Μελάνια Τραμπ: Απομνημονεύματα… έτσι, χωρίς λόγο

Λίγα απομνημονεύματα υπήρξαν τόσο πολυαναμενόμενα όσο αυτά της Μελάνια Τραμπ. Ισως επειδή ο κόσμος περίμενε να πει κάτι, να απαντήσει ερωτήματα, να λύσει απορίες, να εξηγήσει διάφορα ανεξήγητα που συνέβησαν και συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της πολιτικής καριέρας του συζύγου της και της παραμονής της στο πλάι του. Το «Melania», ωστόσο, με τις 182 σελίδες του, δεν κάνει τίποτε από όλα αυτά. Είναι, όπως γράφει ο Economist, «ένα εντυπωσιακό επίτευγμα του τίποτα».

Η ασάφεια στον προφορικό αλλά και στον γραπτό λόγο είναι σήμα κατατεθέν του συζύγου της, Ντόναλντ Τραμπ. Η πολιτική του εκφορά είναι εξίσου πληθωρική, ακατανόητη και «σκόρπια» με την προσωπικότητά του, γεμάτη από παράπονα και παρεκκλίσεις που οδηγούν στο πουθενά. Ο ίδιος ο Τραμπ λέει ότι η «δημιουργική» ρητορική δομή του επαινείται από τους φίλους του, καθηγητές της Αγγλικής.

Η ρητορική της συζύγου του Τραμπ, Μελάνια, είναι ακόμη πιο εντυπωσιακή, συνεχίζει ο Economist, καθώς  δεν λέει σχεδόν τίποτα. Λιγότερο από έναν μήνα πριν από τις εκλογές έρχεται στα βιβλιοπωλεία το «Melania», ένα βιβλίο γεμάτο με λέξεις που «δεν έχουν κανένα λόγο να συνυπάρχουν».

Ο Economist χαρακτηρίζει το βιβλίο «το αποκορύφωμα του ρητορικού ταξιδιού της κυρίας Τραμπ». Η ομιλία της στο συνέδριο των Ρεπουμπλικανών το 2016 μιμήθηκε σε μεγάλο βαθμό εκείνη της Μισέλ Ομπάμα το 2008. Εκτοτε η Μελάνια μίλησε εξαιρετικά σπάνια ως Πρώτη Κυρία, αλλά και μετά, ενώ στη φετινή προεκλογική εκστρατεία ήταν εντελώς απούσα, σαν κάποιος να είχε αποφασίσει ότι καλύτερα να τη βλέπουν αλλά να μην την ακούν. Στο φετινό συνέδριο η δυναμική μουσική έδωσε τη θέση της στα βιολιά και στα αστραφτερά λευκά φώτα για την είσοδο της κυρίας Τραμπ στη σκηνή. Εκείνη χαμογέλασε γοητευτικά και δεν είπε λέξη.

Ωστόσο πολλοί άνθρωποι ήλπιζαν ότι τα απομνημονεύματά της θα μπορούσαν να πουν περισσότερα από την ίδια. Να εξηγήσουν αν η απώθηση του απλωμένου χεριού του Τραμπ κατά τη διάρκεια της προεδρίας του υποδήλωνε περιφρόνηση προς τον σύζυγό της. Να αποκαλύψουν τις πιθανώς έντονες αντιθέσεις της μαζί του πίσω από το παραπέτασμα της πάντα τέλειας κόμμωσής της. Η, έστω, να προσφέρουν μαθήματα ζωής για τις μελλοντικές συναδέλφους της. Η ανοιχτή επιστολή της, τον Ιούλιο, που γράφτηκε μετά την απόπειρα δολοφονίας του συζύγου της, περιλάμβανε μερικές ενδιαφέρουσες δηλώσεις· μια αναφορά στο «γήινο βασίλειο», για παράδειγμα, και τη θέση ότι «οι πολιτικές έννοιες είναι απλές σε σύγκριση με εμάς, τους ανθρώπους».

Φευ, το «Melania» δεν αποκαλύπτει τίποτε από όλα αυτά, ούτε και κάτι άλλο όμως. Αντίθετα, μας προσφέρει πολύ ήσυχες και ανώδυνες ματιές στην παιδική ηλικία της Μελάνια, στις πρώτες μέρες της σχέσης της με τον Τραμπ, στη δουλειά της για την ανανέωση του Λευκού Οίκου και στην αγάπη της για τον γιό τους Μπάρον. Οπως αρμόζει στη σύζυγο ενός πολιτικού, συνεχίζει ο Economist, αναφέρεται την πολιτική. Υπερασπίζεται το δικαίωμα στην άμβλωση και εξηγεί την αντίθεσή της στον διαχωρισμό των παιδιών από τους γονείς τους στα σύνορα.

Γενικά, όμως, ούτε υπερασπίζεται ολόψυχα ούτε καταδικάζει τον σύζυγό της, αλλά διεκδικεί το δικαίωμά της στην ιδιωτικότητα. Οι όποιες απόψεις της παρουσιάζονται αόριστα, σαν τα διαφημιστικά της βίντεο με τον απαλό φωτισμό και την κάμερα ελαφρώς εκτός φόκους. Στην περιγραφή της για τις διαδηλώσεις του κινήματος Black Lives Matter, το 2020, δεν κατονομάζει καν τον Τζορτζ Φλόιντ, αναφερόμενη σε έναν «κάτοικο της μαύρης Μινεάπολης που σκοτώθηκε από την αστυνομία». Για το αποτέλεσμα των εκλογών του 2020 γράφει: «Δεν είμαι το μόνο άτομο που αμφισβητεί τα αποτελέσματα».

Από το βιβλίο δεν προκύπτει καμία συνεκτική αίσθηση του ποια είναι η Μελάνια Τραμπ. Υπάρχει η Μελάνια που παραδίδει βιογραφικό για μια θέση: «Συνεχίζω να προσεγγίζω τα καθήκοντά μου με μεθοδική νοοτροπία, προσπαθώντας να αριστεύω σε ό,τι κάνω»· υπάρχει η Μελάνια γκουρού: «Η γνήσια ευτυχία δεν βρίσκεται στα υλικά αγαθά, αλλά μάλλον στο βάθος της αυτογνωσίας και της αποδοχής του εαυτού»· υπάρχει και η Μελάνια material girl, που απολαμβάνει τη μόδα και τα ωραία αυτοκίνητα

Η πιο συναρπαστική ατάκα του βιβλίου, καταλήγει ο Economist, είναι «η οδήγηση παρέχει ελευθερία».

Το «Melania» είναι κοινότοπο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι εκτός θέματος. Επί χρόνια το ύφος του ίδιου του Τραμπ ήταν τόσο αποπροσανατολιστικό που οι επικριτές δεν μπορούσαν να δουν πώς και πόσο μετατόπισε την πολιτική κουβέντα σε όλα τα θέματα, από τη μετανάστευση ως το εμπόριο. Η Αμερική σε λίγο καιρό είτε θα έχει ξανά τη Μελάνια στον Λευκό Οίκο είτε τον πρώτο Πρώτο Κύριο. Η ίδια η Μελάνια βοηθά στον επαναπροσδιορισμό του ρόλου της/του Πρώτου Συζύγου: αυτή η δουλειά δεν έχει κατευθυντήριες γραμμές. Παίρνει το σχήμα και το εκτόπισμα του ατόμου που την κάνει. Στη δική της περίπτωση, ελάχιστο.

. . .