Explainer video: Γιατί διαβρώνεται η ελληνική ακτογραμμή – Ποιες παραλίες «βυθίζονται»

Ορισμένες από τις παραλίες, η ακτογραμμή των οποίων έχει υποχωρήσει δεκάδες μέτρα παρουσιάζει μιλώντας στο CNN Greece ο Διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών, Βασίλης Καψιμάλης, επισημαίνοντας τα χαρακτηριστικά τους, αλλά και το ρόλο που διαδραμάτισε ο ανθρώπινος παράγοντας στην δραματική οπισθοχώρηση του 30% της ελληνικής ακτογραμμής.

Σύμφωνα με τον θαλάσσιο γεωλόγο, μερικές τις ακτές αυτές είναι:

• Oι βόρειες ακτές του κόλπου Χανίων και ιδιαίτερα το τμήμα από τις εκβολές του ποταμού Ταυρωνίτη μέχρι το ακρωτήριο Αγία Μαρίνα. Οι παραλίες Πλατανιά και Αγίας Μαρίνας στα Χανιά έχουν κατακλυσθεί από την θάλασσα κατά 41,5 στρέμματα και η ακτογραμμή έχει υποχωρήσει 45 μέτρα.
• Οι βορειοδυτικές ακτές της Ρόδου, όπου πολλές ιδιοκτησίες βρίσκονται πλέον στη θάλασσα. Η παραλία Σορωνή στην Ρόδο έχει κατακλυσθεί από την θάλασσα κατά 48 στρέμματα και η ακτογραμμή της έχει υποχωρήσει 45 μέτρα.
• Η παραλία της Κώμης στη ΝΑ Χίο, η οποία έχει κατακλυσθεί από την θάλασσα κατά 25 στρέμματα και η ακτογραμμή της έχει υποχωρήσει 30 μέτρα.
• Η παραλία της Περαίας-Νέων Επιβατών-Αγίας Τριάδας, στη Θεσσαλονίκη, η οποία έχει κατακλυσθεί από την θάλασσα κατά 39 στρέμματα και η ακτογραμμή της έχει υποχωρήσει 45 μέτρα.

Στην πραγματικότητα, όμως, όπως τονίζει ο ίδιος οι παραλίες που έχουν διαβρωθεί «είναι πολυάριθμες και εντοπίζονται σε όλη την επικράτεια».

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των πληγεισών ακτών;

Οι ακτές που έχουν πληγεί περισσότερο, σύμφωνα με τον κ. Καψιμάλη, είναι οι προσχωσιγενείς ή ιζηματικές παραλίες που διαθέτουν τα εξής χαρακτηριστικά:

1. έχουν ομαλό ανάγλυφό με μικρή τοπογραφική κλίση,
2. είναι εκτεθειμένες στην ανοιχτή θάλασσα, δηλαδή μπροστά τους δεν υπάρχει κάποιο φυσικό εμπόδιο που να μειώνει την προσπίπτουσα κυματική ενέργεια, και
3. η επιφάνειά τους καλύπτεται από χαλαρά ιζήματα, όπως ψιλή άμμος, των οποίων η φυσική τροφοδοσία στη συγκεκριμένη περιοχή έχει διακοπεί.

Ωστόσο, δεν είναι μόνο τα φυσικά χαρακτηριστικά τους εκείνα που έχουν οδηγήσει στη διάβρωσή τους. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, που αποτελεί απόρροια των ολοένα και αυξανόμενων υψηλών θερμοκρασιών αποτελούν σημαντικό παράγοντα.

Αντίστοιχα, εξαιρετικά σημαντικό ρόλο έχουν παίξει οι ανθρώπινες παρεμβάσεις και οι πολιτικές που κατά καιρούς έχουν υιοθετηθεί, επιτείνοντας το φαινόμενο.

Οι επιβλαβείς ανθρώπινες παρεμβάσεις

Οι πιο σημαντικές ανθρώπινες παρεμβάσεις που επιτείνουν το φαινόμενο της παράκτιας διάβρωσης, όπως εξηγεί, ο κ. Καψιμάλης είναι:

• Οι αμμοληψίες από την παραλία, οι οποίες κατά το παρελθόν ήταν συνήθης δραστηριότητα. Τις τελευταίες δεκαετίες η δραστηριότητα αυτή έχει απαγορευτεί.
• Η κατασκευή φραγμάτων στην κοίτη των ποταμών, μπάζωμα των ρεμάτων και αστικοποίηση της οπισθοπαραλίας είναι μερικές από τις δραστηριότητες που διέκοψαν τη φυσική τροφοδοσία των παραλιών με τις απαραίτητες ποσότητες χερσαίων ιζημάτων.
• Η αυθαίρετη ή η χωρίς μελέτη κατασκευή παρακτίων έργων, όπως παράκτιων τοίχων, προβόλων, κυματοθραυστών, έχουν δημιουργήσει ή μεγεθύνει το πρόβλημα της διάβρωσης σε παράπλευρες περιοχές.
• Η αποψίλωση της παράκτιας βλάστησης και η απομάκρυνση των ακτολίθων και παρακτίων αναχωμάτων, έχουν συστήματα σε αφαίρεση φυσικών που μετριάζουν τη διάβρωση.

Το φαινόμενο αυτό, τελικά, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα προστασίας του παράκτιου οικοσυστήματος θα «βυθίσει» μεγάλο μέρος της χώρας σε βάθος χρόνου.