139 ασθένειες έχουν ένα κοινό προειδοποιητικό σύμπτωμα

Η μύτη μπορεί να αποκαλύπτει πολύ περισσότερα για την υγεία μας απ’ όσα ενδεχομένως νομίζουμε. Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι η απώλεια όσφρησης σχετίζεται με 139 διαφορετικά νοσήματα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται από νευρολογικές παθήσεις έως καρδιολογικά και μυοσκελετικά προβλήματα!

Μάλιστα η οσφρητική δυσλειτουργία συχνά εκδηλώνεται πολύ πριν από την ανάπτυξη άλλων συμπτώματα – ακόμα και χρόνια νωρίτερα. Το γεγονός αυτό της προσδίδει τεράστια προγνωστική αξία, την οποία τώρα οι ερευνητές προσπαθούν να αξιοποιήσουν στην καθημερινή κλινική πράξη.

Είναι λ.χ. γνωστό ότι το 75-90% των ασθενών με νόσο Πάρκινσον παρουσιάζουν μείωση ή απώλεια όσφρησης έως και μια 10ετία πριν από οποιοδήποτε κινητικό σύμπτωμα. Παρομοίως, όσοι αναπτύσσουν τελικά νόσο Αλτσχάιμερ αναφέρουν συχνά την απώλεια όσφρησης ως ένα από τα πρωιμότερα συμπτώματά τους.

Τα νέα ευρήματα ανοίγουν το δρόμο και για την ανάπτυξη της θεραπευτικής διέγερσης της όσφρησης ως μεθόδου καθυστέρησης ή και αποτροπής κάποιων από τα σχετιζόμενα νοσήματα. Η οσφρητική διέγερση θα μπορούσε, λ.χ., να επιτευχθεί με ασκήσεις αναπνοής και με έκθεση σε ολοένα περισσότερες μυρωδιές.

Αρκετές μελέτες έχουν ήδη δείξει πως η συστηματική έκθεση σε διαφορετικές μυρωδιές μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη σε άτομα με και χωρίς άνοια. Επομένως η μέθοδος θα μπορούσε να δοκιμαστεί και για άλλα νοσήματα.

Ο ρόλος της φλεγμονής

Τα νέα ευρήματα δημοσιεύονται στην ιατρική επιθεώρηση Frontiers in Molecular Neuroscience. Τη μελέτη διεξήγαγαν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ιρβάιν (UCI).

Όπως αναφέρουν, και οι 139 ασθένειες που έχουν την απώλεια όσφρησης ως προειδοποιητικό σύμπτωμα, σχετίζονται με τη φλεγμονή. Η φλεγμονή είναι μία πολύπλοκη διεργασία που άλλοτε είναι τοπική (π.χ. από ένα χτύπημα) και άλλοτε επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό. Είναι επίσης γενεσιουργός αιτία πολλών και σοβαρών παθήσεων (π.χ. καρδιαγγειακά νοσήματα).

Οι επιστήμονες εξέτασαν ποιες παθήσεις έχουν την απώλεια όσφρησης στα συμπτώματά τους. Ύστερα τις ταξινόμησαν σε τρεις κατηγορίες:

• Νευρολογικές (επηρεάζουν τον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα)
• Σωματικές (επηρεάζουν γενικώς το σώμα)
• Συγγενείς/κληρονομούμενες (υπάρχουν από τη γέννηση ή είναι κληρονομικές, αντιστοίχως)

Αν, λοιπόν, έχετε επίμονη απώλεια όσφρησης χωρίς προφανή αιτία (π.χ. από ένα κρυολόγημα), καλό είναι να το συζητήσετε με τον γιατρό σας. Μπορεί να μην είναι τίποτα ή να είναι κάτι (ακόμα και η έλλειψη μιας βιταμίνης).

Ακολουθούν ενδεικτικά μερικές διαταραχές και παθήσεις που σχετίζονται με αυτήν και με τη φλεγμονή στον οργανισμό.

Νευρολογικές παθήσεις

Η νόσος Αλτσχάιμερ, η νόσος Πάρκινσον, η άνοια και η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μερικές από αυτές. Άλλες είναι η επιληψία, ο αυτισμός, το σύνδρομο χρονίας κοπώσεως, οι ημικρανίες, η αθροιστική κεφαλαλγία, η ναρκοληψία. Ακόμα και η επίμονη (long) COVID και η μετατραυματική διαταραχή μπορεί να έχουν ως σύμπτωμα την οσφρητική δυσλειτουργία.

Απώλεια όσφρησης μπορεί να προκαλέσουν και ορισμένα προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως:

• Η κατάθλιψη
• Οι αγχώδεις διαταραχές
• Η σχιζοφρένεια

Γενικευμένες σωματικές παθήσεις

Αυτές είναι ακόμα περισσότερες απ’ ό,τι οι νευροψυχιατρικές. Μεταξύ άλλων, απώλεια όσφρησης προκαλούν:

• Η COVID-19
• Τα καρδιαγγειακά νοσήματα (π.χ. υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια)
• Ο σακχαρώδης διαβήτης
• Οι καρκίνοι κεφαλής & τραχήλου
• Οι αλλεργίες
• Το άσθμα
• Η αρθρίτιδα
• Ο υποσιτισμός
• Η νεφρική νόσος
• Η παχυσαρκία

Απώλεια όσφρησης ως σύμπτωμα μπορεί επίσης να έχουν η κίρρωση του ήπατος, τα προβλήματα του θυρεοειδούς και η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12. Επιπλέον, η ανεπάρκεια βιταμίνης D, η κοιλιοκάκη, η νόσος Crohn και πολλές άλλες νόσοι.

Γενετικά και κληρονομούμενα νοσήματα

Το σύνδρομο Down, η κυστική ίνωση, το σύνδρομο του εύθραυστου Χ και η νόσος Wilson είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα παθήσεων που έχουν ως σύμπτωμα απώλεια όσφρησης.

Την προκαλούν επίσης ποικίλες άλλες σπάνιες γενετικές διαταραχές του μεταβολισμού και της ανάπτυξης.

Έρευνες

Τη συσχέτιση του συγκεκριμένου συμπτώματος με όλες αυτές τις παθήσεις έχουν καταδείξει προγενέστερες μελέτες. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι τα επιστημονικά δεδομένα είναι εξαιρετικά ισχυρά για κάποιες από τις παθήσεις και πιο ασθενή για άλλες.

Ενδεικτικά για την COVID-19, τις νόσους Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον, την κατάθλιψη κ.λπ. τα στοιχεία είναι πολύ ισχυρά. Σε άλλες περιπτώσεις προέρχονται από λίγες μελέτες και χρειάζονται περαιτέρω διερεύνηση.

Όπως και να ‘χει, «η μελέτη μας υπογραμμίζει την ανάγκη να γίνουν περαιτέρω έρευνες για οσφρητικές θεραπείες», κατέληξαν οι ερευνητές.

Φωτογραφία: iStock