Μυρμήγκια χειρουργοί: Ακρωτηριάζουν συντρόφους τους για να τους σώσουν τη ζωή

Oι ακρωτηριασμοί άκρων εκτελούνται από χειρουργούς ύστερα από έναν πολύ σοβαρό τραυματισμό ή εξαιτίας μια μόλυνσης που προκαλεί καταστροφή του ιστού και συνιστά άμεσο κίνδυνο για τη ζωή του ασθενούς.

Πιστεύαμε ότι αυτή ήταν μια πρακτική που εφάρμοζε μόνο το ανθρώπινο είδος. Πρόσφατα, όμως, εντοπίσθηκε για πρώτη φορά και στο ζωικό βασίλειο. Η ανακάλυψη προστίθεται στη λίστα με διαφόρων ειδών ενέργειες και συμπεριφορές που θεωρούσαμε ότι αποτελούν αποκλειστικά ανθρώπινο γνώρισμα, αλλά είναι διαδεδομένες και στη φύση.

Εντοπίστηκε, λοιπόν, ένα είδος μυρμηγκιών τα οποία ακρωτηριάζουν τα άκρα τραυματισμένων μελών της ομάδας τους για να αυξήσουν τις πιθανότητες επιβίωσής τους.

Η συμπεριφορά αυτή παρατηρήθηκε στα μυρμήγκια Camponotus floridanus της Φλόριντα, ένα κοκκινοκαφέ είδος μήκους 1,5 εκ. που κατοικεί σε περιοχές των νοτιοανατολικών Ηνωμένων Πολιτειών. Τα μυρμήγκια αυτά ονομάζονται «ξυλουργοί» επειδή κατασκευάζουν ξύλινες φωλιές.

Η φροντίδα

Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το Reuters, αυτά τα μυρμήγκια θεραπεύουν τα τραυματισμένα άκρα των μελών του είδους τους, είτε καθαρίζοντας την πληγή με το στόμα τους είτε με ακρωτηριασμό, δαγκώνοντας το κατεστραμμένο μέλος. Η επιλογή της φροντίδας εξαρτάται από το σημείο τραυματισμού. Οταν είναι ψηλά το πόδι, το ακρωτηριάζουν. Οταν είναι πιο κάτω, δεν το ακρωτηριάζουν ποτέ.

«Σε αυτή τη μελέτη περιγράφουμε για πρώτη φορά πώς ένα ον εκτός του ανθρώπου χρησιμοποιεί ακρωτηριασμούς για να σώσει τη ζωή ενός άλλου όντος. Είμαι πεπεισμένος ότι μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι το “ιατρικό σύστημα” των μυρμηγκιών για τη φροντίδα των τραυματιών είναι το πιο εξελιγμένο στο ζωικό βασίλειο και ανταγωνίζεται το δικό μας» δήλωσε ο εντομολόγος Ερικ Φρανκ από το Πανεπιστήμιο του Würzburg στη Γερμανία, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.

Αυτό το είδος φωλιάζει σε σάπιο ξύλο και υπερασπίζεται σθεναρά το σπίτι του ενάντια σε αντίπαλες αποικίες μυρμηγκιών. «Αν ξεσπάσουν καβγάδες, υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού» εξηγεί ο Φρανκ.

Η ανακάλυψη

Οι ερευνητές μελέτησαν τραυματισμούς στο άνω μέρος του ποδιού, στο μηριαίο οστό και στο κάτω μέρος, στην κνήμη. Τέτοιοι τραυματισμοί συναντώνται συνήθως σε άγρια ​​μυρμήγκια διαφόρων ειδών και προκύπτουν σε μάχες ή στη διάρκεια θήρευσης άλλων ζωικών ειδών.

Τα μυρμήγκια παρατηρήθηκαν σε εργαστηριακές συνθήκες.

«Επιλέγουν μεταξύ του ακρωτηριασμού του ποδιού και του να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στη φροντίδα του τραύματος. Πώς το αποφασίζουν αυτό, δεν το γνωρίζουμε. Αλλά ξέρουμε γιατί η θεραπεία διαφέρει» λέει ο επικεφαλής της έρευνας.

Εχει να κάνει με τη ροή του αιμολέμφου, του γαλαζοπράσινου υγρού που ισοδυναμεί με το αίμα στα περισσότερα ασπόνδυλα. «Τα τραύματα χαμηλά στο πόδι έχουν αυξημένη ροή αιμολέμφου, που σημαίνει ότι τα παθογόνα εισέρχονται ήδη στο σώμα μετά από μόλις πέντε λεπτά, καθιστώντας τους ακρωτηριασμούς άχρηστους μέχρι να γίνουν» λέει ο Φρανκ.

Και στις δύο περιπτώσεις τα μυρμήγκια καθάρισαν πρώτα την πληγή, πιθανότατα εφαρμόζοντας εκκρίσεις από αδένες στο στόμα, ενώ, επίσης πιθανώς, απομυζούσαν μολυσμένο και βρώμικο αιμολέμφο. Η ίδια η διαδικασία ακρωτηριασμού διαρκεί τουλάχιστον 40 λεπτά και μερικές φορές περισσότερες από τρεις ώρες, με συνεχές δάγκωμα στον ώμο.

Με ακρωτηριασμούς έπειτα από τραυματισμό του άνω μέρους του ποδιού, το ποσοστό επιβίωσης που τεκμηριώθηκε ήταν περίπου 90%-95%, σε σύγκριση με περίπου 40% για τραυματισμούς χωρίς επίβλεψη. Για τραυματισμούς στο κάτω πόδι, στους οποίους πραγματοποιήθηκε απλός καθαρισμός, το ποσοστό επιβίωσης ήταν περίπου 75%, σε σύγκριση με περίπου 15% για τραυματισμούς χωρίς επίβλεψη.

Οι πόροι

Γιατί λοιπόν τα μυρμήγκια προχωρούν σε ακρωτηριασμούς;

«Αυτή είναι μια ενδιαφέρουσα ερώτηση και θέτει υπό αμφισβήτηση τους σημερινούς ορισμούς μας για την ενσυναίσθηση, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό. Δεν νομίζω ότι τα μυρμήγκια είναι αυτό που θα λέγαμε “συμπονετικά”. Υπάρχει ένας πολύ απλός εξελικτικός λόγος για τη φροντίδα των τραυματιών: εξοικονομεί πόρους. Αν μπορώ να αποκαταστήσω έναν εργαζόμενο με σχετικά λίγη προσπάθεια, που θα τον κάνει ξανά ενεργό παραγωγικό μέλος της αποικίας, έχει πολύ μεγάλη αξία να το κάνω. Την ίδια στιγμή, αν ένα μέλος της ομάδας τραυματιστεί πολύ βαριά, τα μυρμήγκια δεν θα νοιαστούν: θα το αφήσουν πίσω να πεθάνει» καταλήξει ο Φρανκ.

Να σημειωθεί ότι όλα τα μυρμήγκια εργάτριες είναι θηλυκά. Τα αρσενικά παίζουν μικρό μόνο ρόλο στις αποικίες μυρμηγκιών, ζευγαρώνουν μία φορά με τη βασίλισσα και μετά πεθαίνουν.

. . .