Η Δήλος βυθίζεται, και μάλιστα γρήγορα

Το ιερό νησί της αρχαιότητας, η Δήλος, απειλείται από την άνοδο της στάθμης των υδάτων, που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή. Την ίδια απειλή αντιμετωπίζουν πολλά σημεία του πλανήτη, όμως η Δήλος είναι από εκείνα που κινδυνεύουν άμεσα. Οι ερευνητές λένε ότι είναι «ζήτημα μερικών δεκαετιών» πριν βρεθεί κάτω από τα νερά, σύμφωνα με το περιοδικό του Ινστιτούτου Smithsonian.

«Η Δήλος είναι καταδικασμένη να εξαφανιστεί (κάτω από τα νερά) σε περίπου 50 χρόνια» είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο (AFP), η Βερονίκ Σανκοβσκί, επικεφαλής της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής της Αθήνας (ΕFA).

Η Δήλος, με έκταση μόλις 3,43 τετραγωνικών χιλιομέτρων, κατοικήθηκε για πρώτη φορά την τρίτη π.Χ. χιλιετία. Αργότερα, κατέστη ένας από τους σημαντικότερους ιερούς τόπους της ελληνικής μυθολογίας, καθώς ήταν η γενέτειρα του Απόλλωνα, θεού του ήλιου και του φωτός και της δίδυμης αδελφής του, Αρτέμιδας, θεάς της σελήνης και του κυνηγιού. Μέχρι τον ένατο π.Χ. αιώνα είχε καθιερωθεί ως ιερό νησί του Απόλλωνα.

Προσκυνητές ταξίδευαν από όλην την Ελλάδα για να βρεθούν στο νησί, το οποίο ήταν επίσης, σύμφωνα με την UNESCO, ένας πολύ σημαντικός κόμβος θαλάσσιου εμπορίου. Ο αρχαιολογικός χώρος της Δήλου χαρακτηρίζεται ως μοναδικά μεγάλος και πλούσιος, καθώς σε αυτόν υπάρχουν ευρήματα από όλους τους πολιτισμούς του Αιγαίου, από την τρίτη π.Χ. χιλιετία ως τα πρώιμα χριστιανικά χρόνια.

Σήμερα, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή, θέτει σε άμεσο κίνδυνο τον αρχαίο χώρο. Οπως γράφει το Newsweek, ερευνητές από την EFA μελετούν τη Δήλο εδώ και 150 χρόνια και πρόσφατες έρευνες αποκάλυψαν τις ζημιές που έχουν ήδη γίνει.

Σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, η στάθμη της θάλασσας έχει ανέβει κατά σχεδόν 20 μέτρα σε ορισμένες περιοχές της Δήλου, μόλις την τελευταία δεκαετία, καθώς, το νησί «βυθίζεται προοδευτικά» εξαιτίας «των κινήσεων των τεκτονικών πλακών στην περιοχή»..

Οι ερευνητές βρήκαν τις περισσότερες ζημιές σε μια περιοχή που στεγάζει κτίρια αποθήκευσης τα οποία χρονολογούνται στον πρώτο και δεύτερο αιώνα π.Χ.

«Το νερό μπαίνει στις αποθήκες το χειμώνα», είπε στο AFP ο Ζαν-Σαρλ Μπρετί, επικεφαλής της γαλλικής αρχαιολογικής αποστολής στη Δήλο. «Τρώει τη βάση των τοίχων. Κάθε χρόνο, την άνοιξη, παρατηρώ ότι περισσότεροι τοίχοι έχουν καταρρεύσει».

Αυτές οι ευάλωτες δομές δεν είναι επισκέψιμες. Ωστόσο, η Δήλος είναι ένας δημοφιλής τουριστικός προορισμός και η μεγάλη κίνηση πεζών επισκεπτών στο νησί επιδεινώνει το πρόβλημα. Οπως αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο, οι επισκέπτες συχνά μπαίνουν και στις απαγορευμένες περιοχές, επιταχύνοντας την αποσύνθεση.

Τα σημαντικά κτίρια του νησιού περιλαμβάνουν το Ιερό του Απόλλωνα, τα ερείπια ενός ελληνιστικού οικισμού και την εμβληματική Οδό των Λεόντων. Στην ακμή της, η Δήλος είχε περίπου 30.000 κατοίκους, έναn πολύ μεγάλο πληθυσμό για την έκταση του νησιού.

Η Δήλος, θεωρητικά, δεν αντιμετώπιζε κινδύνους επιδρομών λόγω του ιερού της χαρακτήρα. Αυτό, όμως, δεν εμπόδισε τον βασιλιά του Πόντου, Μιθριδάτη, να προχωρήσει σε λεηλασία του νησιού το 88 π.Χ. Λίγα χρόνια αργότερα, το 69 π.Χ. το νησί δέχτηκε νέα καταστροφική επιδρομή από πειρατές με συνέπεια να αρχίσει σταδιακά η παρακμή του. Σήμερα σε αυτό μένουν μόνο κάποιοι φύλακες και το προσωπικό των αρχαιολογικών ομάδων.

Για να αποτρέψουν τη ζημιά που προκαλεί η θάλασσα, οι ειδικοί εγκαθιστούν ξύλινα δοκάρια ώστε να στηρίξουν μερικά από τα αρχαία τείχη, όπως λέει η Σανκοβσκί στο Γαλλικό Πρακτορείο. Ωστόσο, προσθέτει, θα χρειαστούν πιο σοβαρές παρεμβάσεις για τη διατήρηση των δομών.

«Ολες οι παράκτιες πόλεις θα χάσουν σημαντικές περιοχές που βρίσκονται επί του παρόντος στο επίπεδο της θάλασσας», λέει στο AFP η αρχαιολόγος Αθηνά-Χριστιάνα Λούπου. «Αντικαταστήσαμε τα πλαστικά καλαμάκια με χάρτινα καλαμάκια, αλλά χάσαμε τον πόλεμο».

. . .