Τα ποτάμια της Ευρώπης είναι άρρωστα και οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να τα διορθώσουν

Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης

Οι χώρες της ΕΕ θα αντιμετωπίσουν χρόνιες ελλείψεις νερού εκτός εάν ληφθούν επείγοντα μέτρα, λέει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβαλλοντος (EEA).

…

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια κρίση νερού που δημιούργησε η ίδια, και οι χώρες της ΕΕ δεν κάνουν αρκετά για να την αποτρέψουν – αυτό είναι το κεντρικό μήνυμα από μια σημαντική νέα έκθεση για την κατάσταση των υδάτων της Ευρώπης από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος.

Η έκθεση που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, παρουσιάζει την εικόνα μιας ηπείρου που καλύπτεται από μολυσμένα ποτάμια και υποβαθμισμένους βιότοπους, όπου η υπερβολική χρήση γλυκού νερού και οι επιδεινούμενες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής θέτουν σε κίνδυνο την πρόσβαση σε αυτόν τον πιο βασικό πόρο. Διαπιστώνει ότι το μπλοκ βρίσκεται στο δρόμο για να χάσει τους στόχους του για καθαρό νερό σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ – θέτοντας «σοβαρές προκλήσεις για την ασφάλεια των υδάτων, τόσο σήμερα όσο και στο μέλλον», δήλωσε στους δημοσιογράφους η Trine Christiansen του ΕΕΑ, πριν από τη δημοσίευση της έκθεσης.

«Λόγω αυτών των πιέσεων, μπορεί απλώς να μην έχουμε αρκετό νερό αρκετά καλής ποιότητας για τους πολλούς σκοπούς για τους οποίους θα θέλαμε να το χρησιμοποιήσουμε», προειδοποίησε η Christiansen.

…

Η υγεία των επιφανειακών υδάτων της Ευρώπης βρίσκεται σε ιδιαίτερα κακή κατάσταση, αναφέρει η έκθεση. Τα ποτάμια και οι λίμνες της γίνονται καφέ, τα περισσότερα προστατευόμενα είδη ψαριών και αμφιβίων στην ΕΕ κινδυνεύουν να εξαφανιστούν τοπικά και οι επιβλαβείς αυξήσεις του πληθυσμού κυανοβακτηρίων συνεχιζονται. Μόνο το 37% των επιφανειακών υδάτινων πόρων της Ευρώπης πέτυχε «καλή» ή «υψηλή» οικολογική κατάσταση, σύμφωνα με την οδηγία πλαίσιο της ΕΕ για τα ύδατα, και μόνο το 29% μια «καλή» χημική κατάσταση από το 2015 έως το 2021.

Ενώ οι χώρες της ΕΕ κατάφεραν να αποφύγουν την επιδείνωση της κατάστασης των υδάτων της, «δεν έχει εντοπιστεί συνολική βελτίωση» από τον τελευταίο κύκλο παρακολούθησης. Η αργή πρόοδος οφείλεται εν μέρει, στην «ανεπαρκή χρηματοδότηση και την ανεπαρκή ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών στόχων στις τομεακές πολιτικές», σύμφωνα με την έκθεση.

Οι αυξανόμενες περιβαλλοντικές πιέσεις κινδυνεύουν να επιδεινώσουν περαιτέρω την ποσότητα και την ποιότητα του νερού. Μεγάλοι ευρωπαϊκοί ποταμοί, όπως ο Δούναβης, ο Ρήνος, ο Πάδος και ο Έμπρο, που είναι ζωτικής σημασίας για τη διαβίωση των μεγαλύτερων αστικών κέντρων και των γεωργικών περιοχών της Ευρώπης, θα «επηρεαστούν έντονα» πλέον από μεγαλύτερες περιόδους ξηρασίας.

…

Οι αγρότες στο επίκεντρο

Αν δεν υπάρξουν «μεγάλες αλλαγές» στον τρόπο ζωής και στην οικονομική ανάπτυξη, οι υδάτινοι πόροι της Ευρώπης θα συνεχίσουν να επιδεινώνονται, μια πορεία που θα επιταχυνθεί από τις συνεχώς εντεινόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Ο ΕΕΑ καλεί τις χώρες και τους τομείς με «βαρύ αντίκτυπο» στο νερό όπως η γεωργία, η ενέργεια και οι μεταφορές να «επιταχύνουν την εφαρμογή των περιβαλλοντικών πολιτικών και πρωτοβουλιών για να επιτύχουν πιο απτές περιβαλλοντικές βελτιώσεις». Η εντατική χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων από τον αγροτικό τομέα επηρεάζει σοβαρά την ποιότητα των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων – και ο τομεας είναι «με διαφορά» ο υψηλότερος καταναλωτής νερού στην Ευρώπη.

Η έκθεση έρχεται καθώς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ ετοιμάζονται να αντιμετωπίσουν τα νέα πρότυπα της ΕΕ για την παρακολούθηση των ρύπων των υδάτων. Οι χώρες της ΕΕ έχουν δεχθεί πυρά επειδή προσπάθησαν να εισαγάγουν μεγαλύτερη ευελιξία στους κανόνες – ενώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θέλει να τους καταστήσει πιο φιλόδοξους.

Όσον αφορά την διατήρηση και την ανθεκτικότητα των υδάτινων πόρων γενικότερα, οι κυβερνήσεις έχουν ρίξει το βάρος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με 21 χώρες της ΕΕ να καλούν τον περασμένο μήνα τις Βρυξέλλες να αναλάβουν «συγκεκριμένη δράση» για να «τονώσουν την ασφάλεια και την ανθεκτικότητα του νερού σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση». Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen δεσμεύτηκε να παρουσιάσει μια Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ανθεκτικότητας του Υδατος, αφού απέτυχε να εκπονήσει μια υποσχεθείσα Πρωτοβουλία Ανθεκτικότητας Υδατος στην προηγούμενη θητεία της εν μέσω διαμαρτυριών και πιεσεων των αγροτών νωρίτερα φέτος.

Η Christiansen θέλει να δει την εισερχόμενη πρόταση της von der Leyen να περιστρέφεται γύρω από τρεις στόχους: μείωση της χρήσης νερού καθως και χημικών ουσιών, πιο αποτελεσματική χρήση του νερού – μεταξύ άλλων μέσω πρωτοβουλιών για την αύξηση της επαναχρησιμοποίησης του – και αποκατάσταση των οικοσυστημάτων της ΕΕ. «Πρέπει να διπλασιάσουμε τις προσπάθειές μας για να αποκαταστήσουμε την υγεία των πολύτιμων ποταμών, λιμνών, παράκτιων υδάτων και άλλων υδάτινων σωμάτων μας και να διασφαλίσουμε ότι αυτός ο ζωτικός πόρος είναι ανθεκτικός και ασφαλής για τις επόμενες γενιές», ανεφερε η Leena Ylä-Mononen, εκτελεστική διευθύντρια του ΕΕΑ, σε δήλωσή της

Πηγή: POLITICO