεται στην Αθήνα λίγες ημέρες μετά την ετήσια έκθεση προόδου για την ενταξιακή της πορεία αναφορικά με το κράτος δικαίου στην Τουρκία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμβουλεύει τη γείτονα «να αποφεύγει απειλές και ενέργειες που βλάπτουν τις σχέσεις καλής γειτονίας, να σέβεται την κυριαρχία αλλά και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων των χωρών μελών».